Πρασίνου και οι αντιδράσεις πληθαίνουν
Σε μια από τις τελευταίες μου βόλτες στον Εθνικό Κήπο είχα
εκλεκτή παρέα. Τον Ισπανό αρχιτέκτονα τοπίου Φερνάντο Καρούντσο,
έναν φιλόσοφο των κήπων που αγαπάει και γνωρίζει καλά την Ελλάδα.
Εδειχνε ανήσυχος. «Πολύ όμορφος ο Κήπος της Αθήνας, οπωσδήποτε, και
πολύ εγκαταλελειμμένος. Αν δεν υπάρξουν γρήγορα πρωτοβουλίες, η
κατάσταση θα χειροτερεύσει. Δείχνει εξαντλημένος», ήταν ένα από τα
πρώτα του σχόλια.
Ο Εθνικός Κήπος σήμερα βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο. Πριν από
λίγες ημέρες ο Δήμος Αθηναίων, στον οποίο έχει παραχωρηθεί από το
2004 η ευθύνη για τη διαχείριση του Κήπου, προχώρησε στην κατάργηση
του ΝΠΔΔ «Δήμος Αθηναίων – Εθνικός Κήπος».
Η δικαιοδοσία περνάει τώρα στη Διεύθυνση Πρασίνου του δήμου.
Εκεί επικεφαλής είναι ο κ. Δημήτρης Κυριακάκης, ενώ τομεάρχης
Εθνικού Κήπου τοποθετήθηκε ήδη ο κ. Παρασκευάς Γεωργακόπουλος.
Ταυτόχρονα παύεται το Διοκητικό Συμβούλιο.
Η αλλαγή του νομικού καθεστώτος υπαγορεύεται από επιταγές του
«Καλλικράτη», αλλά στο άκουσμα ότι ο σημαντικότερος,
εμβληματικότερος αστικός κήπος της πρωτεύουσας υπάγεται πλέον στην
ευθύνη μιας υπηρεσίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δημιουργεί
ανασφάλεια. Αντίδραση υπήρξε από τον τέως δήμαρχο Αθηναίων Νικήτα
Κακλαμάνη, ο οποίος έσπευσε να καυτηριάσει την εξέλιξη.
Ανιση εικόνα
Εν αναμονή της έναρξης των έργων ανάπλασης παρουσιάζει μια άνιση
εικόνα. Τα προβλήματα δεν κρύβονται, γεγονός που επιβεβαιώνει με
τον πιο έντονο τρόπο την ανάγκη να υπάρξουν γενναίες παρεμβάσεις
και όχι «σουλουπώματα» εδώ κι εκεί, ελλείψει πόρων και ανθρώπινου
δυναμικού. Το τελευταίο είναι και το πιο επείγον ζήτημα που θα
κληθεί να αντιμετωπίσει ο νεοσύστατος τομέας.
Σήμερα το μόνιμο προσωπικό του Κήπου ανέρχεται σε 11 άτομα:
τρεις ενεργοί κηπουροί, ένας κηπουρός στο φυτώριο, ένας
αρχικηπουρός, ένας οδηγός και ένας χειριστής, τρεις γεωπόνοι και
ένας τεχνολόγος. Οριακά επαρκές, αλλά επαρκές. Το… «θρίλερ»
παίζεται με τους 12 συμβασιούχους έργου, άπαντες εργάτες πρασίνου,
των οποίων οι συμβάσεις λήγουν τον Ιούνιο. Αν υπάρξει καθυστέρηση
στην ανανέωση των συμβάσεων ή κάποιου άλλου είδους εμπλοκή, υπάρχει
κίνδυνος τον Ιούλιο ο Κήπος να μείνει χωρίς χέρια.
Δημοπράτηση
Αν υπάρχουν καλά νέα από το μέτωπο του Κήπου έχουν να κάνουν με
την πρόοδο στις διαδικασίες που θα οδηγήσουν στην έναρξη της πρώτης
φάσης της ανάπλασης βάσει μελέτης του Εθνικού Μετσόβιου
Πολυτεχνείου. Για την ακρίβεια, μας χωρίζουν μόλις λίγα βήματα από
τη δημοπράτηση του έργου. Προβλέπονται η βελτίωση του υπόγειου
δικτύου άρδευσης, η αποκατάσταση του υπέργειου δικτύου ύδρευσης και
αποχέτευσης των όμβριων υδάτων, η αντικατάσταση των φωτιστικών, η
βελτίωση των δαπέδων των μονοπατιών του και η συντήρηση της
παιδικής χαράς.
