Υπεγράφη χθες η πρώτη σύμβαση προκαταβολικής αγοράς εμβολίων κατά της COVID-19 που διαπραγματεύθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκ μέρους των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. Η σύμβαση με την εταιρεία AstraZeneca αφορά την αγορά 300 εκατομμυρίων δόσεων με τη δυνατότητα αγοράς 100 εκατομμυρίων ακόμη, που θα διανεμηθούν στα κράτη-μέλη με πληθυσμιακά κριτήρια. Επιπλέον, προβλέπει τη δωρεά επιπλέον δόσεων σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου και την παροχή μέρους των εμβολίων που προβλέπονται για τα κράτη-μέλη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (μη μέλη της Ε.Ε.), ανάλογα με τις ανάγκες.
Το υποψήφιο εμβόλιο της AstraZeneca, που αναπτύσσεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, βρίσκεται ήδη στη φάση ΙΙ/ΙΙΙ, με κλινικές δοκιμές μεγάλης κλίμακας. Τον Ιούλιο, οι ερευνητές που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο εγχείρημα ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα της φάσης Ι/ΙΙ, που ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά όσον αφορά την ασφάλεια και την ανοσολογική ανταπόκριση όσων συμμετείχαν στις δοκιμές.
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά ότι «η έναρξη ισχύος της σύμβασης με την AstraZeneca αποτελεί ένα σημαντικό βήμα» για την παροχή ενός «ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου» σε όλους τους Ευρωπαίους. Από την πλευρά της, η αρμόδια επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδου εξήρε τις «σοβαρές προπαρασκευαστικές ενέργειες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ολλανδίας» και τόνισε ότι «αναμένουμε να ανακοινώσουμε πολύ γρήγορα πρόσθετες συμφωνίες και με άλλους παρασκευαστές εμβολίων».
Ωστόσο, ανησυχία έχουν προκαλέσει δημοσιογραφικές αναφορές ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες που εμπλέκονται στην κούρσα για το εμβόλιο διεκδικούν από την Ε.Ε. νομική ασυλία για τυχόν παρενέργειες από τη χρήση των σκευασμάτων τους. Αν εγκριθεί ένα από τα υποψήφια εμβόλια εντός του έτους θα είναι μακράν η ταχύτερη διαδικασία ανάπτυξης και έγκρισης στην ιατρική ιστορία.
Οπως αποκάλυψε η εφημερίδα Financial Times σε προχθεσινό δημοσίευμα, η οργάνωση Vaccines Europe, μέρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων και Συνδέσμων (EFPIA), σε ενημερωτικό σημείωμα προς τις κοινοτικές αρχές, αναφέρει ότι «η ταχύτητα και η κλίμακα της ανάπτυξης και της διάθεσης συνεπάγονται ότι είναι αδύνατον να υπάρξει η ίδια ποσότητα αποδεικτικών στοιχείων που συνήθως είναι διαθέσιμα», γεγονός που «δημιουργεί αναπόφευκτους κινδύνους». Για τον λόγο αυτό, η οργάνωση ζητάει οι παρασκευαστές των εμβολίων να εξαιρεθούν από τον καταλογισμό αστικών ευθυνών για τυχόν παρενέργειες.
Στη χθεσινή τακτική ενημέρωση των Ευρωπαίων ανταποκριτών, ο αρμόδιος εκπρόσωπος της Επιτροπής, Τιμ Μακφί, επανέλαβε ότι η Ε.Ε. δεν πρόκειται να τροποποιήσει το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο σχετικά με τη νομική ευθύνη, τονίζοντας ότι οι «έκτακτες συνθήκες» της πανδημίας «δεν σημαίνουν ότι θα κάνουμε συμβιβασμό σχετικά με την ασφάλεια ενός ενδεχόμενου μελλοντικού εμβολίου» και ότι «τα δικαιώματα των πολιτών θα παραμείνουν πλήρως θωρακισμένα». Ωστόσο, πρόσθεσε, δεδομένης της ταχύτητας με την οποία οι εταιρείες καλούνται να διαθέσουν τα εμβόλια στην αγορά, οι συμφωνίες προκαταβολικής αγοράς δίνουν τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να παράσχουν ασφάλιση (indemnification) στις εταιρείες για ορισμένες μορφές νομικής ευθύνης που ενδέχεται να προκύψουν από τη μαζική χρήση των εμβολίων τους.