Πορτρέτα της με την υπογραφή του Βρετανού ζωγράφου Ντάνκαν Γκραντ, φωτογραφίες του Αμερικανού καλλιτέχνη Μαν Ρέι, στιγμιότυπα από τις συναντήσεις της με εμβληματικές προσωπικότητες της εποχής της, όπως ο T.Σ. Ελιοτ και ο Ζίγκμουντ Φρόιντ, σελίδες ημερολογίων, προσωπικά αντικείμενα, όπως το ξύλινο μπαστούνι που άφησε στην όχθη του ποταμού Ouse στο Ανατολικό Σάσεξ, λίγο πριν αφαιρέσει τη ζωή της, και πρώτες εκδόσεις των βιβλίων μιας από τις σημαντικότερες συγγραφείς του 20ού αιώνα απαρτίζουν το αφιέρωμα «Virginia Woolf: Art, Life and Vision» («Βιρτζίνια Γουλφ: Τέχνη, ζωή και όραμα»), που φιλοξενείται στη National Portrait Gallery του Λονδίνου. Πριν από περίπου έναν αιώνα, η διάσημη συγγραφέας είχε περιγράψει την γκαλερί ως «γεμάτη άντρες», αρνούμενη να ποζάρει για έναν πίνακα προορισμένο για τις αίθουσές της.
Η μεγάλη έκθεση, την οποία επιμελήθηκε η βιογράφος, ιστορικός τέχνης και κριτικός Frances Spalding, φιλοδοξεί να φωτίσει γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής της Αγγλίδας συγγραφέως, από τα παιδικά της χρόνια στο Κένσινγκτον έως την αυτοκτονία της το 1941, σε ηλικία 59 ετών. Η αγάπη της για το Λονδίνο, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, η δημιουργία της ομάδας καλλιτεχνών Μπλούμσμπερι από την ίδια και τα αδέλφια της, Βανέσα, Τόμπι και Αντριαν, η σχέση της με τον σύζυγό της Λέοναρντ Γουλφ, αλλά και η μάχη της με τη μανιοκατάθλιψη -σήμερα πιστεύεται ότι έπασχε από διπολική διαταραχή- είναι μερικά από τα επιμέρους ζητήματα στα οποία εστιάζει η εκτενής έρευνα της Spalding.
Τα πορτρέτα
Τα εκτιθέμενα πορτρέτα της Γουλφ φιλοτεχνήθηκαν από σύγχρονούς της ζωγράφους, μεταξύ των οποίων η αδελφή της, Βανέσα Μπελ, ο Ντάνκαν Γκραντ και ο Ρότζερ Φράι. Ο τελευταίος υπήρξε μέλος της ομάδας Μπλούμσμπερι και μύησε τη Γουλφ στο κίνημα του μοντερνισμού, ασκώντας καθοριστική επιρροή στο λογοτεχνικό της ύφος. Εκτοτε, η πρωτοπόρος λογοτέχνις έθεσε υπό αμφισβήτηση τις συμβάσεις σχετικά με τη δομή, την πλοκή και τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος και πειραματίστηκε με την απόδοση της ροής της συνείδησης.
Φεμινίστρια με πολιτική συνείδηση, μεταξύ άλλων συμμετείχε σε εκστρατείες για την οικονομική ενίσχυση θυμάτων του ισπανικού εμφυλίου. Η έκθεση περιλαμβάνει ένα από τα σχέδια της «Κλαίουσας γυναίκας», δημιουργημένο από τον Πικάσο ειδικά για μια από τις φιλανθρωπικές εκδηλώσεις που συνδιοργάνωσε το ζεύγος Γουλφ. Παρουσιάζονται, επίσης, φωτογραφίες της Γουλφ διά χειρός των διάσημων φωτογράφων της βρετανικής Vogue, Maurice Beck και Helen MacGregor, στιγμιότυπα με την οικογένεια και τους φίλους της, επιλογές από την προσωπική της αλληλογραφία, πορτρέτα κοντινών της προσώπων -ανάμεσά τους, η συγγραφέας και ποιήτρια Vita Sackville-West, με την οποία είχε μια παθιασμένη ερωτική σχέση- αλλά και η φωτογραφία του σπιτιού της στο κέντρο του Λονδίνου, τραβηγμένη αμέσως μετά τον καταστροφικό βομβαρδισμό του τον Οκτώβριο του 1940. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει, ακόμα, δείγματα της δουλειάς της καταξιωμένης φωτογράφου και θείας της Βιρτζίνια Γουλφ, Τζούλια Μάργκαρετ Κάμερον, που μεταξύ άλλων είχε απαθανατίσει με τον φακό της τον Κάρολο Δαρβίνο και τον Αλφρεντ Λορντ Τένισον, αλλά και ολόκληρη την οικογένεια Γουλφ.
Το πρώτο ισχυρό σοκ
Το τρίτο από τα τέσσερα παιδιά του διακεκριμένου συγγραφέα και κριτικού λογοτεχνίας Λέσλι Στίβεν και της εξίσου μορφωμένης Τζούλια Στίβεν, που πόζαρε ως μοντέλο για Προραφαηλίτες ζωγράφους, η Αδελαΐδα Βιρτζίνια γεννήθηκε το 1882 και την εκπαίδευσή της ανέλαβαν οι γονείς της. Σε ηλικία 13 ετών, λίγο μετά τον θάνατο της μητέρας της, υπέστη τον πρώτο νευρικό κλονισμό. Η απώλεια της ετεροθαλούς αδελφής της, Στέλα, το 1897, και του πατέρα της, το 1904, καθώς και η σεξουαλική κακοποίησή της από τους δύο ετεροθαλείς αδελφούς της, συνέβαλαν στην επιδείνωση της κατάστασής της και στα χρόνια που ακολούθησαν νοσηλεύτηκε αρκετές φορές σε ιδιωτικές κλινικές. Στο σημείωμα που έγραψε στη Βανέσα Μπελ λίγο πριν από την αυτοκτονία της, εκφράζει τη βεβαιότητα πως δεν μπορεί πια να επιστρέψει στην κανονικότητα και της ζητάει να σταθεί στο πλευρό του Λέοναρντ Γουλφ. «Φοβάμαι πως έχω απομακρυνθεί πολύ για να καταφέρω να επιστρέψω», παραδέχεται. Το γράμμα ανήκει στη συλλογή χειρογράφων της Βρετανικής Βιβλιοθήκης και έχει παρουσιαστεί ελάχιστες φορές στο ευρύ κοινό. Στην τρέχουσα έκθεση, παρατίθεται μαζί με το δεύτερο, και πιο προβεβλημένο, αποχαιρετιστήριο σημείωμα με παραλήπτη τον σύζυγό της.
Η έκθεση «Virginia Woolf: Art, Life and Vision» συνεχίζεται ώς τις 26 Οκτωβρίου στη National Portrait Galery του Λονδίνου. Η ομότιτλη βιογραφία της Γουλφ, γραμμένη από τη Frances Spalding, είναι διαθέσιμη μέσω της ιστοσελίδας www.npg.org.uk.