Σε μία εκδοχή μιας οικογενειακής αφήγησης, η οδός Ζαχαρίτσα στο Κουκάκι ήταν ένας από τους πιο γλυκείς δρόμους. «Σαν το όνομα που φέρει», έλεγε η αφηγήτρια, αγνοώντας ίσως τη λαμπρή σειρά των Ζαχαρίτσα, από τη δημογεροντία έως τη δημαρχία. Πράγματι, η οδός Ζαχαρίτσα είναι σαν ένα φωτεινό, αστικό ποταμάκι. Ρέει και σήμερα ακτινοβολώντας, με παλιά σπίτια και ψηλές πολυκατοικίες, και μοιάζει να έχει πάντα φως, ίσως γιατί έχει πλάτος, ίσως γιατί είναι στα υψώματα προς Φιλοπάππου.
Την οδό Ζαχαρίτσα την είχα από παλιά στον νου. Μία φωτογραφία του Στέλιου Σκοπελίτη από τη δεκαετία του 1970 φανέρωνε ένα ισόγειο, νεοκλασικό σπίτι. Είχε εκείνη τη νηφάλια δραματικότητα της φωτογραφικής δουλειάς του Σκοπελίτη, με εκείνη την υγρασία που έσπρωχνε το βλέμμα να διαβάσει «Δίδεται δι’ αντιπαροχήν», γραμμένο με κόκκινη μπογιά στον τοίχο, σαν τα συνθήματα της Αντίστασης. Ηταν ένα σπιτάκι, στον αριθμό 23 της οδού Ζαχαρίτσα, με κεντρικό αέτωμα πάνω από την εξώθυρα, τα δύο παράθυρα είχαν δωρικές παραστάδες και η σειρά των ακροκέραμων φαινόταν σχεδόν πλήρης. Ηταν ένα σεμνό και ευγενικό σπίτι, με λίγα δωμάτια, που αντικαταστάθηκαν, με πολλά διαμερίσματα στην πολυκατοικία που χτίστηκε στη θέση του.
Πάντα με συγκινούσε η ευγένεια αυτών των σπιτιών, ίσως επειδή δεν προσποιούνταν τίποτε πέρα από αυτό που ήταν. Και να που τώρα, βαδίζοντας στην οδό Ζαχαρίτσα, στέκομαι σχεδόν απέναντι από αυτό το σπιτάκι που κατοικεί στη φαντασία μου για παραπάνω από 40 χρόνια, και ατενίζω ένα άλλο σπίτι στη γωνία Ζαχαρίτσα και Καρατζά.
Το είχα εντοπίσει από μακριά καθώς είχα πάρει τον δρόμο από την αρχή προσπερνώντας άλλα σπίτια, που θα άξιζαν μνείας, όπως τα διώροφα στις δύο γωνίες με την οδό Δράκου, ή το ανακαινισμένο μεσοπολεμικό στη γωνία με τη Μάρκου Μπότσαρη. Είχαν ευγένεια και γοητεία, αλλά το ερειπωμένο διώροφο στη γωνία με την Καρατζά είχε κάτι επιπλέον.
Ηταν τυλιγμένο στην αχλύ του αστικού ερειπίου, με εκείνη τη δραματικότητα που θα συγκινούσε έναν περιηγητή του 1790. Ηταν η ώρα τέτοια, προχωρημένο μεσημέρι, και ο ήλιος χρύσιζε την ώχρα του σοβά με εκείνη τη γλυκιά θωπεία του φθινοπώρου. Στάθηκα να το δω καθώς το όμορφο αυτό σπίτι είχε περίοπτη θέση στη γειτονιά, και επιπλέον, γιατί το φως του ηλίου στραφτάλιζε ακριβώς πάνω στα χερουβείμ, τις αμπέλους και τα ανθέμια, που στόλιζαν τα κάγκελα του εξώστη. Εκεί, δίκην τροπαιοφόρου λαβάρου, ανέμιζε στον αθηναϊκό αέρα, ένα ξέφτι από γαλάζια σακούλα.
Κάποτε, θα είχε θέα προς το μονώροφο σπιτάκι που είχε φωτογραφίσει ο Στέλιος Σκοπελίτης. Η απέναντι γωνία φανερώνει ένα επίσης ωραίο σπίτι, αλλά ο αριθμός 22 εξασκούσε τη γοητεία του συνόρου ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο. Μία γειτόνισσα, που τη βρήκα στο κατώφλι ενός διπλανού σπιτιού, μια γυναίκα, που φαινόταν ότι ζει μόνη και ξεχασμένη, μου είπε ότι «όλα αυτά», το σπίτι, δηλαδή που κοιτούσα και το διπλανό, όπου έμενε, ήταν προς πώληση. Με αποχαιρέτησε με ένα «Ζήτω η Ελλάδα» και καθώς ο δρόμος ήταν πολύ ήσυχος, σχεδόν γαλήνιος, με τον ήλιο να χαϊδεύει τον φουσκωμένο σοβά, εκείνης της ώχρας που από μόνη της διηγείται μια αθηναϊκή ιστορία, αναρωτήθηκα αν όσα ζούσα συνέβαιναν αλήθεια.
Κάθησα να μετρήσω τα ακροκέραμα που μόνο στην πρόσοψη επί της Ζαχαρίτσα ήταν 46, από τα οποία μόνο τα εννέα ήταν σπασμένα. Ηταν μία στέψη νεκρού που ελπίζει στη δεύτερη ζωή. Αν μπορούσε κανείς να ανοίξει τα παντζούρια, θα ζαλιζόταν από το φως που θα κάλπαζε μέσα και θα χυμούσε να φωτίσει κάθε σπιθαμή.