Μια γυναίκα εγκλωβισμένη σε ένα γάμο που έχει «βαλτώσει» εδώ και χρόνια. Ενας άπιστος και αδιάφορος σύζυγος. Η Δώρα, ο Γρηγόρης και η καθημερινότητά τους – χωρίς εξάρσεις, χωρίς εκπλήξεις, χωρίς καν εντάσεις. Μέχρι που εκείνη, νοσηλεύτρια σε δημόσιο νοσοκομείο, θα γνωρίσει τη Σαπφώ, μια ηλικιωμένη γυναίκα που θα της δώσει το έναυσμα να ξεκινήσει ένα ταξίδι αναζήτησης της προσωπικής της αλήθειας.
Κάπως έτσι ξεδιπλώνεται η πλοκή στο μυθιστόρημα «Εκεί και πάντα αλλού», το πρώτο βιβλίο για ενηλίκους της Μαρίας Παπαγιάννη, η οποία είναι ήδη αναγνωρισμένη στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας. Τη δυσκόλεψε, άραγε, αυτή η μετάβαση; «Πάντα ξεκινώ από το “Μια φορά κι έναν καιρό…” και ύστερα η ιστορία με οδηγεί ανάλογα. Αν προσπαθήσω τώρα να βρω την κόκκινη κλωστή που συνδέει τα δύο είδη λογοτεχνίας, θα έλεγα ότι η ηρωίδα μου είναι χαμένη στη ζωή της, όπως ο ήρωας ενός παραμυθιού σ’ ένα σκοτεινό δάσος. Και το ταξίδι της αυτογνωσίας ως το αληθινό “σπίτι” είναι το ιδανικό ζητούμενο για κάθε παραμυθά».
Οποιος γνωρίζει τη Μαρία και τη δική της ζωή –είναι παντρεμένη με τον Θάνο Μικρούτσικο και έχουν αποκτήσει δύο παιδιά– καταλαβαίνει πόσο πολύ διαφέρει από τη Δώρα, πόσο… κόντρα ρόλος είναι για εκείνη η ηρωίδα της. Πώς κατάφερε, λοιπόν, να την κατανοήσει; «Δεν γράφω αυτοβιογραφικά κείμενα, ούτε εξομολογούμαι το παρελθόν μου. Κάθε ιστορία τρέφεται από τη ζωή, αλλά δεν την καθρεφτίζει· περισσότερο ψάχνει τις κρυμμένες διαστάσεις της», εξηγεί. Κι έχει δει πολλούς άπιστους «Γρηγόρηδες» στον περίγυρό της; «Εσύ δεν έχεις;» απαντά γελώντας. «Αλλά δεν μπορεί παρά να μου προκαλεί θλίψη η εικόνα ενός πενηντάρη που “σκηνοθετεί” στιγμές πάθους για να επιβεβαιωθεί. Προτιμώ να ονειρεύομαι παρέα με τους αγαπημένους μου και όχι στα κλεφτά, πίσω από τις πλάτες των άλλων. Πάντα θαύμαζα τους τολμηρούς, αυτούς που δεν θα δίσταζαν να κάνουν τη ζωή τους άνω κάτω για μια τρέλα που τους καίει. Αλλά δεν χειροκροτώ τα πάθη εκ του ασφαλούς. Το απόγευμα σε λατρεύω, αλλά το βράδυ επιστρέφω στην οικογένειά μου για να φορέσω τις παντόφλες μου και να δω τηλεόραση στην ασφάλεια του σπιτιού μου…».
Πρώτος αναγνώστης των βιβλίων της είναι πάντα ο Θάνος Μικρούτσικος. «Πολλές φορές δεν έχω την υπομονή ούτε μια σελίδα να ολοκληρώσω πριν του τη δείξω και περιμένω να δω την έκφραση του προσώπου του. Μου αρέσει να συζητάω μαζί του και συνήθως τα σχόλια και οι ερωτήσεις του με κάνουν να σκεφτώ πτυχές των ηρώων μου που δεν είχα φανταστεί». Η προτροπή του αυτή τη φορά ήταν σαφής: «Αφουγκράσου την ιστορία», της είπε. «Πες την πολλές φορές για να βρεις τον τρόπο της».
Τη ρωτώ αν τελικά γράφουμε καλύτερα για πράγματα που έχουμε ζήσει ή για εκείνα που φανταζόμαστε. «Γράφουμε καλύτερα για πράγματα που μας έχουν πείσει ότι αξίζουν να τα αφηγηθούμε. Είτε τα έχουμε ζήσει, είτε τα έχουμε επινοήσει. Αλλωστε, σε κάθε ιστορία υπάρχουν και τα δύο», απαντά η Μαρία Παπαγιάννη, που θα επιστρέψει σύντομα, ως συγγραφέας, στον κόσμο των παιδιών. «Θέλω μια επόμενη ιστορία να την αφηγηθώ στα παιδιά γιατί λατρεύω τη φαντασία τους: αυτή είναι που μας κάνει ανθρώπινους και όχι η λογική. Αν δεν μπορούμε να φανταστούμε κάτι, δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε. Και αν δεν μπορούμε να φανταστούμε έναν καλύτερο κόσμο, δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι αξίζει τον κόπο να παλέψουμε γι’ αυτόν».
Στο μεταξύ, το «Εκεί και πάντα αλλού» ζει εδώ και μερικές εβδομάδες τη δική του «ζωή» – από τις προθήκες των βιβλιοπωλείων στα χέρια των αναγνωστών του. Ποια είναι η καλύτερη «μοίρα» που μπορεί να έχει; Για τη Μαρία είναι θέμα πωλήσεων; «Πρώτα απ’ όλα γράφω για μένα, γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Η πραγματικότητα δεν μου φτάνει και δεν έχω άλλον τρόπο από το να αφηγηθώ μια επόμενη ιστορία. Αλλά θα ήταν ψέμα αν έλεγα ότι δεν με ενδιαφέρει αν το βιβλίο μου θα συναντήσει πολλούς αναγνώστες. Αν θα έχω, δηλαδή, την επιβεβαίωση ότι αξίζει να ονειρευτώ και μια επόμενη ιστορία…».
Το βιβλίο της Μαρίας Παπαγιάννη «Εκεί και πάντα αλλού» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.