Άριστο παράδειγμα ορθής πρακτικής αποτελεί η οικονομική διαχείριση της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα την περίοδο 2010-2019, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη αποτίμησή της που εκπονήθηκε από το Ινστιτούτο των Οικονομικών της Υγείας. Τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα δεδομένα παρουσιάστηκαν σε επιστημονική εκδήλωση η οποία πραγματοποιήθηκε την 1η Δεκεμβρίου, παγκόσμια ημέρα για το HIV/AIDS, από το Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας και τον Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή», με την υποστήριξη της Gilead Sciences. Στην πλήρη μορφή της η ειδική μελέτη αναλύθηκε και συζητήθηκε εκτενώς κατά τη διάρκεια του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας, στις 10 Δεκεμβρίου.
Όπως προκύπτει, το μέσο κόστος αντιρετροϊκής θεραπείας σε ονομαστικές τιμές μειώνεται την τελευταία δεκαετία κατά 6.7%, παρά την κυκλοφορία 10 νέων θεραπειών το ίδιο διάστημα. Επιπλέον, λόγω της αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής διαχείρισης των ατόμων με HIV, εξοικονομούνται πόροι από άλλες μορφές φροντίδας, με το μέσο συνολικό κόστος διαχείρισης του HIV ανά ασθενή να βαίνει μειούμενο κατά 25%. Έτσι, παρότι η ζήτηση για φαρμακευτική θεραπεία για το HIV αυξάνεται κατ’ αναλογία με τον αριθμό των ατόμων που διαγιγνώσκονται με τη λοίμωξη, δεν αυξάνεται αντίστοιχα η νοσοκομειακή δαπάνη για τη φαρμακευτική διαχείρισή της. Συμπερασματικά, ο ρυθμός αύξησης των ατόμων με HIV σε θεραπεία είναι υψηλότερος από τον ρυθμό αύξησης της δαπάνης για τη θεραπεία τους.
Πώς κατάφερε όμως η Ελλάδα να διαχειριστεί με βιώσιμο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο την HIV λοίμωξη την περίοδο 2010-2019; Στην πλήρη καταγραφή αλλά και στη διαχρονική παρακολούθηση της νόσου συνέβαλε καθοριστικά η λειτουργία μητρώου ασθενών και θεραπειών, όταν η πρακτική αυτή ήταν ακόμη αδιανόητη για άλλα νοσήματα, χρόνια και μη. Στην ενσωμάτωση καινοτόμων προσεγγίσεων, ήρθε να προστεθεί η ταχεία έναρξη αντιρετροϊκής αγωγής και η ελεύθερη θεραπευτική επιλογή, αναλόγως των εξατομικευμένων συνθηκών και αναγκών των ατόμων με HIV, με συνέπεια τη βελτιστοποίηση των κλινικών αποτελεσμάτων. Δύο βασικοί στόχοι επιτεύχθηκαν: ο άμεσος έλεγχος της λοίμωξης στην κοινότητα και ολοκληρωμένη ταχεία διαχείριση των επιπτώσεων της λοίμωξης στο άτομο, γεγονός που επέτρεψε την απελευθέρωση πόρων για τη διαχείριση άλλων κρίσιμων καταστάσεων υγείας. Τέλος, ακριβώς επειδή ο αριθμός των ατόμων με HIV είναι ορισμένος, τυχόν αυξήσεις στον πληθυσμό τους παρακολουθούνται και καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο, με αποτέλεσμα η δαπάνη για τη θεραπευτική διαχείριση να είναι εξαιρετικά προβλέψιμη.
Το στοίχημα πλέον είναι η επόμενη μέρα. Η ΗΙV λοίμωξη συνιστά μια κρίσιμη πρόκληση για τα εθνικά συστήματα υγείας, στην οποία η Ελλάδα έχει μέχρι στιγμής ανταποκριθεί με επιτυχία. Για να διασφαλιστεί από εδώ και πέρα η βιωσιμότητα της θεραπευτικής διαχείρισης της νόσου, είναι μονόδρομος η κατάρτιση ενός κλειστού, δυναμικού προϋπολογισμού, που θα κινείται σε τρεις άξονες: θα περιλαμβάνει όλα τα κέντρα κόστους του μονοπατιού του ατόμου σε θεραπεία (PreP, διάγνωση, επιβεβαίωση λοίμωξης, θεραπεία, μακροχρόνια καλή υγεία), θα επιτρέπει την ανακατανομή των πόρων μεταξύ των κέντρων κόστους και θα αντικατοπτρίζει την επιδημιολογική εξέλιξη της λοίμωξης. Μόνο έτσι, η πρότυπη θεραπευτική διαχείριση της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα θα συνεχίσει να εξασφαλίζει βέλτιστη επιστροφή στην επένδυση, λειτουργώντας ως παρακαταθήκη για το μέλλον.