Περπατάει ανάμεσα σε ερείπια, ή μέσα σε έρημους και σκονισμένους δρόμους κουβαλώντας μια μεγάλη τσάντα και το σημειωματάριό του στο χέρι. «Είμαι ο Ρόμπερτ Φισκ», λέει πρώτα στα αγγλικά και μετά στα αραβικά, «και είμαι δημοσιογράφος της εφημερίδας Independent. Ποιος είναι ο υπεύθυνος εδώ;». Απευθύνεται στον Αραβα συνομιλητή του, και η συζήτηση συνεχίζεται στη γλώσσα εκείνου, καθώς το πλάνο ανοίγει για να συμπεριλάβει και τους δύο.
Ο Ρόμπερτ Φισκ είναι, όπως τουλάχιστον έχει γραφτεί στους New York Times, «μάλλον ο πιο γνωστός ξένος ανταποκριτής της Βρετανίας». Δημοσιογράφος και συγγραφέας, ο σημαντικότερος πολεμικός ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή από το 1976 ώς τώρα αδιαλείπτως, ο άνθρωπος που πήρε τρεις φορές συνέντευξη από τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Μάχιμος στο πεδίο από το 1972 όταν ξεκίνησε να καλύπτει τις συγκρούσεις στη Βόρεια Ιρλανδία, κάλυψε στη συνέχεια την «Επανάσταση των Γαριφάλων» από την Πορτογαλία και αργότερα ορίστηκε ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή ξεκινώντας από τον Λίβανο. Εκτοτε, έχει τη βάση του στη Βηρυτό. Εμείς όμως θα έχουμε την ευκαιρία να τον ακούσουμε να μιλά ζωντανά για τη δουλειά του στην πρώτη από τις live online ανοιχτές συζητήσεις που διοργανώνει το 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, την προσεχή Πέμπτη.
Αφορμή για αυτή την συζήτηση –που μαζί με άλλες δύο συμπληρώνει το πρόγραμμα της φετινής διαδικτυακής διοργάνωσης– είναι το ντοκιμαντέρ «Αυτό δεν είναι μια ταινία» («This Is Not a Movie») του νέου αλλά ήδη διακεκριμένου σκηνοθέτη Γιουνγκ Τσανγκ. Πρόκειται για μια συμπαραγωγή του Καναδά και της Γερμανίας (2019), ένα ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστή τον Φισκ που αναστοχάζεται μπροστά στην κάμερα το παρελθόν του, αναλύοντας τη μέθοδο της δουλειάς του. «Αν δεν βρεθείς επί τόπου, και δεν “μυρίσεις” την κατάσταση, δεν πρόκειται να βρεις την αλήθεια», σχολιάζει ο Φισκ σε μία από τις πρώτες σκηνές της ταινίας. Ο δημοσιογράφος που αποφάσισε να ακολουθήσει το επάγγελμα παρακολουθώντας, έφηβος ακόμη, την ταινία «Ξένος ανταποκριτής» του Αλφρεντ Χίτσκοκ, κατέληξε ότι σε αυτή τη δουλειά, αν θέλεις να είσαι αντικειμενικός, πρέπει να εξιχνιάζεις κάθε γεγονός με τη μέθοδο του ντετέκτιβ. Για τον ίδιο προτεραιότητα έχει η βιωμένη εμπειρία, γι’ αυτό τον λόγο εξακολουθεί να περιπλανιέται σε ζώνες πολέμου με ένα σημειωματάριο στο χέρι του, συλλέγοντας πληροφορίες από αυτόπτες μάρτυρες, στρατιώτες και οποιονδήποτε άλλον θα του μιλήσει. «Πρέπει να ακολουθήσετε όποια πηγή μπορείτε», μας εξηγεί, και χάρη στην ηρεμία, τις γνώσεις αλλά και το πάθος του μετατρέπεται σε ένα κινηματογραφικό ήρωα που έχει τα πόδια του γερά στη γη.
Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στο τμήμα Top Docs, και θα είναι διαθέσιμο 19-28/5 μέσω της ιστοσελίδας του Φεστιβάλ (www.filmfestival.gr). Η live συζήτηση ανάμεσα στον Ρόμπερτ Φισκ και τον Γιουνγκ Τσανγκ θα είναι διαθέσιμη στο κανάλι του Φεστιβάλ στο YouTube, youtube.com/user/filmfestivalgr.