Χωριστή συλλογή γυαλιού, χαρτιού, πλαστικού και μετάλλου επιβάλλει στις εταιρείες που διαχειρίζονται την ανακύκλωση σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος. Πρόκειται για πρόβλεψη της κοινοτικής νομοθεσίας που ενσωματώθηκε προ διετίας στην ελληνική νομοθεσία και πρέπει να εφαρμοστεί μέσα στο 2015. Στο ίδιο σχέδιο νόμου λαμβάνονται ουσιαστικά μέτρα για τον έλεγχο των «συστημάτων» ανακύκλωσης και επιτρέπεται η μεταφορά απορριμμάτων μέσω θαλάσσης. Επιπλέον, περιλαμβάνεται και μια ρύθμιση με πολιτικές προεκτάσεις για τους περιφερειακούς σχεδιασμούς απορριμμάτων.
Το σχέδιο νόμου «Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων» δόθηκε χθες από το υπουργείο Περιβάλλοντος σε δεκαήμερη δημόσια διαβούλευση. Στο μεγαλύτερο τμήμα του, το σχέδιο νόμου τροποποιεί τη λειτουργία των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ), δηλαδή των μη κερδοσκοπικών εταιρειών που ιδρύονται από επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα, αλλά και δήμους, για να διαχειρίζονται την ανακύκλωση συσκευασιών.
Με δύο χρόνια καθυστέρηση, λοιπόν, αφού η πρόβλεψη υπήρχε στον ν. 4042/12, το ΥΠΕΚΑ έρχεται να επιβάλει στα ΣΕΔ (λ.χ. στην Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, που διαχειρίζεται τους μπλε κάδους) τη διαλογή των ανακυκλώσιμων με τέσσερα χωριστά «ρεύματα» (δηλαδή, κάδους) αντί ενός σήμερα. Κατά παρέκκλιση, δίνει τη δυνατότητα κοινής συλλογής πλαστικού και μετάλλων για τεχνικούς ή οικονομικούς λόγους. Ενώ εξαιρεί από τη χωριστή συλλογή τις απομονωμένες γεωγραφικά περιοχές, έπειτα από σύμφωνη γνώμη του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (του κρατικού φορέα που εποπτεύει τα συστήματα ανακύκλωσης).
Επίσης, για πρώτη φορά το υπουργείο Περιβάλλοντος δείχνει αποφασισμένο να ελέγξει τον χώρο των συστημάτων ανακύκλωσης. Ανάμεσα σε άλλα:
• Θεσπίζει ποινές όταν δεν τηρούνται ποσοτικοί στόχοι.
• Απαγορεύει την ύπαρξη μεγάλων αποθεματικών στα ταμεία (ώστε να αξιοποιούνται οι πόροι που οι εταιρείες διαθέτουν βάσει της νομοθεσίας για την ανακύκλωση και όχι να αναλώνονται σε χαώδεις μισθοδοσίες και events δημοσίων σχέσεων).
• Σημειώνει ότι θα μεταβιβάζονται στα συστήματα ανακύκλωσης τυχόν πρόστιμα για τη μη επίτευξη των στόχων της κοινοτικής νομοθεσίας.
• Απαγορεύει οποιαδήποτε σχέση ανάμεσα στα συστήματα ανακύκλωσης και τα συστήματα που διαχειρίζονται μπάζα και υλικά εκσκαφών.
Παράλληλα, το σχέδιο νόμου προβλέπει τη μεταφορά αστικών απορριμμάτων μέσω θαλάσσης, με φορτηγά πλοία ή φεριμπότ. Με τη ρύθμιση αυτή αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση των μικρών νησιών από τα γειτονικά τους και την αύξηση του στόχου για τη χωριστή συλλογή βιοαποδομήσιμων αποβλήτων έως το 2020 από 10% σε 20% του συνόλου.
Τέλος, ιδιαίτερο (πολιτικό) ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο ρυθμίσεις που αφορούν τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ):
• Με την πρώτη, που πιθανότατα αφορά την Αττική, αποφασίζεται ότι ο ΠΕΣΔΑ (που εγκρίνεται από το Περιφερειακό Συμβούλιο) πρέπει να είναι σύμφωνος με τις υποδείξεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και να τροποποιείται ανάλογα με αυτές. Με τη ρύθμιση αυτή περιορίζεται η δυνατότητα «αυτενέργειας» μιας περιφέρειας.
• Με τη δεύτερη, προβλέπεται ότι σε επείγουσες περιπτώσεις, όταν λ.χ. εκκρεμεί η επιβολή προστίμων, η Πολιτεία μπορεί με πράξη υπουργικού συμβουλίου να επιβάλει σχέδιο δράσης για τη διαχείριση των απορριμμάτων, έως ότου καταστεί λειτουργικό το ΠΕΣΔΑ. Η ρύθμιση αυτή «φωτογραφίζει» την περίπτωση των Περιφερειών Πελοποννήσου και Νοτίου Αιγαίου.