Η Αθήνα μπορεί να μας πληγώνει με την εγκατάλειψη στο κέντρο της, τα παρατημένα πάρκα, τους άστεγους τα βράδια, τις βρώμικες με μουντζούρες προσόψεις, τα κάγκελα που υψώνονται σε κάποια κτίρια μπροστά στον φόβο των καταστροφών, αλλά όλο και μια καινούργια είδηση γλυκαίνει τις άσχημες εντυπώσεις. Στην οδό Αδριανού 96, το παρατημένο για χρόνια και φορτωμένο από προσθήκες του 19ου και 20ού αιώνα αρχοντικό των Μπενιζέλων είναι έτοιμο να γυρίσει νέα σελίδα. Το καινούργιο μουσείο εγκαινιάζεται τον επόμενο μήνα παραδίδοντας στους επισκέπτες το παλαιότερο σπίτι της Αθήνας. Ενα επιβλητικό κτίσμα στην Πλάκα, μοναδικό σωζόμενο δείγμα αρχοντικής κατοικίας των μεταβυζαντινών χρόνων, στο οποίο οι επισκέπτες θα μπορούν να ξεναγούνται στις γωνιές και την ιστορία του.
Η ιστορική κατοικία (που παραχωρήθηκε στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών από το υπουργείο Πολιτισμού το 2000) μεταμορφώθηκε «σε ένα σύγχρονο βιωματικό μουσείο, με την απαραίτητη τεχνολογία και ψηφιακές οθόνες», λέει στην «Κ» ο κ. Θεόδωρος Χαμάλης, μηχανικός και προϊστάμενος της αρμόδιας υπηρεσίας της Αρχιεπισκοπής. «Οι εργασίες τελείωσαν τη Δευτέρα (22/2) και τα εγκαίνια σχεδιάζονται εντός του Μαρτίου, αφού ρυθμιστούν κάποιες εκκρεμότητες (προσωπικό, προετοιμασία των εντύπων ενημέρωσης, εισιτήριο κ.ά.)». Θα είναι ένα μουσείο για την οικογένεια Μπενιζέλων, την οικογένεια της Οσίας Φιλοθέης. Σκοπός είναι να αναδειχθεί το αρχοντικό αλλά και τα ευρήματα, όπως το υστερορωμαϊκό τείχος στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου κ.ά.
Το διώροφο κτίριο με το λιθόκτιστο ισόγειο και τον κατασκευασμένο με ξύλινη τοιχοποιία όροφο, πίσω από την ψηλή μάντρα της Αδριανού, θα μας γυρίζει στην ατμόσφαιρα της προεπαναστατικής Αθήνας. Μια αφήγηση στην αστική κατοικία του 18ου αιώνα με τη βοήθεια ψηφιακών εφαρμογών, τρισδιάστατης αναπαράστασης και διαδραστικών εκθεμάτων. Η κύρια φάση του κτιρίου τοποθετείται στα τέλη του 17ου – αρχές του 18ου αιώνα και αποτελεί ριζική ανακαίνιση παλαιότερης οικίας του 16ου – 17ου αιώνα. Ηταν το αρχοντικό της παλαιάς αριστοκρατικής αθηναϊκής οικογένειας των Μπενιζέλων. Του Αγγελου Μπενιζέλου και της Συρίγης Παλαιολογίνας με καταγωγή από το Βυζάντιο, καθώς και της μοναχοκόρης τους Ρηγούλας ή Ρεβούλας Μπενιζέλου (1520-1589). Στα 14 της, οι γονείς της την πάντρεψαν χωρίς τη θέλησή της με τον, κατά πολύ μεγαλύτερό της και επίσης από αρχοντικό σόι, Ανδρέα Χειλά. Τρία χρόνια αργότερα έμεινε χήρα και παρότι ήταν όμορφη, πλούσια και περιζήτητη –όπως μπορεί να υποθέσει κανείς– νύφη, εκείνη επιδόθηκε σε φιλανθρωπικό έργο, αγαθοεργίες και εκάρη μοναχή με το όνομα Φιλοθέη συνδέοντας το όνομά της με κοινωνικό, εκπαιδευτικό και εθνικό έργο. Σύμφωνα με την εγκεκριμένη μουσειολογική-μουσειογραφική μελέτη, μια διαδρομή με οπτικοακουστικό βίντεο στον χώρο θα είναι αφιερωμένη στη Ρηγούλα Μπενιζέλου (Οσία Φιλοθέη).
Ο επισκέπτης, που έχει νωπή την εικόνα από την παραιτημένη μορφή του κτιρίου, εντυπωσιάζεται αντικρίζοντας την περίκλειστη αυλή, το πέτρινο ισόγειο και τους βοηθητικούς χώρους, τον ξύλινο όροφο με τους οντάδες και το χαγιάτι που στηρίζεται σε κίονες. Και βέβαια, τις δύο αυλές (βόρεια και νότια) οι οποίες συνδέονται με ανοιχτό τοξωτό πέρασμα. Οσο για το υστερορωμαϊκό τείχος, καλύφθηκε με γυάλινο δάπεδο αναδεικνύοντας αγωγούς, θολοσκέπαστη δεξαμενή, αποθηκευτικούς σιρούς, λίθινα τμήματα της κιονοστοιχίας του προστώου στο ισόγειο, στόμιο πηγαδιού και άλλες λεπτομέρειες που θα μπορεί να θαυμάζει το κοινό με την έναρξη λειτουργίας του μουσείου.
Θυμίζουμε ότι το κτίριο απαλλοτριώθηκε το 1972 από το υπουργείο Πολιτισμού και το 1999 παραχωρήθηκε με υπουργική απόφαση προς χρήση στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Το αρχοντικό Μπενιζέλων αναστηλώθηκε στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ και με τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ μετατράπηκε σε μουσείο. Το έργο εκτελέστηκε από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών με την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών αρμόδιας για το υποέργο ανάδειξης των αρχαίων ευρημάτων στις δύο αυλές του αρχοντικού, όπως τα κατάλοιπα του υστερορωμαϊκού τείχους, με υπεύθυνες αρχαιολόγους τις Αργυρώ Καραμπερίδη και Αικατερίνη Αβραμίδου.