Με τον διορισμό του Σάτια Ναντέλα στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, η Microsoft προσχώρησε στη λέσχη των πολυεθνικών που διευθύνονται από Ινδούς. Σε αυτές συγκαταλέγονται οι Pepsi, Deutsche Bank, MasterCard, Adobe Systems, Diageo, ο κολοσσός καταναλωτικών ειδών Reckitt Benckiser και η βιομηχανία παραγωγής ημιαγωγών GlobaFoundries.
Εκ πρώτης όψεως, δεν μας κατατοπίζουν ιδιαιτέρως τα κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα σε αυτούς τους Ινδούς διευθύνοντες συμβούλους σε ό,τι αφορά τους λόγους ανάδειξής τους στις επιφανείς θέσεις. Είναι όλοι λίγο πάνω από τα 40 ή τα 50 – στις ηλικίες δηλαδή που αναμένεται να απογειωθεί η σταδιοδρομία οποιουδήποτε υψηλόβαθμου στελέχους μεγάλης επιχείρησης. Εχουν όλοι αποφοιτήσει από αμερικανικά ή βρετανικά πανεπιστήμια αφού πρώτα τέλειωσαν ινδικά σχολεία, καθώς όλοι τους είναι μετανάστες που έπρεπε να κάνουν κάποιο συγκεκριμένο βήμα για να ενσωματωθούν σε έναν καινούργιο πολιτισμό. Οσοι από αυτούς είχαν εμπειρία διοίκησης επιχειρήσεων στην Ινδία, ξεκίνησαν με ομίλους παγκόσμιου βεληνεκούς, πράγμα πολύ λογικό. Θα ήταν σαφώς πιο δύσκολο να κάνουν το άλμα και να αναρριχηθούν σε θέσεις παγκόσμιας ακτινοβολίας έχοντας ξεκινήσει από τις οικογενειακές επιχειρήσεις, που αποτελούν τα 2/3 των επιχειρήσεων στην Ινδία.
Τουλάχιστον τρεις αυτούς, ο Ναντέλα, ο Σαντάνου Ναράγεν, διευθύνων σύμβουλος της Adobe, και ο Πρεμ Βάτσα, που διευθύνει τη Fairfax Financial, φοίτησαν στο ίδιο δημόσιο σχολείο της πόλης Ιντεραμπάντ, η οποία γνώρισε θεαματική τεχνολογική ανάπτυξη στις αρχές της νέας χιλιετίας. Την εποχή εκείνη εγκαταστάθηκε εκεί το πρώτο αναπτυξιακό κέντρο της Microsoft εκτός ΗΠΑ. Οταν, όμως, κορυφωνόταν αυτή η τεχνολογική ανάπτυξη, οι μετέπειτα διευθύνοντες σύμβουλοι πολυεθνικών είχαν προ πολλού φύγει από την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Εν ολίγοις, οι εν λόγω επιτυχημένοι Ινδοί προέρχονται από εντελώς διαφορετικά περιβάλλοντα. Προέρχονται από διαφορετικές γεωγραφικές ζώνες της Ινδίας. Η Τζαϊπούρ, όπου γεννήθηκε ο συνδιευθύνων σύμβουλος της Deutsche, Ανσού Τζάιν, απέχει 1.300 μίλια από την Τσενάι, όπου γεννήθηκε η Ιντρα Νόογι, διευθύνουσα σύμβουλος της Pepsi. Μερικοί, όπως η Ιντρα Νόογι, ο Ατζάι Μπάνγκα της MasterCard και ο Ιβάν Μενέζες της Diageo, φοίτησαν στις οικονομικές σχολές διοίκησης επιχειρήσεων που έχει θεσπίσει η ινδική κυβέρνηση από τη δεκαετία του 1960 για να καλλιεργήσει μια τοπική επιχειρηματική ελίτ.
Οι περισσότεροι, όμως, δεν ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Ορισμένοι όπως οι Νόογι, Ναράγεν, Ρακές Καπούρ της Benckiser, όπως και ο Ναντέλα, σπούδασαν μηχανολόγοι και άλλοι, όπως οι Τζάιν, Μενέζες και Ατζάι Μπάνγκα της MasterCard, είναι απόφοιτοι οικονομικών σχολών και σχολών διοίκησης επιχειρήσεων.
