Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το στρες και τις δύσκολες καταστάσεις, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στον οργανισμό μας. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει νέα μελέτη σχετικά με την ανθεκτικότητά μας.
Ζούμε σε δύσκολους καιρούς και ανησυχούμε για τον κόσμο, την ασφάλεια, τα οικονομικά, την υγεία και πολλά άλλα, πυροδοτώντας στον οργανισμό μας ποικίλες σωματικές και ψυχολογικές αντιδράσεις.
«Οταν νιώθουμε άγχος, είτε επειδή πρέπει να μιλήσουμε μπροστά σε κόσμο, είτε επειδή πρέπει να πάρουμε χρυσό μετάλλιο, βιώνουμε κάποιες αλλαγές στο σώμα μας», εξηγεί η Λόρι Χάας, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, που υπογράφει τη νέα μελέτη. Οι καρδιακοί παλμοί αυξάνονται, η αναπνοή γίνεται πιο ρηχή και τα επίπεδα της αδρεναλίνης και άλλων χημικών του στρες στο αίμα εκτινάσσονται στα ουράνια.
Η ανθεκτικότητα
Το στρες ενδέχεται να έχει θετικά αποτελέσματα παροτρύνοντάς μας να κάνουμε κάτι. Το σώμα μας αντιδρά σε κινδύνους και ανησυχίες, αλλά οι αντιδράσεις μας πρέπει να έχουν μικρή διάρκεια. Και σε αυτό το σημείο μπαίνει η έννοια της ανθεκτικότητας, η οποία επιστημονικά ορίζεται ως η ικανότητα να επιστρέψουμε γρήγορα στη φυσιολογική μας κατάσταση, τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά, ύστερα από ένα στρεσογόνο γεγονός.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες διατύπωσαν την άποψη ότι η διαφορά στα επίπεδα ανθεκτικότητας οφείλεται, τουλάχιστον εν μέρει, στο κατά πόσον και με ποιον τρόπο αφουγκραζόμαστε το σώμα μας. Επειτα από πειράματα που έγιναν σε ανθρώπους που ζουν με έντονο στρες, όπως είναι οδηγοί αγώνων σε σχεδόν αχαρτογράφητες περιοχές ή τα μέλη των επίλεκτων ομάδων των ενόπλων δυνάμεων, διαπιστώθηκε ότι ένιωθαν το στρες αλλά δεν αντιδρούσαν υπερβολικά, και επίσης είχαν μεγάλη σωματική και διανοητική ανθεκτικότητα.
Στη νέα μελέτη, το πόρισμα της οποίας δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Biological Psychology, συμμετείχαν 48 υγιείς ενήλικες που αρχικά αξιολόγησαν την ψυχική και τη σωματική ανθεκτικότητά τους και, με βάση αυτή, χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: με υψηλή, μέση ή χαμηλή ανθεκτικότητα.
Στη συνέχεια, τους υπέβαλαν σε μαγνητική τομογραφία ενώ φορούσαν μάσκες και οι ερευνητές τούς διέκοπταν για κάποιο διάστημα την παροχή οξυγόνου. Οπως διαπιστώθηκε, εκείνοι που είχαν χαμηλή ανθεκτικότητα, τις στιγμές που λάμβαναν λίγο αέρα, είχαν πολύ περιορισμένη δραστηριότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που διαχειρίζονται τα σήματα από όλο το σώμα. Οταν τελικά η αναπνοή τους γινόταν πραγματικά δύσκολη, αυξανόταν δραματικά η δραστηριότητα των περιοχών του εγκεφάλου που προκαλούν φυσιολογική διέγερση. Στην πραγματικότητα, δηλαδή, οι άνθρωποι αυτοί δεν πρόσεχαν τα μηνύματα που τους έστελνε το σώμα τους, καθώς περίμεναν να γίνει δύσκολη η αναπνοή τους και, όταν αυτή η απειλή γινόταν πραγματικότητα, αντιδρούσαν υπερβολικά.