«Να πάμε λίγο πιο κάτω προς τα Εξάρχεια». Ακούω τη φωνή του εσωτερικού μονολόγου, σαν έναν πιστό συνοδοιπόρο που με σπρώχνει κατά μήκος της οδού Zαΐμη. Υπάρχει εκείνη η ενδιάμεση περιοχή που οι παλιοί την ξέρουν ως «Μουσείο» και που αυτόματα ανακαλεί με εκείνη την πάντα παράδοξη αμεσότητα συνειρμούς μιας ήπιας, αδιατάρακτης και συμπαγούς αίσθησης αστικής ζωής. Του χθες.
Από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας, η Ζαΐμη απλώνεται σαν ένα ήρεμο ποτάμι που βαθαίνει από το Μουσείο ώς τα Eξάρχεια. Την περπατώ συχνά γιατί κάθε φορά θα δω κάτι που είχε ξεφύγει ή που εκείνη τη μέρα, εκείνη τη στιγμή, φανερωνόταν ενώ ήταν πάντα εκεί. Είδα το αγαπημένο σπίτι στον αριθμό 23 τυλιγμένο σε λινάτσες, το τριώροφο σπίτι στον αριθμό 50, με τις σιωπηλές ιστορίες, τους ξεφλουδισμένους ρόδινους τοίχους και τα μενταγιόν σε σχήμα ρόμβου. Εκεί δίπλα, είναι και το γαλάζιο σπίτι που μου αρέσει να το σκέφτομαι με αυτό το όνομα. Είναι μια σειρά τριών σπιτιών που σβήνουν προς τις φυλλωσιές των δέντρων. Είναι εκεί και το παλαιοπωλείο με τον οργανοπαίκτη του Φρανς Χαλς στη βιτρίνα… είναι και εκείνο το καφάο με τις σχισμένες αφίσες που αφήνουν ίχνη σε χρώμα μουσταρδί πάνω στο κυπαρισσί μέταλλο. Σε μια παλιά πολυκατοικία, που χτίστηκε πιθανόν πριν από σχεδόν 60 χρόνια στη θέση δύο παλιών σπιτιών, στον αριθμό 31-33, αν σταθεί κάνεις στη γυάλινη πόρτα, θα δει το μοντερνιστικό σαλονάκι της εισόδου και ανόθευτη όλη εκείνη την ατμόσφαιρα της εποχής που είχε πιστέψει στο μέλλον. Με συγκινεί εκείνη η μοντέρνα ματιά που δήλωνε παρουσία στα μεταπολεμικά Eξάρχεια… έχω αποθηκεύσει ήδη στη μνήμη δύο εισόδους που είχα μόλις προσπεράσει, στους αριθμούς 14 και 28, με τις ξύλινες ραμποτέ εξώθυρες της δεκαετίας του ’60 και τα γκρίζα μάρμαρα με τα λευκά νεύρα. Πρόβαλαν ανάμεσα στις χρωματιστές κορδέλες που άφηναν τα σπρέι.
Βαθαίνει η Ζαΐμη με εκείνη την εντύπωση μιας κρυφής κοίτης. Το Jugendstil του Νίκου Νικολαΐδη, προς τα Eξάρχεια, η κατάληψη στο κομψό αρχοντόσπιτο, τα γερασμένα διαμερίσματα του 1965, και στη γωνία με τη Στουρνάρη, η ναυαρχίδα της προπολεμικής πολυκατοικίας, που αν ήταν στην Πράγα ή στο Βερολίνο, θα υπήρχε στους αρχιτεκτονικούς οδηγούς. Ανάμεσα στα γκράφιτι και τα αποξηλωμένα πεζοδρόμια, περιτριγυρίζομαι από φαντάσματα. Για μια στιγμή, σκέφτομαι πόσο κοντά είναι τα γλυπτά του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Η σκέψη είναι διασκεδαστική και μελαγχολική. Η συνοικία «Μουσείο» έχει ήδη θαμπώσει πίσω μου, και ανάμεσα στις αλλαγές πεζοδρομίων στη Ζαΐμη και το σάρωμα των προσόψεων, που τις βλέπω βουβές και θα έλεγα θλιμμένες, στέκομαι για μια ανάσα στη γωνία με την Τοσίτσα. Αν βρεθείτε εκεί, σταθείτε με το βλέμμα προς την κατεύθυνση των Εξαρχείων και χαϊδέψτε αυτήν τη μοντέρνα πολυκατοικία του 1962, με την υπογραφή του Θουκυδίδη Βαλεντή. Η αέρινη κομψότητά της μου ανέκοψε το βήμα και στάθηκα, πριν ακόμη υψώσω το βλέμμα να φωτογραφίσω την τετράφυλλη είσοδο της πολυκατοικίας αυτής, με τον πρόβολο, στον αριθμό 6 της Τοσίτσα. Ηταν ένα αντίβαρο αυτή η στιλπνότητα. Απέναντί μου, είχα ατόφιο τον δυναμισμό του 1960 με την υπογραφή ενός μετρ, με εκείνη την πεποίθηση ότι παραδίδει ένα κτίριο που θα αγαπηθεί, από νέους κατοίκους που θα επενδύσουν, για να ζήσουν σε μια καλή διεύθυνση, κοντά στο Μουσείο, στον αριθμό 6 της κάποτε περιζήτητης οδού Τοσίτσα. Είδα πιο πάνω το ανακαινισμένο αρχοντόσπιτο και πιο κάτω την ερημιά του πεζόδρομου. Κράτησα τη σκέψη ότι σε αυτόν τον δρόμο χτίζονταν κάποτε πολυκατοικίες γοήτρου και ότι υπήρχαν Αθηναίοι που χάρηκαν αυτή τη ζωή σε αυτό το κομμάτι της πόλης.