Παραμονή στο σπίτι και σε μία σχετική «καραντίνα» από τα μέλη της οικογένειας και τους συγκάτοικους, άφθονα υγρά, ύπνος και όποια σκευάσματα μπορεί να βοηθήσουν στην απαλλαγή από τα συμπτώματα, από τα αντιπυρετικά και τα αναλγητικά, έως τα ασφαλή γιατροσόφια όπως ένα ζεστό ρόφημα με μέλι για να «μαλακώσει» ο λαιμός και να «ανοίξει» η μύτη. Αυτές είναι οι οδηγίες των ειδικών για την πλειονότητα των πολιτών που θα νοσήσουν από τη γρίπη, η οποία επελαύνει τις τελευταίες δύο εβδομάδες στη χώρα μας και αναμένεται να μας ταλαιπωρεί έως και τον Μάρτιο.
Οι επιστήμονες εφιστούν την προσοχή στα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, ώστε να αναζητήσουν αμέσως ιατρική συμβουλή για έγκαιρη χρήση αντιιικών φαρμάκων –μέσα σε 48 ώρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων– και η οποία μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ήπιας και σοβαρής νόσησης. Και προειδοποιούν ότι ακόμα και όσοι έχουν εμβολιαστεί θα πρέπει να προσέχουν να μην εκτεθούν στον ιό και να είναι σε εγρήγορση σε περίπτωση που νοσήσουν. Αλλωστε, τέσσερις στους δέκα ασθενείς που έχουν νοσηλευθεί εφέτος –τουλάχιστον έως σήμερα– με σοβαρές επιπλοκές της νόσου είχαν εμβολιαστεί. Με τη συμβολή του καθηγητή Παθολογίας Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, συνεργάτη του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας κ. Σωτήρη Τσιόδρα, η «Κ» απαντά στο πώς εξελίσσεται εφέτος η επιδημία και για το πώς μπορούμε να προστατευθούμε καλύτερα.
1. Σε ποιο στάδιο της επιδημίας εποχικής γρίπης βρίσκεται η χώρα μας αυτή τη στιγμή και για πόσο διάστημα αναμένεται να μας ταλαιπωρήσει;
Η δραστηριότητα της νόσου βρίσκεται σε μεγάλη άνοδο αυτή την περίοδο και περιμένουμε την κορύφωσή της στα μέσα Φεβρουαρίου. Σοβαρά περιστατικά της νόσου εκτιμάται ότι θα έχουμε έως τέλος Μαρτίου, μπορεί και αργότερα.
2. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της φετινής γρίπης;
Εφέτος επικρατεί η γρίπη τύπου Α, ενώ σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα για τη χώρα μας στην Ελλάδα κυκλοφορούν εξίσου οι υπότυποι Α(Η3Ν2) και Α(Η1Ν1). Αξίζει να σημειωθεί ότι το χαρακτηριστικό της γρίπης Α(Η3Ν2) είναι ότι εξελίσσεται και παρουσιάζει συχνά γενετικές μεταβολές. Επίσης, πλήττει με μεγαλύτερη ένταση τα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και τα ηλικιωμένα άτομα, σε σχέση με τη γρίπη Α(Η1Ν1) που μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές και σε νέα και υγιή άτομα.
3. Πόσοι εκτιμάται ότι προσβάλλονται από γρίπη σε ετήσια βάση και πόσοι εμφανίζουν τη σοβαρή μορφή της νόσου;
Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο το 5%-10% του πληθυσμού θα νοσήσει από γρίπη. Περίπου ένας στους 1.000, ανάλογα και με το στέλεχος του ιού που θα επικρατήσει, θα χρειαστεί περαιτέρω θεραπεία, ακόμα και νοσηλεία λόγω της νόσου. Κυρίως αυτή η αναλογία αφορά τις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού. Και γι’ αυτό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αναγκαία η έγκαιρη χορήγηση αντιιικών φαρμάκων. Συστήνουμε σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση όπως αυτοί άνω των 60 ετών, άτομα με χρόνιες παθήσεις (ανοσοκαταστολή, καρδιαγγειακές, αναπνευστικές παθήσεις, νεφροπαθείς, σακχαρώδη διαβήτη κ.ά.), παχύσαρκοι, έγκυοι και άλλοι, να είναι σε εγρήγορση και με το που θα ξεκινήσουν τα συμπτώματα της γρίπης να λάβουν αντιιικά φάρμακα, με συνταγή γιατρού και χωρίς την εργαστηριακή επιβεβαίωση της νόσου.
4. Τα περισσότερα άτομα που θα νοσήσουν δεν θα εμφανίσουν επιπλοκές. Τι οφείλουν να κάνουν για να αναρρώσουν χωρίς απρόοπτα;
Κυρίως να μείνουν στο σπίτι τους για όσο διάστημα είναι άρρωστοι. Η γρίπη όπως και άλλες ιώσεις συνήθως κάνει τον κύκλο της και περνάει και γι’ αυτό χρειάζεται ξεκούραση, άφθονα υγρά για την αποφυγή της αφυδάτωσης που μπορεί να προκαλέσει ο πυρετός ή συμπτώματα από το γαστρεντερικό και λήψη συμπτωματικής αγωγής όπως αντιπυρετικά για την αντιμετώπιση του πυρετού και αναλγητικά για τους πόνους των μυών. Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία θέση στη θεραπεία της γρίπης, διότι τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τους ιούς. Σε περίπτωση πάντως επιδείνωσης των συμπτωμάτων, ο ασθενής πρέπει άμεσα να αναζητήσει ιατρική συμβουλή.
