Συνάντησα τον πρόεδρο του Αμερικανικού Κολεγίου της Ελλάδος (ACG) στην Ουάσιγκτον, όπου βρισκόταν για επαγγελματικούς λόγους. Ενώ με περίμενε στο μπαρ του εστιατορίου, έπιασε κουβέντα με τον μπάρμαν για τη ζέστη που επικρατεί στην κουζίνα. «Κάτι ξέρω γι’ αυτό» μου λέει και εξηγεί ότι η κόρη του και ο γαμπρός του έχουν ένα εστιατόριο στο Κένελμπανκ του Μέιν. Το ονομάζουν Academe «διότι η Νέα Αγγλία είναι διάσημη για τα εκπαιδευτικά της ιδρύματα, και διότι είμαστε οικογένεια εκπαιδευτικών».
Με σπουδές φιλοσοφίας και κάτοχος δύο μεταπτυχιακών και ενός διδακτορικού, ο δρ Ντέιβιντ Χόρνερ έχει χτίσει μία ιδιαίτερα επιτυχημένη καριέρα ως μάνατζερ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Το δείχνουν άλλωστε οι κινήσεις του στο ACG για να αντιμετωπίσει την κρίση: προέβη σε μία στρατηγική συνεργασία με τη σχολή διοίκησης επιχειρήσεων Alba, έκλεισε το διετές Junior College, προσέφερε περισσότερες υποτροφίες και στόχευσε σε μία νέα αγορά, δηλαδή στα προγράμματα σπουδών αμερικανικών πανεπιστημίων στο εξωτερικό. «Εχουμε πλέον γυρίσει σελίδα» μας λέει, καθώς ο αριθμός των σπουδαστών στις τρεις σχολές του ACG (σ.σ.: τo γυμνάσιο/λύκειο Pierce, το κολέγιο Deree και το μεταπτυχιακό ALBA) έχει επιστρέψει «στα νούμερα του 2008».
Το Heritage Greece
Είχα γνωρίσει τον κ. Χόρνερ στις αρχές του καλοκαιριού, και πάλι στην Ουάσιγκτον, σε μία εκδήλωση του προγράμματος Heritage Greece για φοιτητές ελληνικής καταγωγής που σε λίγες ημέρες θα ταξίδευαν στην Ελλάδα, φιλοξενούμενοι στο ACG. Οπως λέει ο ίδιος, «όταν γνώρισα την ελληνοαμερικανική κοινότητα, μου έκαναν ξεκάθαρο ότι το μεγαλύτερό τους μέλημα είναι η διατήρηση της ταυτότητάς τους. Ηθελαν τα παιδιά και τα εγγόνια τους να έχουν την εμπειρία της Ελλάδας. Σκέφτηκα λοιπόν ότι έχουμε υποχρέωση, είναι μέρος της αποστολής μας να συμβάλουμε στη διατήρηση της ελληνικής κληρονομιάς για τους Ελληνες της διασποράς».
Αυτή τη φορά βρέθηκε στην Ουάσιγκτον για μία συνάντηση με τον Μπιλ Ανθόλις, τον τότε διευθυντή του Brookings Institution, με τον οποίο θα συζητούσε μία πιθανή συνεργασία για την ανάπτυξη της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα. Στο απορημένο βλέμμα μου, εξηγεί ότι «είναι ένας τομέας στον οποίο εστιάζουν στο Brookings σε συνεργασία με αμερικανικά πανεπιστήμια, και ένας τομέας που πάντα με ενδιέφερε λόγω των σπουδών μου στο Στάνφορντ». Η σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων από την οποία αποφοίτησε ο δρ Χόρνερ είχε ενσωματωμένο ένα πρόγραμμα δημόσιας διοίκησης, όπως ήταν το όραμα του τότε πρύτανη Ρ. Τζ. Μίλερ.
Οπως λέει, ως διευθύνων σύμβουλος της Ford ο κ. Μίλερ είχε βρεθεί στο φλεγόμενο Ντιτρόιτ κατά τη διάρκεια των φυλετικών ταραχών τη δεκαετία του ’60. Αυτή η εμπειρία τον σημάδεψε, και κατέληξε ότι η αμερικανική κοινωνία χρειαζόταν μία ισχυρότερη διασύνδεση μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. «Πάντα θυμόμουν αυτή την έμφαση, και νομίζω ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα που θα της ήταν χρήσιμη μία αντίστοιχη ενοποίηση των δύο αυτών φορέων».
Διάχυτη επιρροή
Αναγνωρίζει ότι ακούγεται περίεργο: «Είναι ειρωνικό που ένας ιδιωτικός οργανισμός θα σκεπτόταν να βοηθήσει τον δημόσιο τομέα, είναι μία κάπως παράξενη σκέψη στην Ελλάδα, αλλά από μία αμερικανική οπτική είναι φυσιολογική». Το ACG έχει ήδη συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα στη χώρα, τονίζει. «Δύσκολα να βρεθεί κανείς σε οποιαδήποτε ελληνική ιδιωτική εταιρεία που να μη γνωρίσει ως στέλεχος κάποιον απόφοιτο του Deree, ο οποίος συνήθως είναι ψηλά στην επαγγελματική πυραμίδα. Νομίζω όμως ότι αυτή η συνεισφορά μπορεί να επεκταθεί από τις επιχειρήσεις σε όλους τους τομείς». Ο κ. Χόρνερ μιλάει για επαγγέλματα «ταμπού» όπως οι δικηγόροι, οι μηχανικοί και οι δάσκαλοι, αλλά η διάχυση της επιρροής του ACG ήταν ήδη ορατή σε μία πρόσφατη εκδήλωση, όπου βραβεύτηκαν απόφοιτοι για το επιστημονικό, επιχειρηματικό, φιλανθρωπικό και κοινωνικό τους έργο. Γι’ αυτή την εκδήλωση «επιστράτευσε» την κόρη του Σάνα και τον γαμπρό του Μπράιαν Ο’Χι, οι οποίοι ετοίμασαν 530 αστακoπιτάκια για την περίσταση, δίπλα σε Ελληνες σεφ όπως ο Αλέξανδρος Παπανδρέου και η Ντίνα Νικολάου.
Ο κ. Χόρνερ πιστεύει ότι η συνεισφορά του ACG είναι ότι φέρνει στην Ελλάδα την εμπειρία του αμερικανικού εκπαιδευτικού συστήματος, που «είναι το ισχυρότερο στον κόσμο στην ανώτερη παιδεία. Είμαστε ένα προπύργιο αυτού του συστήματος», τονίζει.
Το εμπόδιο του άρθρου 16 ήταν και το πλεονέκτημά μας
«Ο πολύ ψηλός τοίχος που υπάρχει μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών πανεπιστημίων εγείρει ερωτήματα, θέτει εμπόδια κι αυτό νομίζω ότι δεν βοήθησε καθόλου την Ελλάδα» λέει ο κ. Ντέιβιντ Χόρνερ. Αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί από το 2008, όταν ο ίδιος ήρθε στη χώρα, αλλά εκτιμά ότι υπάρχει ακόμη να διανυθεί μακρύς δρόμος για την αναγνώριση των ιδιωτικών ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Μάλιστα, περί τα τέλη Νοεμβρίου ο νόμος για την αναγνώριση των κολεγίων τροποποιήθηκε ώστε να περιλάβει το Deree (και το Anatolia στη Θεσσαλονίκη), μία σχετική απόφαση που ανοίγει τον δρόμο για την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων περίπου 30.000 παλαιών αποφοίτων. Ο κ. Χόρνερ εκτίμησε ότι η αρχική τους εξαίρεση είχε γίνει χωρίς να υπάρχει πρόθεση, επειδή δεν είχαν συνεργασία με κάποιο ίδρυμα στο εξωτερικό – κάτι που ο ίδιος θεωρεί ότι ήταν στην πραγματικότητα μια ένδειξη ισχύος. Οπως τονίζει, μιλάμε για «τα δύο παλαιότερα ιδιωτικά, μη κερδοσκοπικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα, ενώ το Deree είναι το μεγαλύτερο αμερικανικό κολέγιο στην Ευρώπη αλλά ταυτοχρόνως και το πιο ποιοτικό». Ηταν επίσης το πρώτο κολέγιο ή πανεπιστήμιο εκτός ΗΠΑ που έλαβε πιστοποίηση από το New England Association of Schools and Colleges, δηλαδή τον φορέα που πιστοποιεί κι αυτό το Harvard και το Yale, δύο εκ των κορυφαίων πανεπιστημίων παγκοσμίως, ενώ πλέον συνεργάζεται με το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Βρετανίας.
