Είναι γνωστό ότι στους ωκεανούς υπάρχουν πλαστικά απορρίμματα –οι πρώτες επιπλέουσες μάζες ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του ’90– αλλά μόλις τώρα οι ερευνητές αρχίζουν να βλέπουν το μέγεθος του προβλήματος. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ιδρύματος «5 Gyres» εκτιμάται ότι 5,25 τρισ. πλαστικά κομμάτια, που ζυγίζουν συνολικά 269.000 τόνους, βρίσκονται στους ωκεανούς του κόσμου.
Η έρευνα, δημοσιευμένη στο έντυπο PLOS One, αναφέρει ότι η ποσότητα μικρών πλαστικών απορριμμάτων στο μέγεθος κόκκων της άμμου μπορεί να είναι χαμηλότερη από την αναμενόμενη. Το γεγονός ότι αυτά τα μικρά κομμάτια μοιάζουν να εξαφανίζονται, ωστόσο, δεν ηχεί ως καλό νέο. Τα πλαστικά επικαλύπτονται με τοξίνες, όπως PCB και άλλες ρυπαντικές ουσίες.
Οι ερευνητές ανησυχούν ότι τα ψάρια και άλλοι οργανισμοί που καταναλώνουν τα μικρά κομμάτια θα μπορούσαν να απορροφήσουν τις τοξίνες και να τις μεταφέρουν στην τροφική αλυσίδα. «Τα πλαστικά είναι σαν ένα κοκτέιλ από μολυσματικές ουσίες που επιπλέουν γύρω από το υδρόβιο περιβάλλον», είπε ο Τσέλσι Μ. Ρόχμαν, θαλάσσιος περιβαλλοντολόγος στο Πανεπιστήμιο Ντέιβις της Καλιφόρνιας. Τα πλοία που διεξάγουν την πρόσφατη έρευνα, ταξίδεψαν στις θάλασσες συλλέγοντας μικρά κομμάτια πλαστικών και, χρησιμοποιώντας μαθηματικά πρότυπα, υπολόγισαν τις ποσότητες.
Μπουκάλια, οδοντόβουρτσες, τσάντες, παιχνίδια και άλλα κατάλοιπα που επιπλέουν συγκεντρώνονται σε «μικρούς κύκλους», συγκρούονται εξαιτίας των ρευμάτων και των κυμάτων, ενώ ο ήλιος τα κάνει εύθραυστα. Ο επιπλέων σκουπιδότοπος μετατρέπεται σε «τεμάχια», παράγοντας ακόμη πιο μικρά πλαστικά κομματάκια, που εξαπλώνονται σε μεγάλη έκταση, επισήμανε ο Μάρκους Ερικσεν, επικεφαλής της προσπάθειας και συνιδρυτής του ιδρύματος «5 Gyres», μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που συνδυάζει την επιστημονική έρευνα με τον ακτιβισμό.
Οταν η ερευνητική ομάδα έψαχνε για πλαστικά, με μέγεθος κόκκων άμμου, να επιπλέουν στο νερό, εξεπλάγη με την ανακάλυψη λιγότερων δειγμάτων από όσα περίμενε να βρει – 100 φορές λιγότερα κομμάτια από όσα προέβλεπαν οι υπολογισμοί τους. Αυτό, είπε ο Ερικσεν, μπορεί να σημαίνει ότι τα μικρότερα κομμάτια πλαστικών παρασύρονται πιο βαθιά μέσα στη θάλασσα ή καταναλώνονται από θαλάσσιους οργανισμούς. Οι ερευνητές υπολόγιζαν ότι 35.000 τόνοι μικρότερων καταλοίπων ήταν εξαπλωμένοι στους ωκεανούς, αλλά περίμεναν να βρουν εκατομμύρια τόνους.
«Είναι εμφανές πως υπάρχει πολύ πλαστικό στον ωκεανό», έγραψε σε mail ο Αντρές Κόζαρ, ερευνητής από το Πανεπιστήμιο του Κάντιζ και επικεφαλής της μελέτης, παρουσιάζοντας διαφορετικά συμπεράσματα για την ποσότητα του πλωτού πλαστικού. Η μελέτη «5 Gyres» ανακάλυψε ότι η μεγαλύτερη πηγή πλαστικού έρχεται από πεταμένα δίχτυα ψαρέματος και σημαδούρες. Ο δρ Ερικσεν πρότεινε ένα διεθνές πρόγραμμα για το «ψάρεμα» των πεταμένων διχτυών.
Η Νάνσι Γουάλας, διευθύντρια του προγράμματος θαλάσσιων απορριμμάτων για την Εθνική Διαχείριση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, είπε ότι μια περαιτέρω έρευνα θα πρέπει να εξετάσει, πέρα από την επιφάνεια, για να βρει πού μπορεί να έχουν πάει τα μικρότερα πλαστικά κομμάτια.