Με δεδομένο ότι περίπου οι μισές από τις κυήσεις συμβαίνουν απρόοπτα, δεν είναι λίγες οι φορές που η διαπίστωση μιας εγκυμοσύνης συμπίπτει χρονικά με τον προγραμματισμό κάποιου ταξιδιού. Αυτό μπορεί να είναι αναψυχής, επαγγελματικής δραστηριότητας ή και επίσκεψης συγγενικών προσώπων.
Σε όλες τις περιπτώσεις η γυναίκα κατά την εγκυμοσύνη πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι αποτελεί μέλος της «ομάδας υψηλού κινδύνου». Παρόλο λοιπόν που η σωματική και ψυχική της υγεία πριν την εγκυμοσύνη μπορεί να ήταν άριστη, κατά την κύηση είναι περισσότερο ευάλωτη ακόμα και σε κινδύνους που η ίδια μπορεί να θεωρεί συνηθισμένους.
Στα άρθρα που θα ακολουθήσουν αναλύονται οι πιθανοί κίνδυνοι που διατρέχει η επίτοκος και το έμβρυο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού ή σε κάποιους συγκεκριμένους προορισμούς. Επίσης, αναφέρονται τα μέτρα τα οποία μπορούν να παρθούν, προκειμένου να αποφευχθούν οι επιπλοκές και να εξασφαλιστεί η άνετη και σίγουρη επιστροφή της μητέρας και του παιδιού έπειτα από ένα ταξίδι.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό κολέγιο Μαιευτήρων-Γυναικολόγων (ACOG), η ασφαλέστερη περίοδος για να ταξιδέψει μια επίτοκος είναι το β’ τρίμηνο (18- 24 εβδομάδες), τότε που η επίτοκος αισθάνεται σχετικά καλά και ο κίνδυνος μιας πρόωρης ρήξης των υμένων («σπάσιμο των νερών») ή πρόωρου τοκετού είναι μικρότερος. Στη γυναίκα που διανύει το γ’ τρίμηνο της κύησης θα πρέπει να συστήνεται να αποφεύγει το ταξίδι, λόγω της δύσκολης πρόσβασης σε ιατρική βοήθεια, εάν αυτή κριθεί αναγκαία. Σε κάθε περίπτωση, πριν το σχεδιασμό κάποιου ταξιδιού, η επίτοκος θα πρέπει να συμβουλεύεται τον θεράποντα ιατρό της και να καθοδηγείται σε εξατομικευμένο επίπεδο.
Σχετικές αντενδείξεις της κύησης για ταξίδι
Ορισμένες καταστάσεις στην εγκυμοσύνη θέτουν τη μητέρα και το έμβρυο σε υψηλότερο κίνδυνο συγκριτικά με μια φυσιολογική κύηση. Σε αυτές τις περιπτώσεις η επίτοκος θα πρέπει να ενθαρρύνεται να αναβάλλει το ταξίδι μέχρι να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος είτε μέχρι το πέρας της κύησης.
Μαιευτικές καταστάσεις οι οποίες αποτελούν σχετική αντένδειξη για ταξίδι συμπεριλαμβάνουν την ανεπάρκεια τραχήλου ή περίδεση του τραχήλου, την απειλούμενη αποβολή (αιμόρροια στην κύηση), την πολύδυμη κύηση, το ιστορικό πρόωρης ρήξης των εμβρυϊκών υμένων ή το ιστορικό τοξιναιμίας σε προηγούμενη κύηση, την υπέρταση και το διαβήτη κυήσεως και τις ακραίες ηλικίες της επιτόκου (νεότερης των 15 ετών ή μεγαλύτερης των 35 ετών). Γενικές ιατρικές παθήσεις από τις οποίες μπορεί να πάσχει μία επίτοκος και οι οποίες αποτελούν σχετική αντένδειξη για ταξίδι αποτελούν το ιστορικό θρομβοεμβολικής νόσου, η καρδιακή νόσος (βαλβιδοπάθεια, καρδιομυοπάθεια, καρδιακή ανεπάρκεια), η πνευμονική υπέρταση, το άσθμα ή άλλη πνευμονική νόσος, η νεφρική νόσος, η βαριά αναιμία ή οι αιμοσφαιρινοπάθειες (Μεσογειακή αναιμία, σφαιροκυττάρωση, μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία), η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης.
Προετοιμασία της επιτόκου για το ταξίδι
Η επίτοκος που σχεδιάζει ένα ταξίδι θα πρέπει να γνωρίζει μια σειρά από σημαντικά ζητήματα πριν την αναχώρηση της. Εάν βρίσκεται σε αρχόμενη εγκυμοσύνη, θα πρέπει να έχει διαπιστωθεί με βεβαιότητα ότι η κύηση είναι ενδομήτριος, δηλαδή θα πρέπει να έχει αποκλειστεί πλήρως η πιθανότητα μίας εξωμητρίου κύησης. Αυτό διασφαλίζεται με την εξέταση υπερήχων του πρώτου τριμήνου, με την οποία ελέγχονται οι εμβρυϊκοί παλμοί. Στην ίδια εξέταση διαπιστώνεται εάν η κύηση είναι μονήρης ή πολύδυμη, γεγονός που αποτελεί μια εξίσου σημαντική πληροφορία, δεδομένου ότι στη δεύτερη περίπτωση ο κίνδυνος που διατρέχουν η γυναίκα και τα έμβρυα είναι αρκετά μεγαλύτερος. Επίσης, η γυναίκα θα πρέπει να γνωρίζει το πρόγραμμα των εξετάσεων ρουτίνας προγεννητικού ελέγχου, όπως είναι η αυχενική διαφάνεια και το PAPP-A στο τέλος του α’ τριμήνου και το υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου στο μέσον της κύησης, ώστε να προγραμματίσει το ταξίδι της, δίχως να χάσει τις ιατρικές εξετάσεις που εξαρτώνται από την ηλικία της κύησης.
