Πού το πάει, τελικά, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας που διαχειρίζεται το διεθνώς δημοφιλέστερο κοινωνικό δίκτυο του Facebook; Την εβδομάδα που πέρασε, εξαγόρασε αντί 2 δισ. δολαρίων τη νεοφυή καλιφορνέζικη εταιρεία Οculus VR με ειδίκευση στα προϊόντα εικονικής πραγματικότητας. Είναι κυρίως γνωστή για μία συσκευή που φοριέται όπως τα γυαλιά, την Oculus Rift, και χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση βιντεοπαιχνιδιών. Τον Φεβρουάριο ο κ. Ζάκερμπεργκ είχε καταβάλει 19 δισ. δολάρια για την εταιρεία ανταλλαγής σύντομων ηλεκτρονικών μηνυμάτων WhatsApp. Το 2012 αγόρασε την Instagram με υπηρεσίες ανεβάσματος και μοιράσματος φωτογραφιών αντί 700 εκατ.δολαρίων.
Συνολικά ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ έχει αγοράσει τα τελευταία 9 χρόνια πάνω από 40 μικρές ή μεγαλύτερες νεοφυείς εταιρείες. Βασικό του κίνητρο είναι να εκμεταλλευθεί τους ταλαντούχους ανθρώπους που κρύβονται πίσω από αυτές. Λίγες είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι εταιρείες αυτές διαθέτουν πολλά υποσχόμενες υπηρεσίες ή προϊόντα, όπως η Instagram ή η WhatsApp. Oρισμένοι αναλυτές εκτιμούν πως ο ιδρυτής της Facebook αγοράζει το μέλλον, συναγωνιζόμενος την Google, η οποία επιδιώκει ανάπτυξη πέραν των έξυπνων τηλεφώνων και των ταμπλετών. «Το κινητό τηλέφωνο είναι η πλατφόρμα του σήμερα, ενώ η Oculus είναι σε θέση να δημιουργήσει την πλατφόρμα του αύριο», επισημαίνει ο δισεκατομμυριούχος Μαρκ Ζάκερμπεργκ. «Το αύριο συνδέεται με εμπειρίες οι οποίες μοιάζουν περισσότερο με τα βιώματα μιας διευρυμένης πραγματικότητας. Με συσκευές εικονικής πραγματικότητας θα αλλάξει εντελώς η εμπειρία τού να εργαζόμαστε, να συμμετέχουμε σε μία τάξη, να παρακολουθούμε έναν αγώνα ή να συζητούμε με τον γιατρό μας».
Οραμα
Το όραμα του νεαρού δισεκατομμυριούχου ίσως να θεωρηθεί υπερφίαλο, ενώ μετά την ανακοίνωση της εξαγοράς της Oculus η μετοχή της εταιρείας του, της Facebook, απώλεσε 6% της αξίας της. «Οι ισχυρισμοί του για τις δυνατότητες της εικονικής πραγματικότητας δεν είναι εύκολο να αποδειχθούν ή να ανατραπούν», επισημαίνει ο αναλυτής της RBC Capital Markets, Μαρκ Μαχάνι. «Ξέρουμε, ωστόσο, πως αν και η Facebook καθυστέρησε στην υιοθέτηση της πλατφόρμας των κινητών συσκευών, σήμερα κατόρθωσε να κατέχει ηγετική θέση. Με τα νέα δεδομένα της Oculus, το ερώτημα έγκειται στο εξής: Μήπως στοιχηματίζει στη λάθος πλατφόρμα ή μήπως το πράττει πολύ νωρίς;». Πάντως, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ δηλώνει ότι δεν αναμένει να καταστούν κερδοφόρες οι συσκευές της Oculus, αλλά θα τις κεφαλαιοποιήσει είτε ως λογισμικό και υπηρεσίες είτε ως διαφημιστικό εργαλείο.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι συσκευές εικονικής πραγματικότητας εντάσσονται στην ευρύτερη αγορά της τεχνολογίας που φοριέται – και σε αυτήν την αγορά ήδη παρατηρείται συνωστισμός. Η Google προωθεί τα προηγμένης τεχνολογίας γυαλιά Glass, τα οποία έχουν χαρακτηριστικά και δυνατότητες έξυπνου τηλεφώνου. Πρόσφατα συνήψε συνεργασία με τη Luxottica, η οποία διαθέτει γνωστά εμπορικά σήματα όπως τα Ray-Ban, ώστε να εξομαλύνει την είσοδο των Glass στην αγορά. Η Samsung προωθεί έξυπνα ρολόγια χειρός και η Intel εξαγόρασε την Basis Science που κατασκευάζει περικάρπιες συσκευές με εφαρμογές για την παρακολούθηση των αθλητικών επιδόσεων των χρηστών και του καθημερινού τους ύπνου.
Οπως παρατηρεί ο αναλυτής Ντέιβ Τίερ στο Forbes, δεν υπάρχει μεγάλος τεχνολογικός όμιλος ο οποίος να μην εμπλέκεται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην εικονική πραγματικότητα. Η Sony ήδη παρουσίασε τη συσκευή-γυαλιά σε πρόσφατη διεθνή έκθεση, την επονομαζόμενη Project Morpheus, η οποία είναι και η μόνη ευθέως ανταγωνιστική στην Oculus Rift. Η δε Microsoft διερευνά το πεδίο αυτό. Η διαφορά με την εταιρεία του Facebook έγκειται στο ότι τίθεται στην πρωτοπορία σε μια καινοφανή, μη δοκιμασμένη και ενδεχομένως γιγάντια αγορά, αρχής γενομένης από τα βιντεοπαιχνίδια. Συν τοις άλλοις, ο ίδιος ο ιδρυτής του Facebook αρέσκεται να αποκαλεί το κοινωνικό του δίκτυο «υπηρεσία κοινής ωφελείας», όπως σήμερα εννοούμε το ηλεκτρικό ρεύμα. Αγοράζοντας την Oculus, ο κ. Ζάκερμπεργκ προσβλέπει σε έναν εικονικό κόσμο αποκλειστικά οικοδομημένο από το Facebook: εκεί οι χρήστες θα μπορούν να επισκέπτονται τον γιατρό τους, να παρακολουθούν μαθήματα σε μια αίθουσα στην άλλη άκρη του κόσμου και να ψωνίζουν από το υπερκατάστημα του Facebook.
Πρωτοπόρος ή ουραγός;
To να ανήκει η πλατφόρμα εικονικής πραγματικότητας της Oculus στην εταιρεία του Μαρκ Ζάκερμπεργκ, στη Facebook, μπορεί να είναι η υπερκάλυψη ενός παλαιότερου κενού. Στη σημερινή εποχή της τεχνολογίας των κινητών συσκευών, η εταιρεία του κ. Ζάκερμπεργκ έχασε την ευκαιρία να δημιουργήσει τη δική της αυτόνομη πλατφόρμα, όταν οι ανταγωνίστριες Apple και Google ανέπτυξαν αντιστοίχως τα λειτουργικά συστήματα των κινητών τηλεφώνων iOs και Αndroid. Αποκτώντας την Oculus με τις συσκευές-γυαλιά για την εικονική πραγματικότητα, η Facebook ευελπιστεί ότι αποκτά την πλατφόρμα του αύριο, «η οποία σε μία δεκαετία θα συνδέει με έναν επαναστατικό τρόπο τον κόσμο», όπως ισχυρίζεται ο κ. Ζάκερμπεργκ. Αυτό είναι προς απόδειξη, ώστε να αιτιολογηθεί το -κατά πολλούς υπερβολικό- ποσόν των 2 δισ. δολαρίων το οποίο δόθηκε για την εξαγορά. Προς το παρόν, ορισμένοι διερωτώνται για τις συνέπειες στην υγεία, που μπορεί να έχει η έκθεση σε συσκευές-γυαλιά, όπως πριν από χρόνια υπήρχαν ερωτήματα για την ακτινοβολία από τις οθόνες Η/Υ και από τα κινητά.
Η νεοφυής Oculus ιδρύθηκε το 2012 από τον 21χρονο Πάλμερ Λάκεϊ, ο οποίος είχε τη φήμη πως διατηρεί τη μεγαλύτερη συλλογή από συσκευές-γυαλιά για βιντεοπαιχνίδια στον κόσμο. Επίσης, ήταν για καιρό διαχειριστής διαδικτυακών φόρουμ συζητήσεων σε τρεις διαστάσεις. Ωστόσο, ο ίδιος θέλησε με την Oculus να κατασκευάσει μια νέα συσκευή βιντεοπαιχνιδιών, η οποία θα ήταν πιο αποδοτική και πιο φθηνή από τις υφιστάμενες. Οι αναγκαίοι πόροι βρέθηκαν με τη βοήθεια της Kickstarter, ενός ιστοτόπου που οργανώνει χρηματοδότηση με εισφορές των χρηστών της. Μέχρι στιγμής η εταιρεία έχει εξασφαλίσει κεφάλαια άνω των 91 εκατ. δολαρίων. Από αυτά, 75 εκατ. δολάρια προέρχονται από ιδιωτικά κεφάλαια και 2,5 εκατ. δολάρια από παραγγελίες, οι οποίες είχαν ήδη γίνει πριν καν υπάρξει το προϊόν. Eκτός του ενδιαφέροντος της Facebook για την εταιρεία του Πάλμερ Λάκεϊ, υπήρξαν και άλλοι όμιλοι οι οποίοι την είχαν προσεγγίσει.