Γιορν Γκέλσταντ στην «K»: Οι Νορβηγοί CEO «βλέπουν» την Ελλάδα

Γιορν Γκέλσταντ στην «K»: Οι Νορβηγοί CEO «βλέπουν» την Ελλάδα

8' 0" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Προσπαθούσαμε καιρό να συναντηθούμε για το Γεύμα με την «Κ», αλλά το πρόγραμμα του Γιορν Γκέλσταντ, του Νορβηγού πρέσβη ήταν μονίμως «γεμάτο». Με καθήκοντα και στην Κύπρο, μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στις δύο χώρες και ταξιδεύει πολύ συχνά σε όλη την Ελλάδα παρακολουθώντας την εξέλιξη μιας σειράς έργων που χρηματοδοτεί η Νορβηγία. Οταν τελικά τα καταφέραμε και βρεθήκαμε για πρωινό, ένιωσα πως η συζήτηση θα είχε κάτι το απολογιστικό. Και πράγματι, λίγους μήνες πριν ολοκληρώσει τη θητεία του, μίλησε για τη χώρα που τον φιλοξένησε με αγάπη αλλά και ειλικρίνεια, ασυνήθιστη για διπλωμάτη.

Η συζήτηση ξεκίνησε με γαλλικό καφέ αλλά και ένα φλας μπακ στο 1976, όταν ταξιδεύοντας σε όλη την Ευρώπη με τρένο, είχε περάσει και από την Ελλάδα. Θυμάται πως τα τραύματα από τη χούντα ήταν εμφανή αλλά τον είχαν γοητεύσει η χώρα και οι άνθρωποι και ονειρευόταν κάποια στιγμή να επιστρέψει. Ισως γι’ αυτό όταν το καλοκαίρι του 2015 του ανακοινώθηκε το νέο του πόστο ένιωσε ευτυχής. Γνώριζε βέβαια τις δυσκολίες που περνούσε τότε η χώρα: «Εάν υπάρχει μια λέξη που περιγράφει την κατάσταση που βρήκα εκείνον τον Σεπτέμβριο θα ήταν “σύγχυση”. Απόλυτη σύγχυση και μεγάλη αγωνία για τις πολιτικές εξελίξεις, για το πού πάει η Ελλάδα, τις ικανότητες και την εμπειρία της κυβέρνησης».

Οταν πρωτοήλθε επεδίωξε να κάνει πολλές επαφές με άλλους διπλωμάτες, προσπαθώντας να κατανοήσει τη δυναμική της χώρας και των πολιτικών μας τη στιγμή που όπως λέει υπήρχε ακόμη σημαντικός φόβος η Ελλάδα να βγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Αυτή η συζήτηση δεν είχε πλέον τελειώσει τον Σεπτέμβριο;», ρωτάω. «Οχι, η κατάσταση ήταν ακόμη τελείως απρόβλεπτη», απαντά. Συμπληρώνει πως ο κ. Τσίπρας έκανε έκτοτε μια αξιοσημείωτη στροφή. «Ηταν ασύλληπτη η κίνηση αυτή για εμάς που τον παρακολουθούσαμε. Και το λέω αυτό με σεβασμό, όχι κριτικά».

Τα παιδιά του

Μου είχε εξομολογηθεί παλαιότερα πως εκείνο τον πρώτο καιρό είχε και μία ακόμη δυσκολία να διαχειριστεί: Τα δύο μικρότερα παιδιά του, τότε στην εφηβεία, τον είχαν ακολουθήσει με βαριά καρδιά και δυσκολεύονταν πολύ να προσαρμοστούν. «Τελικά όλα πήγαν καλά», λέει σήμερα. «Αγάπησαν και εκείνοι την Ελλάδα, ο ένας μάλιστα επέστρεψε πέρυσι το καλοκαίρι και προσέφερε εθελοντική εργασία σε πρόγραμμα για τους πρόσφυγες. Γενικότερα, τα χρόνια που πέρασαν εδώ ήταν καθοριστικά και για τους δύο. Κάθε βράδυ, στο τραπέζι του φαγητού με ρωτούσαν για την κρίση, το πρόγραμμα, έβλεπα πως ενδιαφέρονταν πολύ και ήταν πιστεύω ο βασικός λόγος που αποφάσισαν να σπουδάσουν και οι δύο οικονομικά». Τώρα σχεδιάζουν οικογενειακές πασχαλινές διακοπές στη Ρόδο και θεωρεί βέβαιο πως και εκείνος αφότου φύγει θα συνεχίσει να μας επισκέπτεται συνεχώς. «Ισως ακολουθήσω τα χνάρια του προηγούμενου πρέσβη που έχει φτιάξει το εξοχικό του εδώ», λέει γελώντας.