Εάν η επίτοκος ταξιδεύει στο εξωτερικό, καλό θα είναι να γνωρίζει εάν υπάρχουν κέντρα παροχής ιατρικής βοήθειας στον τόπο προορισμού, καθώς και αν διαθέτει ιατρική ασφάλεια με ισχύ στον τόπο προορισμού, η οποία θα την καλύψει σε περίπτωση επιπλοκής. Δεδομένου ότι ο αιματοκρίτης της εγκύου φυσιολογικά ελαττώνεται κατά το β’ μισό της κύησης, η πιθανότητα μετάγγισης αίματος θα πρέπει να έχει ληφθεί υπόψη πριν τον σχεδιασμό του ταξιδιού.
Η ομάδα αίματος της εγκύου θα πρέπει να είναι γνωστή, και εφόσον είναι αρνητική για τον παράγοντα ρέζους (Rhesus), θα πρέπει να της χορηγείται προφυλακτική ένεση με αντι-D γ-σφαιρίνη (Rophylac®) στις 28 εβδομάδες της κύησης, η οποία θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά τον τοκετό και εφόσον το νεογνό είναι θετικό στον παράγοντα Rhesus.
Επίσης, το ταξίδι σε τροπικές ζώνες επιβάλει να γνωρίζουμε για την επίτοκο το αντιγονικό της προφίλ για τους ιούς της ηπατίτιδας B και C, καθώς και για τον ιό του AIDS (HIV-I και HIV-ΙΙ). Στη περίπτωση που η επίτοκος ταξιδεύει σε χώρα με υψηλά ποσοστά φυματίωσης θα πρέπει να υποβληθεί σε δερματική δοκιμασία φυματινοαντίδρασης (Mantoux test) πριν και μετά το ταξίδι.
Καλό θα είναι η επίτοκος να μη ταξιδεύει μόνη της, αλλά να συνοδεύεται τουλάχιστον από έναν συγγενή της. Το επίπεδο της άνεσής της επηρεάζεται σημαντικά με το ταξίδι. Τυπικά συμπτώματα που συναντά η επίτοκος ως ταξιδιώτης περιλαμβάνουν την αδιαθεσία, την κόπωση, τη δυσπεψία, τη δυσκοιλιότητα, τη συχνοουρία, την κολπόρροια (ροή υγρών από το κόλπο), τις κράμπες στα κάτω άκρα και τις αιμορροΐδες.
Κάποια μέτρα πρόληψης για τα συγκεκριμένα προβλήματα αφορούν τη λήψη μικρών τακτικών γευμάτων, την καλή ενυδάτωση, την αποφυγή τροφίμων και αναψυκτικών που φέρνουν αέρια πριν από προγραμματισμένες πτήσεις (διότι τα αέρια διογκώνονται σε υψόμετρο) και την περιοδική κίνηση των κάτω άκρων για να αποφεύγεται η φλεβόσταση.
Συμπτώματα και σημεία που μπορεί να συναντήσει η επίτοκος και απαιτούν ιατρική παρακολούθηση και συμβουλή συμπεριλαμβάνουν, την κολπική αιμόρροια (αίμα ή πήγματα από το κόλπο), τα κοιλιακά άλγη ή τις επίμονες συσπάσεις, τη ρήξη των εμβρυϊκών υμένων, την επίμονη κεφαλαλγία ή τις διαταραχές στην όραση, καθώς και το έντονο πρήξιμο στα κάτω άκρα.
Η επίτοκος στο ταξίδι πρέπει να ξεκουράζεται επαρκώς, να αποφεύγει την επαφή με άτομα σε αδιαθεσία ή γνωστή λοίμωξη και να μην καταναλώνει αλκοόλ, ιδιαίτερα στο α’ τρίμηνο της κύησης, διότι αυτό είναι τερατογώνο. Το κάπνισμα αντενδεικνύεται σε όλη την εγκυμοσύνη και συνδέεται με μικρότερο βάρος γέννησης του νεογνού και πρόωρο τοκετό. Η σεξουαλική επαφή μπορεί να διεξάγεται κανονικά στην εγκυμοσύνη, με την προϋπόθεση ότι λαμβάνονται μέτρα προφύλαξης και δεν συνυπάρχουν μαιευτικοί λόγοι διακοπής της επαφής, όπως η χαμηλή πρόσφυση του πλακούντα και η αιμόρροια στην κύηση.
Η επίτοκος ως ταξιδιώτης, πιθανοί κίνδυνοι & μέτρα πρόληψης: ΜΕΡΟΣ II
