Ο προστάτης αδένας είναι ένα όργανο που βρίσκεται έμπροσθεν της ουροδόχου κύστεως. Περιβάλλει την ουρήθρα, έχει μέγεθος σαν κάστανο στον άνδρα, είναι υπεύθυνος για την παραγωγή και τον εμπλουτισμό του σπέρματος, με το έκκριμα του, και βοηθά την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Βρίσκεται υπό την επίδραση των ανδρικών ορμονών και αυξάνει σε μέγεθος σε μεγαλύτερες ηλικίες. Χωρίζεται ανατομικά κατά τον Mc Neal σε πέντε ζώνες κεντρική, περιφερική, μεταβατική, πρόσθια και οπίσθια.
Στην περίπτωση της ΚΥΠ το αυξημένο μέγεθος της μεταβατικής ζώνης είναι υπεύθυνο για τα αποφρακτικά φαινόμενα που εμφανίζονται στην κύστη και δημιουργούν τα συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό (Lower Urinary Tract Symptoms LUTS). Τέτοια είναι:
- η δυσκολία στην έναρξη της ούρησης
- η ασθενής ροή – ελαττωμένη ακτίνα της ούρησης
- η συχνουρία
- η επιτακτικότητα κατά την ούρηση
- η νυκτουρία
- η διακεκομμένη ούρηση
Οι περισσότεροι άνδρες μετά την ηλικία των 40 θα εμφανίσουν κάποιο σύμπτωμα από την ούρηση τους ενώ το 50% μετά τα 60 έτη θα έχουν σοβαρότερη συμπτωματολογία.
Η πάθηση έχει αντίκτυπο στην κοινωνική ζωή του άνδρα καθότι:
- περιορίζεται η κοινωνική τους δραστηριότητα λόγω της συχνής τους ανάγκης να επισκεφθούν την τουαλέτα.
- Διαταράσσεται ο ύπνος τους.
- Κάποιες φορές εμφανίζουν συμπτώματα ακράτειας.
- Εμφανίζεται στυτική δυσλειτουργία
Τα συμπτώματα αυτά, όσον αφορά την σοβαρότητα τους, δεν σχετίζονται άμεσα με το μέγεθος του προστάτη, την μέγιστη ροή ή Qmax στην εξέταση της Ουρο-ροομετρίας ή το υπόλειμμα ούρων στον υπέρηχο.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ΚΥΠ γίνεται με την εξέταση του ασθενούς, με τη λήψη προσεκτικού ιστορικού, εξετάζεται αν υπάρχει συσχέτιση με τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής, με τη χρήση πιστοποιημένων ερωτηματολογίων όπως το IPSS ( International Prostate Symptom Score) τα οποία χρησιμεύουν τόσο στην αρχική εκτίμηση του ασθενούς όσο και μετά από την φαρμακευτική αγωγή.
Εργαστηριακές εξετάσεις που χρησιμεύουν στην διάγνωση της ΚΥΠ είναι το PSA, η καλλιέργεια ούρων, τα ημερολόγια ούρησης, ο Υπέρηχος Νεφρών Κύστεως Προστάτη προ και μετά ούρηση, η Ουρο-ροομέτρια.
Φαρμακευτική αγωγή
Βάσει κατευθυντήριων οδηγιών τόσο της Ευρωπαϊκής όσο και της Αμερικανικής Ουρολογικής Εταιρίας η φαρμακευτική αγωγή για την ΚΥΠ συνίσταται από τις ακόλουθες κατηγορίες φαρμάκων
- Α – αναστολείς (α-blockers) όπως η Αλφουζοσίνη, Ταμσουλοσίνη, Σιλοδοξίνη αποτελούν την θεραπεία πρώτης γραμμής για την ΚΥΠ καθώς η δράση τους είναι άμεση και ξεκινά λίγες ώρες μετά την αρχική χορήγηση. Όλες αυτές οι ουσίες θεωρούνται ότι έχουν παρόμοια δράση και δεν έχει τεκμηριωθεί με κάποια κλινική μελέτη η υπέροχη κάποιας έναντι των υπολοίπων. Συχνότερες παρενέργειες τους είναι η μικρή πτώση της Αρτηριακής πίεσης και η παλίνδρομη εκσπερμάτωση.
- Αναστολείς της 5α ρεδουκτάσης, όπως η φιναστερίδη και ντουταστερίδη, τα οποία είναι κατάλληλα σε ασθενείς με μεγαλύτερου μεγέθους προστάτη (>40 ml). Έχει φανεί ότι οι ουσίες αυτές προστατεύουν τους ασθενείς από επίσχεση ούρων και την εμφάνιση αιματουρίας.
- Συνδυασμός των παραπάνω φαρμάκων
- Αντιχολινεργικών φαρμάκων, τα οποία χρησιμεύουν σε ασθενείς που επικρατούν τα ερεθιστικά συμπτώματα όπως επιτακτικότητα, συχνουρία.
- Συνδυασμός α-αναστολέων και αντιχολινεργικών.
Ενδείξεις Χειρουργικής Αντιμετώπισης
Χωρίζονται στις απόλυτες και σχετικές.
Οι απόλυτες είναι οι κάτωθι :
- Οξεία Επίσχεση ούρων
- Χρόνια επίσχεση ούρων
- Αιματουρία
- Λιθίαση κύστεως
- Εκκόλπωμα κύστης
- Υποτροπιάζουσες Ουρολοιμώξεις
Ενώ οι σχετικές είναι η επιδείνωση της συμπτωματολογίας.
Χειρουργική Θεραπεία
Η Χειρουργική Θεραπεία μπορεί να διαχωριστεί σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις ελάχιστα επεμβατικά τεχνικές και το ανοιχτό χειρουργείο.
Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνεται η διουρηθρική προστατεκτομή που μπορεί να πραγματοποιηθεί με την χρήση διπολικής διαθερμίας και εξάχνωση του προστάτη σε φυσιολογικό ορό (μέθοδο TURis), η οποία είναι μια σχετικά αναίμακτη μέθοδος με εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό επιπλοκών.
Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε η θεραπεία με υδρατμούς ή η τοποθέτηση κλιπ στους πλάγιους λοβούς του προστάτη. Οι δυο τελευταίες μέθοδοι διατηρούν την ανατομία του προστάτη και δεν επηρεάζουν τη σεξουαλική λειτουργία. Στις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές συγκαταλέγονται επίσης η laser προστατεκτομή και ο εμβολισμός των προστατικών αρτηριών.
Στο ανοιχτό χειρουργείο (Ανοιχτή Προστατεκτομή) γίνεται εκπυρήνιση (αφαιρείται το αδένωμα του προστάτη) αφήνοντας ακέραιο το περίβλημα του (κάψα) . Είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο και βρίσκει εφαρμογή στην αντιμετώπιση πολύ μεγάλων αδενωμάτων.
Η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη (ΚΥΠ) και τα συμπτώματα της μπορούν σήμερα να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Δεν αποτελεί λύση να ζει ο ασθενής με το πρόβλημα. Η τακτική παρακολούθηση μετά την ηλικία των 50 και η επίσκεψη στον Ουρολόγο μπορεί να απαλλάξει τον ασθενή από τα συμπτώματα και την ταλαιπωρία.
Ευχαριστούμε τον Δρ. της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Γρηγόριο Δελλή,
MD, MSc, PhD, FEBU, Χειρουργό Ουρολόγο – Ανδρολόγο, Επιμελητή Ουρολογικής Κλινικής 251 ΓΝΑ