Κάνοντας έναν απολογισμό, θεωρεί τον εαυτό του από τους πολύ «τυχερούς» διπλωμάτες. Είχε τη χαρά να παρακολουθήσει την ολοκλήρωση 129 έργων. Εργα στη Στοά του Αττάλου, ξενώνες για άπορους, κακοποιημένα ή ασυνόδευτα παιδιά, το Ενυδρείο στο Ηράκλειο, ερευνητικά προγράμματα τεχνολογίας και ιατρικής, δημιουργία της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου (οργάνωση και στελέχωση) είναι μόνο κάποια από όσα έχουν γίνει με χρήματα της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και του Λιχτενστάιν στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού προγράμματος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Μέχρι σήμερα έχουν δοθεί πάνω από 235 εκατ. ευρώ, ενώ στη νέα περίοδο θα απορροφηθούν άλλα 116,7 εκατ. ευρώ.

«Είναι σημαντικό να βρίσκουμε από κοινού τους τομείς που θέλετε βοήθεια και δεν έχουν καλυφθεί από άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα. Τις υπηρεσίες ασύλου π.χ. θα συνεχίσουμε να τις στηρίζουμε – ξέρουμε πως η επόμενη ημέρα της προσφυγικής κρίσης θα είναι δύσκολη, τη στιγμή μάλιστα που οι ροές συνεχίζονται. Επίσης, οι διαδικασίες ενσωμάτωσης είναι ιδιαίτερα απαιτητικές και χρειάζονται πόρους, συγκεκριμένες δεξιότητες αλλά κυρίως πολιτική βούληση. Ως πρεσβεία ήμασταν έτοιμοι και περιμέναμε για ενάμιση χρόνο διάφορους δήμους της χώρας να αποδεχθούν πρόσκληση και να δουλέψουν μαζί με ειδικούς από τη Νορβηγία πάνω σε αυτό το θέμα, αλλά αυτό δυστυχώς δεν έγινε ποτέ». Ευτυχώς τα χρήματα που είχαν προϋπολογιστεί δεν χάθηκαν, πρόλαβαν να τα μεταφέρουν σε άλλα έργα που υλοποιήθηκαν.

Γιορν Γκέλσταντ στην «K»: Οι Νορβηγοί CEO «βλέπουν» την Ελλάδα-1

«Εάν υπάρχει μια λέξη που περιγράφει την κατάσταση που βρήκα τον Σεπτέμβριο του 2015 στην Ελλάδα είναι η “σύγχυση”», λέει ο Γιορν Γκέλσταντ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ

Συζητώντας τη δική μου πρώτη –δημοσιογραφική– επαφή με το πρόγραμμα (πίσω στο 2010 όταν η χρηματοδότηση είχε «παγώσει» λόγω υποψίας κακοδιαχείρισης) ο πρέσβης είναι απόλυτος: «Μα δεν υπάρχει καμία ανοχή. Πρόκειται για χρήματα Νορβηγών φορολογουμένων και είμαι προσωπικά υπεύθυνος να τα επενδύσω σε κάτι που θα δώσει αξία στη χώρα. Θα ήταν καταστροφικό εάν απλά χάνονταν άσκοπα. Και λυπάμαι γιατί ακόμη και σήμερα παρότι πολλές φορές έχουμε εγκρίνει μεγάλα έργα, είναι εξασφαλισμένα τα χρήματα, υπάρχουν καλοί εταίροι και από τις δύο πλευρές, δεν γίνεται τίποτα». «Γιατί;» ρωτάω με απορία. «Γιατί πολύ απλά τα χρήματα δεν εκταμιεύονται». Μου εξιστορεί την «πονεμένη» ιστορία των υπόλογων – μιας ιδιαίτερα ευαίσθητης θέσης στο Δημόσιο όπου όποιος αναλάβει να υπογράψει για την εκταμίευση εγγυάται προσωπικά για τα έργα. Λόγω της τεράστιας ευθύνης οι υπόλογοι συχνά πνίγονται στη γραφειοκρατία και στις τεχνικές λεπτομέρειες του προγράμματος, με αποτέλεσμα να καθυστερεί να δοθεί το πράσινο φως και να εξαντλούνται οι προθεσμίες. Οταν γίνεται αυτό και για να μη μείνουν τα έργα στον αέρα, επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός. (Λίγες ημέρες μετά τη συνάντησή μας έμαθε με μεγάλη χαρά πως προτάσεις που θα απλοποιήσουν τη διαδικασία και τον ρόλο του υπόλογου θα ψηφιστούν το επόμενο διάστημα από τη Βουλή.)

