Η αντίστροφη μέτρηση μέχρι τη Διεθνή Διάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι (από τις 30 Νοεμβρίου) έχει αρχίσει, αλλά στην πραγματικότητα το πλανητικό ρολόι του κλίματος ήδη δείχνει «και πέντε», με ό,τι αυτό σημαίνει. Δύο νέα στοιχεία ήρθαν να προστεθούν στα ήδη ανησυχητικά δεδομένα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στη γήινη ατμόσφαιρα έφτασαν ήδη τα 400 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm), δηλαδή σε πολύ υψηλότερο σημείο από τα 280 ppm, που υπολογίζονταν την προβιομηχανική εποχή.
Επίσης, πριν από λίγες μέρες η Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Met Office) ανακοίνωσε πως η μέση θερμοκρασία της Γης έχει ήδη αυξηθεί κατά έναν βαθμό Κελσίου, σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής. Ας σημειωθεί πως οι επιστήμονες που μελετούν την κλιματική αλλαγή και ο ΟΗΕ έχουν θέσει ως όριο την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης κατά 2 βαθμούς Κελσίου, θεωρώντας πως μεγαλύτερη άνοδος μπορεί να επιφέρει μεγάλες καταστροφές και ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Οσον αφορά τις συγκεντρώσεις CO2, «η Γη δεν έχει δει τόσο υψηλές συγκεντρώσεις τουλάχιστον για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια», γράφει το περιοδικό Scientific American. Η αιτία είναι πως περίπου 35 δισεκατομμύρια τόνοι CO2 απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα κάθε χρόνο και διαρκώς αυξάνονται. Την περασμένη Δευτέρα 9 Νοεμβρίου οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα μετρήθηκαν στα 399,65 ppm, ενώ τον Μάιο και τον Ιούνιο οι συγκεντρώσεις πλησίαζαν τα 403 ppm. Είναι ενδεικτικό πως το 1998, το CO2 ανιχνευόταν στην ατμόσφαιρα με συγκεντρώσεις 365 ppm.
«Ισως το 2015 είναι το τελευταίο έτος που οι συγκεντρώσεις CO2 στον αέρα που αναπνέουμε θα είναι μικρότερες από 400 ppm», γράφει χαρακτηριστικά το Scientific American, αναφέροντας πως είναι αποτέλεσμα της χρήσης ορυκτών καυσίμων και της αποψίλωσης των δασών.
Αλλά δεν είναι μόνο το διοξείδιο του άνθρακα. Πέρυσι κατέγραψαν ρεκόρ οι συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα δύο ακόμα σημαντικών αερίων του θερμοκηπίου (μάλιστα πιο καταστροφικών από το CO2), του μεθανίου και του υποξειδίου του αζώτου. «Κάθε χρόνο καταρρίπτουμε και ένα νέο ρεκόρ στις συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου» προειδοποίησε ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας, Μισέλ Ζαρό. «Αυτό μεταφράζεται σε υψηλότερες παγκόσμιες θερμοκρασίες, περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως καύσωνες και πλημμύρες, λιώσιμο των πάγων στους πόλους, άνοδο της στάθμης της θάλασσας και αύξηση της οξύτητας των ωκεανών» εξήγησε.
Το αποτέλεσμα είναι, φέτος, να μετρηθεί για πρώτη φορά άνοδος της θερμοκρασίας της Γης κατά έναν ολόκληρο βαθμό. Μάλιστα, το βρετανικό Met Office θέλοντας να αποφύγει υπερβολικές εκτιμήσεις και καθώς υπάρχει αβεβαιότητα για τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη τη δεκαετία του 1750, χρησιμοποίησε ως βάση αναφοράς τη μέση θερμοκρασία για το διάστημα 1850 – 1900. Το 2015 αναμένεται να είναι το θερμότερο από τότε που άρχισαν να υπάρχουν καταγραφές θερμοκρασιών, με μια σημαντική συνεισφορά και του θερμού κύματος του Ελ Νίνιο. Δεν αποτελεί εξαίρεση, καθώς τα δέκα θερμότερα έτη στην καταγεγραμμένη θερμοκρασιακά περίοδο σημειώθηκαν από το 1998 και μετά.
«Παρατηρήσαμε παρόμοια φυσικά φαινόμενα και στο παρελθόν, αλλά είναι η πρώτη φορά που θα φτάσουμε το όριο του ενός βαθμού Κελσίου και είναι προφανές ότι η ανθρώπινη επίδραση οδηγεί το κλίμα σε αχαρτογράφητες περιοχές», σημείωσε ο Στίβεν Μπέλτσερ, διευθυντής του Κέντρου Χάντλεϊ του Met Office.
Την ίδια ώρα στη διεθνή κοινότητα διαχέεται ένα κλίμα αισιοδοξίας για τη Διεθνή Διάσκεψη στο Παρίσι (COP 21), χωρίς όμως αυτό να προκύπτει από τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ ενόψει της συνάντησης. Από τις 190 χώρες που αναμένεται να λάβουν μέρος στο COP 21, έχουν καταθέσει συγκεκριμένα σχέδια περιορισμού των εκπομπών 150 κράτη, στα οποία περιλαμβάνονται οι μεγάλοι ρυπαντές. Οι δεσμεύσεις των κρατών περιέχουν περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 11 δισ. τόνων το έτος (δηλαδή μείωση κατά 31,5% από τις σημερινές εκπομπές) έως το 2030. Σύμφωνα με τον υπολογισμό που έχουν πραγματοποιήσει ειδικοί του ΟΗΕ, οι δεσμεύσεις αυτές οδηγούν μεν σε επιβράδυνση των εκπομπών και της κλιματικής αλλαγής (που σήμερα κινούνται ορμητικά), αλλά είναι ανεπαρκείς. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται πως οδηγούν σε αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2,7 βαθμών Κελσίου, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Αρα, όχι μόνο δεν αρκούν για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του πυρετού της Γης, αλλά οδηγούν και σε άνοδο της θερμοκρασίας πάνω από το όριο των δύο βαθμών Κελσίου, που θεωρείται πως οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα είναι σοβαρές, αλλά μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Η επιτακτική ανάγκη για δραστικά μέτρα συγκρούεται με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και τον οικονομικό ανταγωνισμό. Είναι η ώρα να μιλήσουν οι «επιβάτες» του πλανήτη Γη.