Την Αθήνα ως πόλη μιας ευρωπαϊκής ιδέας του 19ου αιώνα λίγοι την αναγνωρίζουν σήμερα στη διεθνή κοινότητα. Ισως γιατί η εντύπωση της σύγχρονης μητρόπολης είναι τόσο καταλυτική και οι εικόνες των τελευταίων ετών τόσο πυκνές και ισχυρές, ώστε έχει συμπιεστεί ο χώρος για να σκεφτεί κανείς την Αθήνα αλλιώς.
Γι’ αυτό εντυπωσιάζει η διεισδυτική και κριτική ματιά του Ολλανδού αρχιτέκτονα Frederik Pöll, συχνού επισκέπτη της Αθήνας, ο οποίος σε ένα εκτενές άρθρο του στο αρχιτεκτονικό περιοδικό Archined γράφει για την Αθήνα των ξένων αρχιτεκτόνων και των εθνικών ευεργετών του 19ου αιώνα, εστιάζοντας στον Θεόφιλο Χάνσεν και τον Ερνέστο Τσίλλερ. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο Ολλανδός αρχιτέκτων κάνει μία γεωπολιτική παρουσίαση της αρχιτεκτονικής αναγέννησης της Αθήνας και τη συνδέει εν τέλει με το σήμερα, καταλήγοντας πως «ίσως ξαναγεννηθεί ένας “Ελληνικός Χρυσός Αιώνας”, και να βρεθούν και πάλι πλούσιοι Ελληνες που θα επιδεικνύουν την ίδια γενναιοδωρία με τους προγόνους τους, ώστε να μπορέσουν να δώσουν συνέχεια σε έναν ευρωπαϊκό πολιτισμό». Είναι ενδιαφέρον ότι το άρθρο εμπνέεται από την πρόσφατη έκθεση για τον Χάνσεν στο Μουσείο Μπενάκη (επιμ. Μαριλένα Κασιμάτη, Γιώργος Πανέτσος, 2014), την παλαιότερη έκθεση για τον Τσίλλερ στην Πινακοθήκη (επιμ. Μαριλένα Κασιμάτη, 2010) και τη μελέτη του Παύλου Μ. Καλλιγά για την οικία Σταθάτου (1997).
«Είναι μάλλον φυσικό να ξαφνιάζεσαι, αν όχι να πέφτεις από τα σύννεφα, όταν ξένα περιοδικά αναφέρονται στη δουλειά που έχεις κάνει σε ένα ελληνικό μουσείο, λειτουργώντας ως επιμελήτρια καταλόγων και εκθέσεων», σχολιάζει η Μαριλένα Κασιμάτη. «Ειδικά όταν αυτό γίνεται αφορμή για να συσχετισθεί το περιεχόμενό τους με τη σημερινή κατάσταση της Αθήνας, μιας πόλης σε διαρκή όσο και ενδιαφέρουσα αταξία, για την οποία όλο και περισσότεροι σημαντικοί αρχιτέκτονες έχουν αρχίσει να μιλούν. Το πιο συναρπαστικό για μένα ήταν ότι η γνωριμία με τον συγγραφέα του άρθρου σε ένα από τα πλέον έγκυρα περιοδικά αρχιτεκτονικής της Ολλανδίας έγινε διαδικτυακά, χωρίς δηλαδή διαμεσολαβήσεις τρίτων, έτσι, από καθαρό ενδιαφέρον ενός σύγχρονου Ολλανδού περιηγητή αρχιτέκτονα που ανατρέχει στις σημειώσεις του από την Αθήνα για να συντάξει ένα εκτεταμένο άρθρο με αναφορές στον Ερνέστο Τσίλλερ και τον Θεόφιλο Χάνσεν (που δεν γνώριζε καλά!). Εστιάζοντας στη δική τους δημιουργική εποχή, στη σταδιακή λειτουργική και συμβολική ολοκλήρωση της Αθήνας ως μοντέρνας μητρόπολης του 19ου αιώνα, ανακαλύπτει τη δυναμική ευρωπαϊκή της διάσταση (που θα όφειλε να αποκτήσει σήμερα) και θέλει να την κοινωνήσει παραδειγματικά στους αναγνώστες του. Τόσο απλά μπορούν να γίνονται μερικά καλά πράγματα».
Ο Frederik Pöll αρχίζει το άρθρο του από το κτίριο της Βουλής, επειδή το γνωρίζουν πλέον οι τηλεθεατές διεθνώς από τα αθηναϊκά πλάνα, λέγοντας ότι είναι έργο του Φρίντριχ φον Γκέρτνερ. Ετσι ξετυλίγει ένα κουβάρι αρχιτεκτονικής διπλωματίας για να εστιάσει στον Χάνσεν και στον Τσίλλερ, στον Σίνα, στην Τριλογία, στα μέγαρα Σλίμαν και Σταθάτου, στο Ζάππειο και εν γένει στο φαινόμενο της αναγεννημένης Αθήνας. Για το σήμερα, ο Ολλανδός αρχιτέκτων καταλήγει ότι «η παρακμή της πόλης γίνεται οδυνηρά προφανής». Αλλά γι’ αυτό έγραψε το άρθρο. Για να μιλήσει για το βάθος της Αθήνας και την ανάγκη ενός νέου κύκλου ζωής για την ελληνική πρωτεύουσα.