Εχετε πόρους και ανθρώπους, γράψτε το επόμενο κεφάλαιο της χώρας σας

Παρακολουθεί τον δημόσιο διάλογο και όπως λέει, βλέπει πως η συζήτηση περιστρέφεται στα οικονομικά ή στην επόμενη αξιολόγηση.

«Ολοι συμφωνούμε πως περάσατε μια ιδιαίτερα σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή και σίγουρα μπορούμε να συζητήσουμε το κατά πόσον το χρονοδιάγραμμα που τέθηκε από τους δανειστές ήταν εφικτό, αλλά τώρα που τελείωσε το πρόγραμμα και βγαίνει η χώρα από το μνημόνιο είναι σημαντικό όλα αυτά να τα αφήσετε πίσω. Πρέπει επειγόντως να αρχίσετε να γράφετε το επόμενο κεφάλαιο». Αυτό είναι ένα θέμα που τον ενθουσιάζει: «Μπορώ να μιλάω για ώρες!», λέει γελώντας, «αλλά εάν πρέπει να επιλέξω δύο-τρεις τομείς θα έλεγα για παράδειγμα πως χρειάζεστε ένα εκπαιδευτικό σύστημα σύγχρονο, που θα “παίζει” με τους κανόνες του ιδιωτικού τομέα. Είναι επίσης απαραίτητο ένα δικαστικό σύστημα που θα λειτουργεί σε σωστούς χρόνους. Μιλάω συνεχώς με CEO μεγάλων νορβηγικών εταιρειών που βλέπουν την Ελλάδα με ενδιαφέρον. Περιγράφουν για μια χώρα με φιλικούς ανθρώπους, καλό επίπεδο αγγλικών, υψηλή μόρφωση και ικανότητες, αλλά τους ανησυχεί για παράδειγμα o χρόνος που χρειάζεται να λυθεί μια αντιδικία στα δικαστήρια ή η γραφειοκρατία του δημόσιου τομέα ή οι φόροι – όχι τόσο το πόσο υψηλοί είναι, αλλά η αβεβαιότητα για το πώς θα διαμορφωθούν την επόμενη χρονιά». Ο ίδιος ονειρεύεται να διοργανώσει ένα συνέδριο για το μέλλον της χώρας: «Ενας ανοικτός διάλογος με θέμα το όραμα για την Ελλάδα σε βάθος χρόνου. Είναι τόσο σημαντικό. Δεν σας λείπει τίποτα!

Εχετε τους πόρους, όμορφους ανθρώπους, έχετε όλους αυτούς τους ταλαντούχους Ελληνες επιστήμονες που φεύγουν στο εξωτερικό. Πολλοί από αυτούς έρχονται να εργαστούν στη Νορβηγία, προσφέρουν πολλά, αλλά πραγματικά αναρωτιέμαι γιατί να μην το κάνουν στη χώρα τους! Οταν τους ρωτάω, μου λένε πως έχουν χάσει την ελπίδα τους».

