Aνεβαίνοντας με το ταξί με προορισμό το Α΄ Νεκροταφείο, έπιασα με το βλέμμα στα δεξιά μου ένα μικρό σπίτι. Το αποθησαύρισα στη μνήμη χωρίς να προλάβω να δω σε ποια οδό βρισκόταν με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα ξανασυναντηθούμε. Είχαμε στρίψει από την Καλλιρρόης και ήμασταν στις ανηφοριές της παλιάς συνοικίας του Κυνοσάργους, κοντά στον Νέο Κόσμο στις παρυφές των παριλισσίων υψιπέδων. Λίγοι ίσως γνωρίζουν πού βρίσκεται αυτή η παλιά γειτονιά με το αρχαίο παρελθόν καθώς ο Ιλισσός γεννούσε από πάντα ζωή, και ακόμη λιγότεροι ίσως την περπατούν.
Το έφερε, όμως, έτσι η μέρα που έπειτα από λίγες ώρες αναζητούσα το παλιό σπίτι που είχα δει κλεφτά από το ταξί. Δεν άργησα να το εντοπίσω, και από κοντά μου φάνηκε ακόμη πιο όμορφο. Παρά την εγκατάλειψή του, δεν βρήκα τίποτε το μελαγχολικό πάνω του, παρά την ξεχαρβαλωμένη πόρτα και τη βαριά αλυσίδα που έδενε με λουκέτο. Ισως να έφταιγε το φως. Ηταν προχωρημένο μεσημέρι, ο καιρός παράταιρα ζεστός, η Αθήνα έβγαζε εκείνη τη μυρωδιά της έρημης συνοικίας, αλλά ο ήλιος έτσι όπως ήταν ακόμη δυνατός έπεφτε πάνω στο σπιτάκι και το φώτιζε απ’ άκρη σ’ άκρη. Ηταν σαν ένα φωτοστέφανο. Χρύσιζε σαν από μόνο του και μέσα από την εσωτερική αυλή φούντωνε καταπράσινο το λοφίο των παράσιτων δέντρων της Αθήνας.
Ανακάλυψα ότι βρισκόμουν στην οδό Μαργαρίτη και στον αριθμό 3 υπάρχει αυτό το σπίτι. Αν κυλούσαμε πίσω στον χρόνο, αν φτάναμε στα χρόνια πριν από τον πόλεμο και μπορούσαμε να δούμε αυτό το σπιτάκι στο φυσικό του περιβάλλον, ίσως και να μην το ξεχωρίζαμε. Μπορεί να ήταν ένα από τα πολλά, αν και η συνοικία δεν ήταν πυκνοκατοικημένη. Μπορεί ανάμεσα σε άλλα μονώροφα, ανάμεσα σε αυλές και χέρσα οικόπεδα, σε βράχια και χωματόδρομους, ανάμεσα σε ταβέρνες και αποθήκες με ξύλα ή κάρβουνο, κοντά σε κάποιο παντοπωλείο ή γαλατάδικο, μπορεί και να φύτρωνε κάποιο διώροφο σπίτι, που να ξεχώριζε. Μπορεί το σπιτάκι στον αριθμό 3 της οδού Μαργαρίτη να είχε άλλα όμοια στη σειρά, και μπορεί να φιλοξενούσε δύο ή παραπάνω οικογένειες.
Από τη σπασμένη εξώθυρα φαίνεται η εσωτερική οργάνωση με τη στενόμακρη αυλή να ξεχωρίζει τις δύο πτέρυγες με τα αντικριστά παράθυρα. Ενας μικρόκοσμος ζούσε μέσα σε αυτό το σπίτι, περίκλειστος αλλά πυκνός… Εβλεπα πεταμένα δοκάρια στη γη, μισάνοιχτα τα παράθυρα που έβγαιναν στην αυλή και μία φλούδα από κεραμιδί σοβά επιζούσε στο αρχικό της χρώμα πάνω από τα παράθυρα στα δεξιά.
Αλλά η πρόσοψη ήταν ενιαία, συμπαγής, ευγενής μέσα στον μικροαστισμό της, αλλά πόσο οικεία, πόσο γνήσια, πόσο χωνεμένη στην αττική γη. Ηταν η καθημερινότητα της παλιάς αθηναϊκής συνοικίας, με την πρόσοψη όσο πιο κοντά στον αστικό κανόνα, με τις δωρικές παραστάδες στα παράθυρα και την τριπλή ρομαντική γιρλάντα να στεφανώνει όσους μπαίνουν στο σπίτι. Νόμιζα ότι έβλεπα μια θηλυκή μορφή σε εκείνες τις λαϊκές λιθογραφίες των Βαλκανικών που στεφάνωναν τους νικητές. Ηταν μία συμπύκνωση της παλιάς αθηναϊκής γειτονιάς, αυτό το μόνο σπιτάκι ανάμεσα σε ψηλές πολυκατοικίες, συνεργεία και βουλκανιζατέρ. Αλλά αν φτάσετε ποτέ ως εκεί και αν το σπιτάκι υπάρχει ακόμη, κάντε τον κόπο να δείτε το απέναντι μικρό αδιέξοδο.
Εκεί, σε μία σούδα, δίπλα σε ένα φροντισμένο διώροφο του 1925-30, σώζεται, συντηρημένο και αυτό, ένα ισόγειο σπίτι που δείχνει πολύ παλιό. Η αυλόπορτά του μοιάζει χωριάτικη όπως και τα τρία παράθυρα με τα παντζούρια μονοκόμματες τάβλες να αγγίζουν σχεδόν τον δρόμο. Η ώχρα του σοβά και το γκριζογάλανο των παραθύρων γεννάει μία ακόμη εικόνα, σχεδόν ψευδαισθητική.