Στις 10 Νοεμβρίου 1929, η Ανθή, η Χρυσή και η Μαρία έστειλαν τη φωτογραφία που είχαν βγάλει ίσως την προηγούμενη μέρα στη «σεβαστή» τους θεία. Είδα τις μορφές τους, με το κοινό χτένισμα της εποχής, σε ένα γρήγορο πέρασμα από το ebay σε μια αναζήτηση «ανωνύμων» Αθηναίων. Κοντοστάθηκα καθώς τις είδα, ομοιόμορφες σχεδόν, στην κλασική γεωμετρία της φωτογραφικής πόζας στο στούντιο, και τις «αγόρασα» για ελάχιστα ευρώ. Οταν η φωτογραφία τους ήταν στα χέρια μου, μπορούσα όχι μόνο να δω ότι η πόζα είχε τραβηχτεί στο στούντιο του Αχ. Ζωηρού στην κεντρική οδό Κανθάρου 58 στον Πειραιά αλλά να δω και τον γραφικό χαρακτήρα μίας εκ των τριών, εκείνης που θα είχε τον καλύτερο γραφικό χαρακτήρα.
Και ήταν πράγματι καλλιγραφημένο το σημείωμα που υπέγραψαν εκείνη την ημέρα η Ανθή, η Χρυσή και η Μαρία. Εστελναν την ωραία φωτογραφία τους στη θεία τους, Αναστασία Μαρινέλλη, που κατοικούσε στο «Δεδέ-Αγάτς», όπως είχαν γράψει, δηλαδή στην Αλεξανδρούπολη. Και κατά το συνήθειο της εποχής, η καλλιγραφική σημείωση δήλωνε, τυπικά αλλά με συγκίνηση, ότι η φωτογραφία αποστέλλεται «για να μας ενθυμήσθε» («σεβαστή μας θεία»).
Είναι ενδιαφέρον να σκέφτεται κανείς τα πιθανά σενάρια πίσω από τη μικρή, αυτή, συνηθισμένη ιστορία. Να ήταν τα κορίτσια από την Ανατολική Θράκη και να είχαν έρθει στην Αθήνα ή στον Πειραιά; Να ήταν από την πρωτεύουσα και η θεία Αναστασία να παντρεύτηκε κάποιον καθηγητή, στρατιωτικό, δημόσιο υπάλληλο ή έμπορο με βάση το «Δεδέ-Αγάτς»; Να ζούσαν στην Αθήνα ή στον Πειραιά; Γιατί από πίσω γράφουν «Αθήναι τη 10-11-29» δίπλα στην πειραιώτικη σφραγίδα του φωτογραφείου.
Και ο Ζωηρός, ο φωτογράφος, με την ωραία στρογγυλή σφραγίδα σε λιλά ταμπόν, τύπωνε τις φωτογραφίες των πελατών του σε ελαφρύ χαρτόνι κομμένο στα μέτρα της τυποποιημένης καρτ ποστάλ. Και στην πίσω όψη διαβάζουμε «Cartolina Postale». Να είχε αγοράσει από εισαγωγέα χάρτου έτοιμες τις κάρτες από την Ιταλία και να τύπωνε πάνω τις φωτογραφίες; Πιθανόν. Αλλά μπορεί να ήταν και επιλογή η ξενική επιγραφή για λόγους γοήτρου. Σε κάθε περίπτωση, φανταζόμαστε τις τρεις αδελφές (εικάζουμε από την ομοιότητα), την Ανθή, τη Χρυσή και τη Μαρία, να κινούν για την οδό Κανθάρου 58 στο κέντρο του Πειραιά, εκείνη την ημέρα του 1929. Ηταν κοντά στην ηλικία, όλες ανάμεσα στα 20 και τα 25, γεννημένες γύρω στο 1904 με 1909. Τα ρούχα τους είναι ίδια κι απαράλλαχτα. Υπάρχει μια συγκρατημένη φιλαρέσκεια. Κοντές, πλισέ φούστες, μπλούζα με V και κοινό μοτίβο αρ ντεκό. Η μία από τις τρεις (η μεγαλύτερη;) φοράει πέρλες στον λαιμό. Η άλλη έχει δαχτυλίδι στον παράμεσο και η τρίτη φοράει βραχιόλι στον δεξί καρπό. Τα σκούρα μαλλιά είναι κοντά στο στιλ της δεκαετίας του ’20.
Αυτή η φωτογραφία, μία από τις χιλιάδες αντίστοιχες σε κεντρικά και συνοικιακά φωτογραφεία (συνήθεια που έμεινε έως τη δεκαετία του ’60), γίνεται ένα ψήγμα μικροϊστορίας. Χιλιάδες φωτογραφίες σαν αυτές, που τυπώνονταν ως καρτ ποστάλ για να στέλνονταν ως ενθυμήματα, επιζούν και σήμερα, σε οικογενειακά κουτιά αναμνήσεων ή σε παλαιοπωλεία, και άλλες τόσες, ίσως οι περισσότερες, χάθηκαν ή καταστράφηκαν. Το ίχνος της Ανθής, της Χρυσής και της Μαρίας ακολούθησε κύκλους και κέρδισε μία στιγμή αθανασίας. Μαζί τους έρχονται στο φως και όλοι όσοι είναι στη σκιά.