Θρυμματισμένες εικόνες από τον Ελαιώνα

Θρυμματισμένες εικόνες από τον Ελαιώνα

2' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είχα κατέβει στον Βοτανικό, στην οδό Πύδνας, εκεί στα όρια με τον πολύπαθο Ελαιώνα. Στο Beton7, έναν πολυχώρο δραστήριο στη σύγχρονη τέχνη, που φιλοξενούσε αυτή τη φορά δράσεις –performance– νέων καλλιτεχνών. Ηταν ακόμη πολύ νωρίς, σκέφτηκα να κάνω μια βόλτα στον Ελαιώνα. Είχα καιρό να πάω, από την εποχή των ατέρμονων συζητήσεων με τον Δήμο Αθηναίων με τα μεγαλεπήβολα σχέδια για τη «Διπλή ανάπλαση», τη μεταφορά του γηπέδου του Παναθηναϊκού και την κατασκευή του εμπορικού κέντρου. Ηθελα να δω αν έχουν φτιάξει καθόλου τα πράγματα.

Εκείνη η ιστορία ήταν μια κρίσιμη καμπή για την πόλη μας. Μακριά από τα «πιασάρικα» πακέτα του Ελληνικού και της παραλίας, ο Ελαιώνας ήταν μέσα στην καρδιά του προβλήματος. Η αναβάθμισή του θα θεράπευε πιο βασικά πράγματα από ό,τι τα περιφερειακά έργα. Ηταν μια μοναδική ευκαιρία για μια ουσιαστική συνέργεια μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού δυναμικού, για ένα «deal» για την ανάπτυξη του αστικού χώρου με συμφέρον και για τους δύο, με υποχωρήσεις και από τους δύο, με όραμα και από τους δύο. Μια συμφωνία από αυτές που κατά κόρον γίνονται σε άλλες χώρες: για παλιές αποβάθρες, παροπλισμένες βιομηχανικές περιοχές, βαλτοτόπια, γερασμένα ιστορικά κέντρα.

Νέες χρήσεις και ζωή

Κάποιες φορές οι ενέργειες αυτές είναι απόλυτα επιτυχημένες, στο Battery Park City της Νέας Υόρκης, άλλοτε συνδυάζονται με κραυγαλέα υπερπαρουσία του ιδιωτικού φορέα, στην Potsdamer Platz του Βερολίνου, άλλοτε καταλήγουν σε φρικτή αρχιτεκτονική, στην Defense του Παρισιού. Καταφέρνουν όμως να πάρουν ένα νεκρό αστικό τοπίο, με παρωχημένη χρήση, και να του προσδώσουν χρήσεις και ζωή ενισχύοντας την οικονομία.

Σε αυτό το κράτος όμως, σε αυτόν τον δήμο, δεν τα κατάφεραν. Στον Ελαιώνα, δεν έγινε τίποτα. Εκτός από ένα, καλά δομημένο, ρυμοτομικό σχέδιο, που δεν είχε ευελιξία για το απρόβλεπτο και το χάος, συστατικά δομικά στην ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων. Εκτός από πολύ κόπο, πολλά λόγια, πολλές αντεγκλήσεις, πολλούς πατεράδες που διεκδικούσαν το παιδί για δικό τους.

Οι εικόνες που αντίκρισα

Και μετά, η λησμονιά, η παραίτηση. Μετά, οι εικόνες που αντίκρισα. Το γιαπί του εμπορικού κέντρου, οι γερανοί. Το βασίλειο των πρακτορείων μεταφορών, τόσο κοντά στο ύφος των μεγαλουπόλεων της υποσαχάριας Αφρικής. Τα ξεχασμένα βυζαντινά εκκλησάκια πνιγμένα, ανήμπορα. Τα καταλύματα των οικονομικών μεταναστών. Το ρέμα του Προφήτη Δανιήλ, ένας αγωγός λυμάτων, που διατηρεί ακόμη την άγρια χλωρίδα του. Τα σκυλιά, που βαρεμένα από τη μοναξιά, μόλις δούνε άνθρωπο ξεχνάνε τον ρόλο τους και τον καλωσορίζουν.

Μια άλλη Αθήνα, μια «έρημη χώρα», που περιδιαβαίνεις με τους στίχους του T. S. Eliot: «Τι να ’ναι αυτές οι ρίζες που ξεπετάγονται, αυτά τα κλαδιά που ξεφυτρώνουν μέσα από τα πέτρινα ρημάδια…».

Πίσω όμως στον χώρο τέχνης. Οι δράσεις είχαν αρχίσει. Το –καλλιτεχνικό– πλήθος παρακολουθούσε. Ολα τόσο καλά, αλλά μετά; Η γειτονιά παρέμενε απαθής. Οι περαστικοί έριχναν βιαστικές ματιές απορώντας γι’ αυτούς τους περίεργους που φώλιασαν στα εγκαταλελειμμένα βιομηχανικά κτίρια κάνοντας ακαταλαβίστικα πράγματα. Η γειτονιά έμοιαζε με ωκεανό. Δεν χώνευε την αλλότρια δράση, με έναν κυματισμό την ξέβραζε.

Eίχε βραδιάσει. Ενα απ’ αυτά τα –οικεία– γλυκά δειλινά των μεσογειακών πόλεων, όταν οι συνοικίες ξαποσταίνουν και αφήνονται να δροσιστούν από τη βραδινή αύρα. Ο κόσμος έβγαινε, παιδάκια με ποδήλατα, έφηβοι, παππούδες, γιαγιάδες. Παρέες μαζεύτηκαν στη μικρή πλατεία να πιούνε μπίρες. Πήρα κι εγώ μία, είχε μόνο ρώσικες, ωραίο κουτί, το κράτησα για τη συλλογή μου. Εφυγα. Η αστική ανωνυμία της πολύβουης Σπύρου Πάτση έσβησε τις σκέψεις μου. Αφησε μόνο «έναν σωρό από κομματιασμένες εικόνες, δαρμένες από τον ήλιο», για να ξαναγυρίσω στον Ποιητή…

* Ο κ. Νίκος Βρατσάνος είναι αρχιτέκτων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή