Tους τελευταίους μήνες, ένα παράξενο περιστατικό επαναλαμβάνεται στα πεζοδρόμια του Σιάτλ. Ολα ξεκινούν όταν μία γυναίκα, η Κέιλι Σουίφτ, πετάει φιστίκια και γαριδάκια στο έδαφος και τα κοράκια ορμούν για να καταβροχθίσουν τους εκλεκτούς μεζέδες. Η κυρία Σουίφτ τα παρατηρεί από απόσταση, φορώντας μια αποκριάτικη μάσκα και κρατώντας σφιχτά το τετράδιό της στο χέρι και μια πινακίδα που γράφει: «Μελέτη κοράκων, Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον», ενώ ένας βοηθός της κρατά στα χέρια ένα ταριχευμένο κοράκι, στο οποίο δίνεται η εντύπωση ότι προσφέρεται ένα πιάτο γεμάτο λιχουδιές.
Η σκηνή δεν ανήκει σε ένα σουρεαλιστικό θέατρο δρόμου, αλλά αποτελεί μέρος ενός πειράματος, που αποσκοπεί στο να δώσει απάντηση σε ένα κομβικό ερώτημα: τι καταλαβαίνουν τα κοράκια, λοιπόν, για τον θάνατο;
Η Σουίφτ πραγματοποιεί το πείραμα ως μέρος της διδακτορικής της έρευνας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, υπό την καθοδήγηση του βιολόγου Τζον Μ. Μάρζλαφ. Αυτός και άλλοι ειδικοί της συμπεριφοράς των κοράκων επί χρόνια τώρα παραξενεύονταν από τον τρόπο με τον οποίο τα πτηνά αυτά συγκεντρώνονται θορυβωδώς γύρω από τους νεκρούς τους συντρόφους. Οι ερευνητές θέλησαν να διαπιστώσουν κατά πόσο ένα νεκρό κοράκι θα προκαλούσε τη συγκεκριμένη αντίδραση στα ζωντανά πτηνά, αλλά κυρίως να καταφέρουν να μάθουν ποιος ήταν ο στόχος της θορυβώδους συγκέντρωσης.
Για να πραγματοποιηθεί το πείραμα, η Σουίφτ μετέφερε τροφή σε συγκεκριμένο σημείο έτσι ώστε τα κοράκια να μάθουν να συγκεντρώνονται εκεί για να φάνε. Στη συνέχεια, ένας από τους βοηθούς της πλησίαζε το τσιμπούσι κρατώντας στα χέρια ένα νεκρό κοράκι και η Σουίφτ παρατηρούσε και κατέγραφε πώς αντιδρούσαν τα άλλα πτηνά. Σχεδόν όλες τις φορές τα ζωντανά κοράκια έκαναν επίθεση -κάθετη εφόρμηση- στον βοηθό της Σουίφτ. Οταν ο βοηθός είχε στα χέρια το νεκρό κοράκι, τα ζωντανά πτηνά τού επετίθεντο το 40% των φορών, αν προχωρούσε με άδεια χέρια, τότε τα κοράκια απομακρύνονταν μέχρι να φύγει και μετά επέστρεφαν στο φαγοπότι. Καθώς τα κοράκια μπορούν να ξεχωρίζουν τους ανθρώπους από το πρόσωπό τους, οι βοηθοί φορούσαν αποκριάτικες μάσκες. Κάθε ομάδα κοράκων έβλεπε το ίδιο πρόσωπο καθ’ όλη τη διάρκεια του πειράματος, ενώ οι βοηθοί επέστρεφαν στο ίδιο σημείο σίτισης μία φορά την εβδομάδα προκειμένου να διαπιστωθεί με ποιον τρόπο αντιδρούσαν τα κοράκια.
«Θύμιζε πολύ κάτι που θα έκανε ο Χάνιμπαλ Λέκτερ, γιατί ήταν στην πραγματικότητα σαν να έκοβες το πρόσωπο κάποιου και να το φορούσες», εξηγεί χαμογελώντας η Σουίφτ, τονίζοντας ότι χρειάστηκε να καθησυχάσει πολλές φορές τους κατοίκους της περιοχής που ήταν έτοιμοι να φωνάξουν την αστυνομία. Επειτα από έξι εβδομάδες, τα πουλιά εξακολουθούσαν να μαλώνουν τους επισκέπτες ακόμη και όταν πλησίαζαν με άδεια χέρια. Αντιθέτως, οι βοηθοί που φορούσαν μάσκες στις οποίες δεν ήταν γνώριμες στα πτηνά, δεν άκουγαν το ίδιο κατσάδιασμα.
Στη δημοσίευση της έρευνάς τους στην επιθεώρηση Animal Behavior, η Σουίφτ και ο δρ Μάρζλαφ διατυπώνουν την άποψη πως τα κοράκια πραγματικά έδειξαν ενδιαφέρον και προσοχή για τους νεκρούς τους, επειδή με αυτόν τον τρόπο συγκέντρωναν πληροφορίες για πράγματα τα οποία θα μπορούσαν να αποτελούν απειλές. «Είναι μια μακροχρόνια ευκαιρία εκπαίδευσης», εξηγεί η Σουίφτ. «Μαθαίνεις ποια πράγματα πρέπει να φοβάσαι σε έναν συγκεκριμένο τόπο και αυτό είναι πολύ σημαντικό».
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι όλα τα ζώα δείχνουν την ίδια προσοχή στους νεκρούς τους. Η ομάδα που πραγματικά δείχνει ενδιαφέρον είναι μάλλον ολιγομελής και σε αυτήν ανήκουν οι χιμπατζήδες, οι ελέφαντες, τα δελφίνια και κάποιοι συγγενείς των κοράκων. «Τα ζώα που ζουν σε κοινωνικές ομάδες και έχουν πιο προηγμένες γνωσιακές δεξιότητες ενδιαφέρονται για τους νεκρούς τους», επισημαίνει η Σουίφτ. «Είναι ομολογουμένως καταπληκτικό να σκεφτεί κανείς ότι ένα κοράκι, ένα πουλί, κάνει κάτι που κάνουν μόνο ελάχιστα άλλα ζώα».
Ασπίδα ελεφάντων κατά του καρκίνου
Παρά το γιγαντιαίο μέγεθός τους, οι ελέφαντες σπανιότατα παθαίνουν καρκίνο. Τώρα, Αμερικανοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ξέρουν το μυστικό τους: Τα παχύδερμα έχουν 38 επιπρόσθετα τροποποιημένα αντίγραφα ενός γονιδίου που κωδικοποιεί την p53, μία ουσία που αποτρέπει την εμφάνιση όγκων. Οι άνθρωποι διαθέτουν μόνο δύο, επισημαίνεται στη μελέτη η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Journal of the American Medical Association. Αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι, καθώς οι ελέφαντες εξελίσσονταν, το σώμα τους δημιουργούσε διαρκώς νέα αντίγραφα του συγκεκριμένου γονιδίου αποτρέποντας έτσι την εμφάνιση του καρκίνου. Καθώς οι ελέφαντες είναι ιδιαίτερα μεγάλα ζώα, η ύπαρξη περισσότερων κυττάρων θεωρητικά έπρεπε να τους καθιστά πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση της νόσου. Ωστόσο, η ανάλυση των αρχείων που τηρούνται σχετικά με τους θανάτους των παχυδέρμων δεν διαπίστωσε κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, λένε οι επιστήμονες, οι ελέφαντες έχουν πιθανότητες 5% να νοσήσουν από καρκίνο, ενώ συγκριτικά ο άνθρωπος διατρέχει κίνδυνο που αγγίζει το 11 έως 25%. Οπως επισημαίνει ο Τζόσουα Σιφμαν, ογκολόγος παιδίατρος στο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου της Γιούτα, «η παραγωγή περισσότερου p53 είναι ο τρόπος με τον οποίο η φύση κράτησε στη ζωή τους ελέφαντες», ενώ διαπιστώθηκε ότι η καταστροφή των φθαρμένων κυττάρων στους ελέφαντες είναι σχεδόν ολοκληρωτική. Τώρα οι ερευνητές ευελπιστούν ότι οι διαπιστώσεις τους θα οδηγήσουν στην παρασκευή νέων αντικαρκινικών σκευασμάτων.