5. Πόσο διαρκούν τα συμπτώ-ματα της γρίπης συνήθως;
Τα συμπτώματα αρχίζουν 1-4 ημέρες μετά την προσβολή του ατόμου από τον ιό και διαρκούν 2-7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα.
6. Βιταμίνη C, μέλι, ζεστά ροφήματα, κοτόσουπα και άλλα γιατροσόφια έναντι της γρίπης. Πόσο αποτελεσματικά είναι;
Οι ειδικοί γιατροί συστήνουν μία ισορροπημένη διατροφή για τους ασθενείς και κατανάλωση άφθονων υγρών. Το ζεστό τσάι με την προσθήκη μελιού μπορεί να βοηθήσει στη συμπτωματική ανακούφιση από τον βήχα και τη ρινική αποσυμφόρηση. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη C σε μεγάλη ποσότητα ενδέχεται να δρα προληπτικά στην προσβολή από τον ιό ή να μειώσει λίγο τη διάρκεια των συμπτωμάτων. Δεν έχει αποδειχθεί ότι η κοτόσουπα τελικά μειώνει τη διάρκεια της γρίπης, αν και εντάσσεται στα «γιατροσόφια» για τη γρίπη και τα κρυολογήματα σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι ο ατμός από μία ζεστή σούπα μπορεί να μειώσει τα ρινικά συμπτώματα, ενώ εξασφαλίζει και την ενυδάτωση του οργανισμού και η οποία είναι απαραίτητη στον ασθενή με πυρετό.
7. Τι πρέπει να κάνει ο ασθενής ή οι οικείοι του για να αποτρέψουν μετάδοση της νόσου;
Το βασικό είναι η τήρηση των μέτρων υγιεινής και το συχνό πλύσιμο των χεριών από όλους. Συστήνεται η ασφαλής χρήση και απόρριψη των χαρτομάντιλων, συχνός καθαρισμός των επιφανειών και αερισμός των χώρων. Και κυρίως όσο το δυνατόν απομόνωση ή η τουλάχιστον αποφυγή στενής επαφής, έως ότου περάσουν ο πυρετός και ο έντονος βήχας.
8. Θα πρέπει να προσέχει και κάποιος που έχει εμβολιαστεί έναντι της γρίπης;
Είναι λάθος η άποψη ότι το εμβόλιο προστατεύει πλήρως, καθώς υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που ακόμα και όσοι εμβολιάστηκαν έναντι της γρίπης νόσησαν σοβαρά. Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου γρίπης κυμαίνεται ανάλογα με το έτος, τα στελέχη του ιού που κυκλοφορούν και ενδεχόμενες μικρές μεταλλάξεις τους, μεταξύ 40% και 70%. Αυτό φυσικά σημαίνει πολύ λιγότερους θανάτους λόγω γρίπης και πολύ λιγότερες επιπλοκές της νόσου. Συνήθως ο εμβολιασμένος έχει λιγότερες πιθανότητες να νοσήσει, ενώ πιθανότατα να έχει πιο ήπια συμπτώματα από έναν ανεμβολίαστο. Ωστόσο, χρειάζεται εγρήγορση αφού μπορεί τελικά το εμβόλιο λόγω πεσμένου ανοσοποιητικού του ατόμου να μη διασφαλίσει επαρκή άμυνα του οργανισμού έναντι της γρίπης.
Σε επιφυλακή για τον κοροναϊό
Σε εγρήγορση βρίσκονται οι υγειονομικές αρχές της χώρας για τον νέο κοροναϊό που προκαλεί παγκόσμια ανησυχία λόγω της ταχύτατης εξάπλωσής του στην Κίνα και της εμφάνισης εισαγόμενων κρουσμάτων σε τουλάχιστον άλλες τέσσερις χώρες. Αν και ο κίνδυνος εισαγωγής περιστατικού στη χώρα μας κρίνεται από χαμηλός ώς μέτριος, ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο αυτό. Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας συστήνει την αποφυγή του ταξιδιού στην πόλη Γουχάν της Κίνας, εάν δεν είναι απαραίτητο, χαρακτηρίζοντας τον κίνδυνο να προσβληθεί ο ταξιδιώτης από τον ιό «μέτριο», ενώ έχει εκδώσει και οδηγίες για όσους πρέπει αναγκαστικά να ταξιδέψουν σε περιοχές της Κίνας που έχουν πληγεί από τη νόσο. Οδηγίες για τον τρόπο διαχείρισης ενός ενδεχόμενου περιστατικού απέστειλε ο ΕΟΔΥ και προς τα νοσοκομεία και το ΕΚΑΒ, εστιάζοντας σε μέτρα πρόληψης διασποράς του ιού, χορήγηση χειρουργικής μάσκας στον ασθενή, απομόνωσή του σε μονόκλινο θάλαμο, ή απολύμανση των επιφανειών του ασθενοφόρου μετά τη διακομιδή, αλλά και προφύλαξης του προσωπικού.