Γιατί δεν λαμβάνονται μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής; Ως βασική αιτία προβάλλεται το υψηλό οικονομικό κόστος της τροποποίησης του οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου στην κατεύθυνση μιας οικονομίας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα.
Τον αστικό αυτό μύθο της οικονομικά ασύμφορης μετατροπής διέψευσε πρώτη η Εκθεση Στερν, η οποία δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2006 κι άνοιξε τον δρόμο για πλήθος μελετών, εθνικών και παγκόσμιων, που αποδείκνυαν τις βαριές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της κλιματικής διαταραχής. Οταν όμως διαβάζεις σε μελέτη πως το κόστος του φαινομένου του θερμοκηπίου στο περιβάλλον και τις ανθρώπινες κοινωνίες, από το 2015 μέχρι το 2060, μπορεί να φτάσει και τα 72 τρισεκατομμύρια δολάρια, τότε καταλαβαίνεις πως τα πράγματα είναι πάρα πολύ επικίνδυνα. Πολύ περισσότερο όταν η εκτίμηση αυτή δεν προέρχεται από κάποια ακραία περιβαλλοντική οργάνωση, αλλά από έκθεση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από τον πολυεθνικό χρηματοπιστωτικό όμιλο City!
Συγκεκριμένα, η Εκθεση με τον τίτλο «Ενεργειακός Δαρβινισμός, πώς ένα μέλλον με λίγες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα δεν θα κοστίσει στον πλανήτη», υπολογίζει πως το ποσό που θα δαπανηθεί για την ενέργεια στα επόμενα 25 χρόνια θα πλησιάσει τα 200 τρισεκατομμύρια δολάρια. Εάν όμως δεν ληφθούν μέτρα για την αναίρεση της κλιματικής αλλαγής και οι επιχειρήσεις συνεχίσουν να εργάζονται με τη λογική business as usual, τότε μπορεί να καταγραφεί σωρευτική μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ, της τάξης του 0,7%-2,5% του ΑΕΠ το 2060. Πιο συγκεκριμένα κι εξετάζοντας τρία βασικά σενάρια, εάν μέχρι τότε η μέση θερμοκρασία της Γης ανέβει κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου (°C), τότε η μείωση του ΑΕΠ θα είναι 0,7%, μέγεθος που αντιστοιχεί σε 20 τρισ. δολάρια. Εάν ανέβει 2,5°C, τότε η πτώση του ΑΕΠ υπολογίζεται σε 1,1% και το κόστος σε 44 τρισ. δολάρια. Εάν ο πλανήτης ψηθεί στον πυρετό και φτάσει να σημειώσει 4,5°C άνοδο της μέσης θερμοκρασίας του, τότε το ΑΕΠ θα πέσει 2,5% και οι απώλειες θα φτάσουν τα 72 τρισ. δολάρια! Απέναντι σε αυτές τις βαριές συνέπειες η Εκθεση της City! υπολογίζει πως οι επιπρόσθετες δαπάνες για αλλαγή προσανατολισμού του ενεργειακού κλάδου, έτσι ώστε να αντιμετωπίζει την κλιματική διαταραχή, δεν θα είναι πολύ υψηλές, δεν υπερβαίνουν το 0,1% του ΑΕΠ που κατευθύνεται στον τομέα της ενέργειας.
Δεσμεύσεις
Την ίδια ώρα, όμως, οι προτάσεις των κρατών για το πόσο θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τις επόμενες δεκαετίες, εν όψει της Διεθνούς Διάσκεψης στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 2015 απέχουν πολύ από τις αναγκαίες δεσμεύσεις, έτσι ώστε να αποτραπεί αύξηση της θερμοκρασίας της Γης άνω των δύο βαθμών °C, όριο που έχει τεθεί από τον ΟΗΕ έτσι ώστε να μην υπάρξουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Μέχρι στιγμής, 56 χώρες έχουν καταθέσει τις δεσμεύσεις τους, οι οποίες ονομάζονται Προτεινόμενες Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές (INDC). Μεταξύ των 56 περιλαμβάνονται μεγάλοι ρυπαντές όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και οι χώρες της Ε.Ε., και καλύπτεται συνολικά το 43% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 65% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος των 2°C, μελέτη της Climate Action Tracker εκτιμά ότι οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν από τους 50 δισ. τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα σήμερα σε 39 με 43 δισ. τόνους το 2025 και 36 με 45 δισ. τόνους το 2030. Με βάση τις δεσμεύσεις που κατέθεσαν τα 56 κράτη, ο στόχος δεν πιάνεται και υπάρχει κίνδυνος η άνοδος της θερμοκρασίας μέχρι το 2100 να είναι 2,9-3,1°C.
Μόνο δύο χώρες έθεσαν στόχους που καλύπτουν την αναγκαιότητα. Ποιες είναι αυτές; Η Αιθιοπία και το Μαρόκο! Δυστυxώς, η συνέπειά τους δεν πρόκειται να βοηθήσει πολύ το περιβάλλον, καθότι έχουν πολύ μικρές εκπομπές CO2. Δέκα χώρες με μεγάλες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου δεν είχαν ακόμα υποβάλει δεσμεύσεις: Ινδία, Βραζιλία, Ιράν, Ινδονησία, Σαουδική Αραβία, Νότιος Αφρική, Ταϊλάνδη, Τουρκία, Ουκρανία και Πακιστάν. Σε αυτή η δεκάδα οφείλεται το 18% των παγκόσμιων εκπομπών.
Η καθυστέρηση δεν είναι τεχνική, αλλά πολιτική. Οι αναπτυσσόμενες χώρες θεωρούν -και όχι άδικα- πως οι ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες έχουν μια διαχρονική ευθύνη για τις εκπομπές και τις συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος της Ινδίας Πρακάρ Τζαβαντεκάρ σημείωσε πως «η ιστορική ευθύνη είναι γεγονός. Δεν μπορεί να αφαιρεθεί.
Είμαστε υπεύθυνοι για μόλις το 2,4% των ιστορικών εκπομπών του πλανήτη», για να συμπληρώσει πως τα πιο πλούσια κράτη μέχρι στιγμής δεν έχουν διαθέσει αρκετά χρήματα και τεχνολογία αιχμής για να βοηθήσουν τις φτωχότερες χώρες, οι οποίες δεν ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ η Παγκόσμια Σύνοδος για το Κλίμα COP21 στην Κοπεγχάγη είχε διακηρύξει πως θα χορηγούνται σε ετήσια βάση 100 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πλούσιες χώρες στις αναπτυσσόμενες, μόλις 10,2 δισ. δολάρια έχουν κατατεθεί από 33 χώρες στο Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα. Οι ανταγωνισμοί μεταξύ κρατών, κλάδων, επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του σημερινού ξεπερασμένου μοντέλου δεν επιτρέπουν να παρθούν τα αναγκαία μέτρα.