Οπως γίνεται σαφές, στην πρώτη φάση δίνεται έμφαση σε έργα
υποδομής, ενώ στη δεύτερη το βάρος θα πέσει σε θέματα «εικόνας» του
κήπου. Στην πραγματικότητα το δίκτυο υπέργειας και υπόγειας
άρδευσης δεν έχει συντηρηθεί ποτέ συστηματικά από τον 19ο αιώνα. Με
την πρώτη φάση θα συντηρηθούν και οι λίμνες. Με φυσικά και μηχανικά
μέσα θα αναζητηθούν τρόποι έτσι ώστε να είναι πιο καθαρές και πιο
όμορφες αισθητικά.
Ως προς τον φωτισμό, είναι απαράδεκτο και επικίνδυνο μαζί να
βλέπεις παλιά εναέρια καλώδια ηλεκτροφωτισμού. Αυτό θα αλλάξει.
Επίσης όλα τα συστήματα ποτίσματος θα καταλήγουν σε έναν κεντρικό
υπολογιστή με δυνατότητες προγραμματισμού, αντικαθιστώντας το
ξεπερασμένο σύστημα των ρυθμιστών μπαταρίας. Ενα έργο «εικόνας» που
προβλέπεται στην πρώτη φάση είναι η εγκατάσταση info box στις
εισόδους του Κήπου με οθόνες αφής. Στη δεύτερη φάση εντάσσονται
εξίσου σημαντικά και αναγκαία έργα, όπως, ανάμεσα σε άλλα, η
αποκατάσταση του ζωολογικού κήπου, του βοτανολογικού μουσείου, του
χώρου που βρίσκεται το ρωμαϊκό μωσαϊκό και η συντήρηση του
μαντρότοιχου της Ηρώδου του Αττικού. Οσο για τον «κουρεμένο»
φοίνικα από την εμβληματική δεντροστοιχία της εισόδου της λεωφόρου
Αμαλίας, μην ανησυχείτε. Δεν «υποφέρει» από το γνωστό κόκκινο
σκαθάρι (rhynochophous ferrugineus) που ενδημεί στους κορμούς των
φοινικοειδών και σταδιακά τα καταστρέφει. Αλλη είναι η αιτία, και
ευτυχώς αναρρώνει καλά.
Ενας φιλόσοφος για τον Κήπο
Ο Καρούντσο πίστευε ότι στον Κήπο πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα
στην κοπή δέντρων. «Τα δέντρα χρειάζονται χώρο για να αναπτυχθούν.
Φαίνεται ότι για πολλά χρόνια στον Εθνικό Κήπο φύτευαν αυθαίρετα.
Σήμερα οφείλουμε να επιλέξουμε τι θα μείνει και τι θα φύγει.
Παρεμβάσεις χρειάζονται και σε σημεία που χάνεται η προοπτική,
διαφορετικά έχουμε μια υποβαθμισμένη εικόνα, η μάζα της βλάστησης
θα καλύψει τα πάντα». Δεν γνώριζε ο Ισπανός αρχιτέκτονας ότι στην
Ελλάδα απαγορεύεται να κόψεις το οτιδήποτε και για να το κάνεις,
ακόμα κι αν «είσαι» ο Εθνικός Κήπος, οφείλεις να ζητήσεις τη
συγκατάθεση της Διεύθυνσης Δασών. Ναι, σωστά το καταλάβατε: για τα
αστικά πάρκα ισχύει ό,τι ακριβώς και για τα δάση στα βουνά, δηλαδή
η δασική νομοθεσία. Τι κι αν υπάρχουν σημεία ακόμα και σήμερα που
θυμίζουν ζούγκλα; Οφείλουμε να παραδεχθούμε πάντως ότι το
προηγούμενο διάστημα έγινε αρκετή δουλειά και σήμερα ο Κήπος
παρουσιάζει από αυτήν την άποψη πολύ καλύτερη εικόνα.