Πάντα πρόθυμη να αγκαλιάσει τις νέες τάσεις των ευρωπαϊκών πόλεων, ακόμα και σε καιρούς κρίσης, τα τελευταία χρόνια η Αθήνα μοιάζει να μη χορταίνει τα βιολογικά τρόφιμα, αφού καταφέρνει να συντηρεί ένα ολόκληρο δίκτυο από μικρά και μεγάλα καταστήματα, εστιατόρια και λαϊκές αγορές.
Ωστόσο αρκεί μια βόλτα στους διαδρόμους των μεγάλων βιολογικών σούπερ μάρκετ στο κέντρο της πόλης για να συνειδητοποιήσει κάποιος πως αυτό που ξεκίνησε από μια ανάγκη επιστροφής «στη φύση», ή έστω σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, εντέλει οδήγησε στη γέννηση μιας ολόκληρης βιομηχανίας απομιμήσεων. Αντί για φρούτα χωρίς λιπάσματα και γάλα χωρίς αντιβιοτικά –τα οποία συνήθως στριμώχνονται σε ένα ψυγείο στο πίσω μέρος– τα ράφια των εν λόγω καταστημάτων καταλαμβάνουν κυρίως πολύχρωμες συσκευασίες «εξωτικών» και αναλόγως τιμολογημένων προϊόντων, που υπόσχονται ικανοποίηση χωρίς παρενέργειες.
Υπάρχουν υποκατάστατα ζάχαρης και άλευρα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, ζυμαρικά με σχεδόν μηδενική διατροφική αξία, κιμάς σόγιας και σνίτσελ από τόφου, ροφήματα με γεύση καφέ για καφεϊνομανείς σε απεξάρτηση, τσάι χωρίς τεΐνη, τόνος χωρίς ψάρι, γάλα φυτικής προέλευσης, τσιπς από λαχανικά, μπισκότα από χαρούπι και ό,τι άλλο μπορεί να επιθυμήσει ένας πεινασμένος, αλλά απόλυτα συνειδητοποιημένος καταναλωτής. Το σύνολο συμπληρώνουν τα αμέτρητα κουτάκια με συμπληρώματα διατροφής και «υπερτροφές» με μαγικές ιδιότητες, που συνήθως αγοράζονται από γυναίκες μέσης ηλικίας και άντρες με κολλητά φανελάκια και αφύσικη γράμμωση.
Είναι προφανές ότι οι κάτοικοι των πόλεων έχουμε αδυναμία στα υποκατάστατα, και αυτή η αδυναμία δεν μπορεί να αρκεστεί στον ντεκαφεϊνέ καπουτσίνο και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Πώς αλλιώς εξηγείται η επιτυχία των «χορτοφαγικών χασάπικων», που ανοίγουν το ένα μετά το άλλο στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη;
Στις αρχές του έτους, τα εγκαίνια του πρώτου στο είδος του «Ηerbivorous Βutcher» («φυτοφάγος χασάπης») της Αμερικής, στη Μινεάπολη, είχαν ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό μιας τεράστιας ουράς στο πεζοδρόμιο έξω από την είσοδο του καταστήματος. Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι το πλήθος που περίμενε τόσο υπομονετικά για να δοκιμάσει πεπερόνι χωρίς κρέας, μπριζόλα από ειδικά επεξεργασμένο στάρι και φυτική μοτσαρέλα, δεν απαρτιζόταν ως επί το πλείστον από χορτοφάγους και καρδιοπαθείς. Οχι, αυτό που περισσότερο έχει ανάγκη ο σύγχρονος, χορτάτος άνθρωπος της πόλης είναι το καινούργιο, το διαφορετικό και κυρίως εκείνο που θα του επιτρέψει να παραμείνει πιστός στις κακές του συνήθειες, εξαλείφοντας τις αναμενόμενες συνέπειες.
Το πρόβλημα με τα υποκατάστατα είναι ότι απλώς συντηρούν τις εξαρτήσεις μας και, στο μεταξύ, κάποιοι πλουτίζουν επειδή έχουμε την τάση να ενθουσιαζόμαστε με ό,τι μας πλασάρουν ως «εναλλακτικό» ή «χωρίς ενοχές»… ακόμα και αν το μόνο που αξίζει στην απομίμηση λουκάνικου είναι ότι έχει σχεδόν γεύση λουκάνικου.