Μου αναλύει με ενθουσιασμό το σχέδιό του – το συνέδριο στις αρχές του καλοκαιριού, λίγο πριν φύγει, με πιθανό τίτλο «Η Ελλάδα του μέλλοντος», όπου άξιοι νέοι αλλά και ειδικοί από τις δύο χώρες θα αναλύσουν στρατηγικά διάφορα θέματα. «Δεν θέλω σε καμία περίπτωση να ακουστώ επικριτικός σαν να προσπαθώ να σας υποδείξω τι και πώς πρέπει να το κάνετε, αλλά μιλάω εκ πείρας: Στη Σκανδιναβία η ζωή δεν είναι εύκολη, ο ήλιος δεν λάμπει 24 ώρες την ημέρα και δεν πέφτουν καρποί από τα δένδρα, ξέρουμε πως εάν δεν οργανωθούμε, τον χειμώνα θα παγώσουμε. Ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι πλέον στο DNA μας. Και το κάνουμε αυτό με: την εθνική στατιστική αρχή, τις MKΟ, τα ερευνητικά κέντρα.

Αυτοί βοηθούν τους πολιτικούς να κάνουν προβλέψεις και να σχεδιάσουν το μέλλον της χώρας. Αυτό πρέπει να κάνετε και εσείς. Εάν αυτή η συζήτηση που θέλω να διοργανώσω βάλει ένα μικρό λιθαράκι προς τη σωστή κατεύθυνση θα είμαι ευτυχής», καταλήγει.

Τα ενεργειακά

H πρεσβεία είχε προγραμματίσει ένα ταξίδι στη Θράκη για να παρακολουθήσουν την εξέλιξη μιας σειράς έργων. Ο πρέσβης τελικά δεν κατάφερε να ταξιδέψει, αλλά διάφορα δημοσιεύματα τον είχαν τοποθετήσει εκεί, πρωταγωνιστή σε ρεπορτάζ που περισσότερο έμοιαζαν με σενάρια γεωπολιτικού θρίλερ με Ρώσους, Αμερικανούς και Νορβηγούς να συγκρούονται για το ενεργειακό σταυροδρόμι. «Κάτι έχω καταλάβει για τη σχέση πάθους που έχουν κάποιοι με θεωρίες συνωμοσίας», λέει γελώντας. Αποκαλύπτει βέβαια πως το υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου του έχει ζητήσει στο παρελθόν συμβουλές για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην περιοχή. «Δεν θα ήθελα να πω κάτι παραπάνω. Είναι ένα ευαίσθητο γεωπολιτικό θέμα, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Αλλά μακάρι οι σχέσεις με την Τουρκία να σταθεροποιηθούν. Είναι σημαντικό η Τουρκία να έρθει κοντά στην Ευρώπη και όχι να απομακρυνθεί», τονίζει.

Η συνάντηση

Το τραπέζι του πρωινού είχε στρωθεί στον «Φάρο», ένα φωτεινό δωμάτιο της πρεσβείας με θέα την Ακρόπολη, που στεκόταν νοερά δίπλα σε δύο Φάρους – φωτογραφίες από κάποια παραθαλάσσια περιοχή της Νορβηγίας. Το μενού είχε φρέσκα φρούτα, κρουασάν, σαντουιτσάκια, ζεστό καφέ και πορτοκαλάδα. Λίγο πριν τον αποχαιρετήσω τον ρώτησα τι θα του λείψει περισσότερο φεύγοντας: «Οι άνθρωποι», απάντησε χωρίς δεύτερη σκέψη. Μου εξομολογήθηκε βέβαια πως δεν θα του λείψει η… κακή μας πλευρά που δεν σέβεται τους κανόνες, καπνίζει στα εστιατόρια ή οδηγεί και παρκάρει απρόσεκτα.

Οι σταθμοί του

1955

Γεννήθηκε στο Οσλο.

1976

Επισκέπτεται πρώτη φορά την Ελλάδα.

1980

Παίρνει το πρώτο του πτυχίο στη Μουσική.

1980-1990

Διδάσκει πιάνο και παίζει σε συναυλίες.

1990

Επιστρέφει στο πανεπιστήμιο για να σπουδάσει Ιστορία.

1993

Δίνει εξετάσεις και εισέρχεται με επιτυχία στο Διπλωματικό Σώμα.

2000-2003

Υπηρετεί στην πρεσβεία στο Νέο Δελχί.

2007-2015

Επικεφαλής της Διεύθυνσης χωρών Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής στο ΥΠΕΞ της Νορβηγίας.

2015

Αναλαμβάνει πρέσβης στην Ελλάδα. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή