Καφενείο στους Στύλους Ολυμπίου Διός; Τραπεζάκια με δροσερές μπίρες δίπλα στις αρχαίες κολόνες;
Η φωτογραφία του 1865 απεικονίζει καλοντυμένους κυρίους να ποζάρουν κάπως αμήχανα στον φακό του Δημητρίου Κωνσταντίνου. Μόνο ορισμένοι θαμώνες του ζυθοπωλείου έχουν γυρισμένη την πλάτη τους, αδιαφορώντας για το αίσθημα μοναδικότητας που προσφέρει το σχετικά νέο μέσο. Ας δείξουμε κατανόηση: η πρώτη φωτογραφική λήψη που έγινε στην Ελλάδα, το 1839, κατά σύμπτωση, έτος ίδρυσης του καφενείου που βλέπουμε σε αυτήν την τόσο «γεμάτη» από πληροφορίες φωτογραφία. Η διαδικασία, πολύ πιο χρονοβόρος και περίπλοκη σε σχέση με όσα ξέρουμε σήμερα, έδινε στο φαινομενικά απλό γεγονός μιας φωτογραφικής λήψης διαστάσεις εντελώς ακατανόητες για τον άνθρωπο του 2016.
Θα δείτε τη φωτογραφία από κοντά στην έκθεση που διοργανώνουν από κοινού Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και Μουσείο Ηρακλειδών στο καφέ του πρώτου (εγκαίνια: 18 Ιανουαρίου, 6 μ.μ.). Εντάσσεται στις παράλληλες δράσεις της περιοδικής έκθεσης «Ενα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια… Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών, 17ος-19ος αιώνας» στο πλαίσιο των φετινών εορτασμών για τα 150 χρόνια από την ίδρυση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Την επιμέλεια της φωτογραφικής έκθεσης έχει ο ιστορικός τέχνης και ερευνητής της ιστορικής φωτογραφίας Χάρης Γιακουμής, ο οποίος ζει στο Παρίσι και εργάζεται στον εκδοτικό οίκο Kallimages.
«Το καφενείο της φωτογραφίας ήταν το πρώτο οργανωμένο που λειτούργησε στην Αθήνα μετά την ανακήρυξή της σε πρωτεύουσα και πιθανότατα το πρώτο σε όλη την ελεύθερη Ελλάδα», μας λέει ο κ. Χάρης Γιακουμής. Μας υπενθυμίζει πως σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα οι αρχαιολογικοί χώροι ήταν παντελώς προσπελάσιμοι, χωρίς κιγκλιδώματα ή προσωπικό. «Το 1870 λειτούργησε και δεύτερο καφενείο στο Ολυμπιείο, ενώ υπάρχουν φωτογραφίες του 1910 που δείχνουν παιδιά να παίζουν ποδόσφαιρο», συμπληρώνει.
Ο αρχαιολογικός χώρος του Ολυμπιείου παρέμενε αφύλακτος και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.
Είναι χαρακτηριστικός ο καταγγελτικός τόνος της εφημερίδας «Εμπρός» στην καρδιά του Μεσοπολέμου, το 1929. «Επί του αρχαίου τοιχώματος έχει εγκατασταθεί ένα οικτρόν θέατρον, ενώ εις τα πέριξ έχουν σφηνωθεί διάφορα ζυθοπωλεία και κέντρα τρίτης και τέταρτης τάξεως. Απορούμε πώς η αρμοδία αρχή εχορήγησε τα σχετικάς αδείας, φρονούμε δε ότι το Υπουργείο της Παιδείας θα σπεύσει πάραυτα διά να απαλλαγή του αίσχους της καραγκιοζοποιήσεως, ενός από τους λαμπρότερους και μεγαλοπρεπέστερους αρχαίους ελληνικούς ναούς». Στα 90 χρόνια που μεσολάβησαν, αυτού του είδους τα προβλήματα λύθηκαν.
Κατά το μεγαλύτερο μέρος, τουλάχιστον.