Θα πρέπει, πάντως, να υπάρχει κάποιος λόγος που τόσο πολλοί Ινδοί και όχι, ας πούμε, Βραζιλιάνοι, Ρώσοι ή Κινέζοι έχουν τόσο λαμπερές σταδιοδρομίες στον χώρο των επιχειρήσεων. Την απάντηση ίσως μπορούν να δώσουν οι μελέτες πάνω στην ινδική παράδοση διοίκησης επιχειρήσεων. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το 2004 το ελβετικό πανεπιστήμιο St. Gallen, τα στελέχη επιχειρήσεων στην Ινδία έχουν την τάση να αναπτύσσουν ένα είδος διοίκησης που βασίζεται στη συμμετοχή των υφισταμένων τους, με τους οποίους οικοδομούν ουσιαστικές σχέσεις. «Το είδος ηγεσίας που υφίσταται παραδοσιακά στην Ινδία προωθεί συναισθηματικούς δεσμούς ανάμεσα στους προϊσταμένους και τους υφισταμένους», αναφέρει σχετικά η εν λόγω έρευνα, που τονίζει πως «το αίσθημα ότι η εταιρεία ενδιαφέρεται πραγματικά για τους υπαλλήλους της καλλιεργεί μια αφοσίωση σε αυτήν, η οποία υπερβαίνει τα οικονομικά οφέλη».
Οπως τονίζει η Ιντρα Νόογι, στη «λέσχη των Ινδών διευθυνόντων συμβούλων» δεν υπάρχουν στελέχη επιχειρήσεων που να φημίζονται για το δικτατορικό τους στυλ. Η ίδια υποστηρίζει, άλλωστε, ότι κοιτάζει τον υπάλληλο κατά τρόπο που να του διαμηνύει πως τον εκτιμά ως άνθρωπο, ότι γνωρίζει πως έχει συνδέσει τη ζωή του με την PepsiCo και ότι θα τον σέβεται για όλη του τη ζωή. Το δηλώνει με έμφαση και υπογραμμίζει πως «δεν τον αντιμετωπίζει ποτέ ως τον υπάλληλο υπ’ αριθμόν 4.567».
Οταν ο Ναντέλα αντικατέστησε τον Στιβ Μπάλμερ στο τιμόνι της Microsoft, τονίστηκε ως μία από τις κυριότερες αρετές του, που καθόρισε την προαγωγή του, η εκτίμηση που του είχε το προσωπικό της επιχείρησης.
Το πρώτο e-mail
Μελέτη που εκπόνησε το 2007 το πανεπιστήμιο Southern New Hampshire, στο πλαίσιο της οποίας συνέκρινε Ινδούς και Αμερικανούς διευθυντές, διαπίστωσε πως οι Ινδοί είναι πιο ταπεινόφρονες. Δεν ήταν τυχαίο ότι ο Ναντέλα εισήγαγε το πρώτο e-mail του προς τους υπαλλήλους της Microsoft με τη φράση «είναι μια ημέρα μεγάλης ταπεινότητας για μένα».
Η ίδια μελέτη κατέδειξε πως οι Ινδοί έχουν το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και αναπτύσσουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές. Ο Ναράγεν της Adobe λέει πως, «αν μπορείς να συνδέσεις όλα τα σημεία ανάμεσα στο σήμερα και σε αυτό που θέλεις να επιτύχεις στο μέλλον, τότε μάλλον ο στόχος σου δεν είναι αρκετά φιλόδοξος». Παραφράζοντας τον Οσκαρ Ουάιλντ με το e-mail του, ο Ναντέλα δήλωσε: «Πρέπει να πιστεύουμε το αδύνατον». Το σημαντικότερο ίσως να είναι πως οι Ινδοί διευθυντές επιτυγχάνουν επειδή επιμένουν. Οσοι είναι σήμερα διευθύνοντες σύμβουλοι είχαν την υπομονή να αναρριχηθούν μέσα από τις γραμμές των εργαζομένων στις επιχειρήσεις τους, έχοντας εργαστεί σε όλα τα κλιμάκια της επιχείρησής τους και γνωρίζοντας, έτσι, τη δουλειά και από κάθε πλευρά. Η Νόογι προσελήφθη στην Pepsi τον 1994, ένα χρόνο αργότερα ο Τζάιν στην Deutsche Bank, ο Μενέζες ήταν στην Diageo από το 1997 και ο Ναράγεν προσελήφθη στην Adobe το 1998. Σε ό,τι αφορά τον Ναντέλα, ο διορισμός του επικροτεί μια σταδιοδρομία 22 ετών στη Microsoft.
Οπως επισημαίνει το περιοδικό Economist, υπό τον Ναντέλα η παλαιά μονάδα «του server και των εργαλείων» της Microsoft σημείωσε αύξηση εσόδων τους 12 μήνες μέχρι τον περασμένο Ιούνιο. Τα έσοδά της έφθασαν στα 20,3 δισ. δολάρια, υπερβαίνοντας το 1/4 του συνόλου των εσόδων της εταιρείας, και παρουσίαζε τη μεγαλύτερη κερδοφορία ανάμεσα σε όλες τις μεγάλες μονάδες της.