Κάποτε στην Αθήνα κυριαρχούσαν δύο «κολοσσοί» στον χώρο των παιγνιδιών: ο «Τσοκάς» και η «Πανελλήνιος Αγορά». Στις βιτρίνες τους, στην Ερμού και τη Σταδίου, οι παιδικές μυτούλες κολλούσαν πάνω στο τζάμι, ενώ στα ράφια τους περίμεναν υπομονετικά να μπουν στα παιδικά δωμάτια τα καλύτερα παιγνίδια από την Ευρώπη. Αναζητήσαμε στο ευρύτερο αθηναϊκό κέντρο κάποια «παιγνιδάδικα της πόλης» και μιλήσαμε με τους ιδιοκτήτες τους. Η αρχή έγινε από το κατάστημα «Το παιγνίδι», Σόλωνος και Ηρακλείτου, εκεί που γονείς και παιδιά χάνονται στις πλούσιες συλλογές κάθε είδους παιγνιδιού. Ο ιδιοκτήτης του, Ηρακλής Λιόκης, μας λέει: «Ξεκινήσαμε το 1978, δίνοντας έμφαση στο εκπαιδευτικό και παραδοσιακό παιγνίδι. Στον χώρο του παιγνιδιού έχουν αλλάξει πολλά από τότε, από τη νομοθεσία μέχρι τη φιλοσοφία και τα υλικά κατασκευής. Το παιδί έχει πάντα ανάγκη από το παιγνίδι, σαν αντικείμενο και δραστηριότητα, και όχι από την τηλεόραση ή τα ηλεκτρονικά». Για τη μεγαλύτερη έκθεση παιγνιδιών, που γίνεται στη Νυρεμβέργη και την επισκέπτεται ανελλιπώς τα τελευταία 37 χρόνια, ο Ηρακλής Λιόκης συμπληρώνει πως η ειδοποιός διαφορά αφορά το φτηνό, μαζικό και το ποιοτικό παιγνίδι, καθώς η παραγωγή έχει πλέον μεταφερθεί από την Ευρώπη στην Κίνα.
Στα Εξάρχεια, Ζωοδόχου Πηγής και Καλλιδρομίου γωνία, υπάρχει ένα άλλο παιγνιδάδικο, αλλά για μεγάλα παιδιά, «Ο μικρός ερωτικός». Ο επισκέπτης έχει την αίσθηση πως μπαίνει σ’ ένα ευρύχωρο, τακτοποιημένο εφηβικό δωμάτιο, που «βλέπει» στον δρόμο: δίσκοι βινυλίου, παλιά περιοδικά, αυτοκίνητα μινιατούρες κυρίως θρυλικών αγγλικών εταιρειών (Matchbox, Corgy), παιγνίδια του ’60, ενθυμήματα, σήματα ομάδων, Τεν-τεν, τσίγκινα κουτιά και στρατιωτάκια, πιστόλια πλαστικά με καψούλια, παλιά σχολικά τετράδια. Ενας ολόκληρος κόσμος, παιδικός και αιώνια εφηβικός, αναβιώνει στο κατάστημα του Σπύρου Χώλη. «Αρχικά, είχα δισκάδικο, μια μέρα όμως ένα αυτοκινητάκι Matchbox ήταν η αιτία γι’ αυτό το μαγαζί, όταν κατάλαβα πως η παιδικότητα είναι μουσική και παιγνίδια». Στον Σπ. Χιώλη δεν αρέσει ο χαρακτηρισμός «μεταχειρισμένα». «Είναι παιγνίδια που έχουν αγγιχτεί από παιδικά χέρια, μαζί με πράγματα ταιριαστά που βρίσκω στο εξωτερικό, στον δρόμο, σε σπίτια ή από ανταλλαγές».
Αφήσαμε για το τέλος (but not least), το παλαιότερο κατάστημα παιγνιδιών της πόλης «Παιγνίδια “Δαμίγος”», που φέτος κλείνει 90 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας, στην οδό Λυκούργου. Εδώ, ο επισκέπτης ξαναγίνεται παιδί. Η πληθώρα των παραδοσιακών κυρίως παιγνιδιών (χωρίς να αγνοείται το σύγχρονο) τον μεταφέρει σ’ ένα περιβάλλον που θαρρείς πως βγαίνει από τις εικονογραφήσεις των παλιών παιδικών βιβλίων ή από παιδικά δωμάτια της Εσπερίας του προηγούμενου αιώνα. Η κυρία Μαρίνα Δαμίγου, εγγονή, μας λέει χαρακτηριστικά: «Τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα, λόγω εποχής αλλά και περιοχής. Μας παρηγορεί πάντως το γεγονός πως έρχονται παιδιά κι εγγόνια παλιών πελατών και μας λένε “Τι ωραία που σας βρίσκουμε πάλι εδώ!”». Υπάρχει ωραιότερη ευχή για τέτοια γενέθλια και τέτοιο παιγνιδάδικο;