Σάββατο 26 Απριλίου,7μ.μ. Στο σταθμό Μοναστηράκι, στην έξοδο της οδού Αθηνάς έχει συγκεντρωθεί κόσμος. Οι Atenistas έχουν βάλει πάλι το δαχτυλάκι τους: Διοργανώνουν ένα αρχιτεκτονικό περίπατο σ’ ένα από τους πιο ιστορικούς αθηναϊκούς δρόμους, την Αθηνάς. Κάτω από τη στοά, μια κομψή γυναίκα διηγείται στους παριστάμενους την ιστορία του εμπορικού δρόμου. Eίναι η Άρτεμις Σκουμπουρδή, η αθηναιογράφος που έχει αναλάβει την ξενάγηση, συγγραφέας του βιβλίου «Αθήνα, μια πόλη μαγική» (εκδ. Ι. Σιδέρης). Μια κοπέλα από τους Atenistas μοιράζει έναν καλοσχεδιασμένο χάρτη με τα αρχιτεκτονικά ορόσημα της διαδρομής. «Οταν σχεδιάστηκε η οδός Αθηνάς το 1834», διαβάζουμε, «το Μοναστηράκι ήταν το κεντρικότερο σημείο στην πόλη. Ενδεικτική η αρίθμηση του δρόμου που ξεκινά από εδώ…».
«Μέχρι τη δεκαετία του 1950, η Αθηνάς θεωρείται δρόμος πολυτελείας. Διατηρούνται ακόμη πολλά νεοκλασικά από τότε, που σήμερα ωστόσο έχουν χάσει την αίγλη τους» λέει η κα Σκουμπουρδή. Ξεκινάει να βρέχει αλλά αυτό δεν πτοεί κανέναν. «Τα περισσότερα διατηρητέα βρίσκονται στη δεξιά πλευρά του δρόμου» φωνάζει εκείνη, ενώ μας δείχνει δύο όμορφα μοντέρνα σπίτια, παραπλεύρως της οδού Αγίας Ειρήνης. Το ένα είναι θαλασσί και είναι ένα αξιόλογο δείγμα Αρ Νουβώ και το άλλο, είναι μια πολυκατοικία του μοντερνισμού με στρογγυλεμένες γωνίες.
Βάζω fast forward την ξενάγηση και αναφέρω ενδεικτικά τα πιο εμβληματικά κτίρια: Στο νούμερο 16, είναι η Alpha Bank, μια όμορφη νεοκλασική κατασκευή του 1900, αγνώστου αρχιτέκτονα. Στην συνέχεια συναντάμε την Αγία Κυριακή, μια εκκλησίτσα του 17ου αιώνα με σταυρό από νέον, χωμένη ανάμεσα στο μπετόν («ασχολείτο με εξορκισμούς»). Στη γωνία Ευριπίδου και Αθηνάς, δεσπόζει ένα εγκαταλελειμμένο νεοκλασικό, που τελεί υπό ανακαίνιση. Είναι το ξενοδοχείο «Βενετία», ένα χαρακτηριστικό δείγμα της αστικής Αθήνας. Η επόμενη στάση είναι η Βαρβάκειος Αγορά (πήρε το όνομά της από τον εθνικό ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη και άρχισε να οικοδομείται από το Δήμο Αθηναίων το 1878). Προσπερνάμε το Δημαρχείο Αθηνών, ένα λαμπρό αρχιτεκτόνημα του Παναγή Κάλκου («μέσα υπάρχουν καταπληκτικές τοιχογραφίες των Κόντογλου και Γουναρόπουλου»).
Αθηνάς 58, είναι το ανακαινισμένο κτίριο του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων. Είναι ένα από τα αρχιτεκτονικά στολίδια της οδού Αθηνάς, που οικοδομήθηκε το 1920 και φέρει την υπογραφή του Βασιλείου Κουρεμένου. Στην πρόσοψή του έχει υπέροχα ψηφιδωτά, εμπνευσμένα από την ελληνική μυθολογία. Καταλήγουμε στην πλατεία Ομόνοιας, όπου βρίσκονται δύο δημιουργίες του Ερνστ Τσίλλερ, τα ξενοδοχεία «Μ. Αλέξανδρος» και «Μπάγκειον», τα οποία εγκαινίασαν μια νέα εποχή για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, από πλευράς μεγέθους.
«Επιστρέφουμε στην πλατεία Δημαρχίας» λέει η χαρισματική ξεναγός. Αναφέρεται στην πλατεία απέναντι από το Δημαρχείο Αθηνών. Μπερδεύομαι. «Δεν λέγεται Πλατεία Κοτζιά;» την ρωτάω. Εκείνη μας εξηγεί. Λεγόταν αρχικώς ο “Κήπος του Λαού” και εδώ έρχονταν οι Αθηναίοι να πιάσουν το Μάη». Στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Πλατεία Θεάτρου γιατί εδώ στεγαζόταν το «ωραιότερο και καλύτερο θέατρο της Ευρώπης», σε σχέδια Ερνστ Τσίλλερ, το οποίο μετά την Μικρασιατική Καταστροφή άρχισε να δέχεται φθορές. Στην πορεία αποφασίστηκε να ανακαινιστεί, αλλά ήρθε η δικτατορία του Μεταξά, μ' αποτέλεσμα να ξεχαστεί το θέμα και να «χαθούν» τα πανάκριβα υλικά που προορίζονταν για την ανακαίνισή του. «Το1939 ο υπουργός διοικητής πρωτευούσης Κωνσταντίνος Κοτζιάς, ελαφρά τη καρδία, αποφάσισε να κατεδαφίσει το κτίριο, χωρίς να λογοδοτήσει σε κανένα. Ο καταστροφέας του θεάτρου έδωσε δηλαδή το όνομά του στην πλατεία!».