«Η ειρωνεία είναι ότι η Ελλάδα είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για εμάς λόγω της πρόβλεψης του άρθρου 16, αλλά από την άλλη είναι και το μεγαλύτερό μας πλεονέκτημα» ως ελκυστικός προορισμός, υπογραμμίζει με νόημα. «Με το που είδα το campus, ήξερα ότι θα μπορούσε να είναι μία καλή επιλογή για τα αμερικανικά πανεπιστήμια που θέλουν να διευρύνουν την εκπαιδευτική παρουσία τους στο εξωτερικό. Τους προσφέρουμε ένα campus και ένα σύνολο ακαδημαϊκών προγραμμάτων που είναι τα καλύτερα αμερικανικά στην Ευρώπη. Στόχος μας είναι τα 50 καλύτερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, συνεργαζόμαστε με δέκα από αυτά και θεωρώ ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί».
Ηδη έχει αναπτυχθεί συνεργασία στους τομείς της διοίκησης επιχειρήσεων, τις κλασικές σπουδές, τις διεθνείς σχέσεις και τις τέχνες – προσεχώς και στον τουρισμό. Στόχος του κ. Χόρνερ είναι να κάνει το ACG το μεγαλύτερο στην Ευρώπη αμερικανικό πρόγραμμα σπουδών στο εξωτερικό. «Ενας λόγος που το κάνουμε βέβαια είναι διότι ανοίγει προοπτικές και για τους δικούς μας φοιτητές να πάνε στο Emery, στο Stanford»…
Εάν συνεχιστούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα πάτε πολύ καλά
Οταν ο δρ Ντέιβιντ Χόρνερ ήρθε στην Ελλάδα δεν περίμενε το ξέσπασμα της κρίσης. Σήμερα, ωστόσο, είναι αισιόδοξος για έξοδο από αυτή, εφόσον όμως συνεχισθούν οι μεταρρυθμίσεις. Οπως λέει ο ίδιος «είχα διαβάσει μία γνώμη στην αγγλική έκδοση της “Καθημερινής”, ότι χρειαζόμαστε το μνημόνιο όχι επειδή μας επιβάλλεται αλλά επειδή χρειαζόμαστε τις μεταρρυθμίσεις. Με τα αμερικανικά μου μάτια, πιστεύω ότι αυτό είναι σωστό». Ο ίδιος θυμάται τον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου να λέει ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι πολύ παραγωγική χάρη στους φυσικούς της πόρους και το ανθρώπινο κεφάλαιο. Συμφωνεί, αλλά προσθέτει ότι «για να συμβεί αυτό υπάρχει σοβαρή ανάγκη για συνέχιση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αν γίνει αυτό, πιστεύω ότι η Ελλάδα θα πάει πολύ καλά. Γνωρίζω ότι είναι ίσως δύσκολο να το δουν αυτό οι Ελληνες, αλλά υπάρχουν ήδη αχτίδες σήμερα». Οπως λέει, οι δύσκολοι καιροί δημιουργούν ευκαιρίες να κάνει κανείς τη διαφορά.
Ο κ. Χόρνερ μιλάει με ενθουσιασμό για ένα νέο μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ACG, τον Ελληνοαμερικανό Τζον Πυροβολάκης, ο οποίος πιστεύει ότι η Ελλάδα έχει τεράστιες προοπτικές στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας για εμπορικές εφαρμογές και διαβλέπει έναν σημαντικό ρόλο για το Deree «ως τη γέφυρα μεταξύ των ΗΠΑ και των ελληνικών επιχειρήσεων, φοιτητών και ακαδημαϊκών». Οπως λέει ο κ. Χόρνερ, «αν το περιβάλλον διαμορφωθεί με έναν τρόπο που να ενθαρρύνει αυτού του τύπου τις επενδύσεις ενισχύοντας την εκπαίδευση, μπορεί να δούμε ταχεία αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης, κάτι που θα κάνει τεράστια διαφορά. Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι να είναι κανείς αισιόδοξος αν η χώρα παραμείνει σε αυτό τον δρόμο, διαμορφώνοντας το περιβάλλον για την προσέλκυση επενδύσεων. Αυτό όμως είναι το κλειδί, και πρέπει να συνεχισθεί».
Κέντρο εκπαίδευσης
Στο ίδιο πλαίσιο είναι και η απάντησή του για το αν η Ελλάδα μπορεί να γίνει ένα κέντρο εκπαίδευσης: Ναι, εφόσον τα εκπαιδευτικά της ιδρύματα προσαρμοσθούν ώστε να αντανακλούν διεθνή κριτήρια και πρακτικές.
Σήμερα αυτό δεν ισχύει, λέει, αλλά εκτιμά ότι μπορεί να γίνει γρήγορα. Εκφράζει μάλιστα την πρόθεση του ACG να συνεισφέρει, «μαζί με πολλούς άλλους παίκτες του χώρου». Για παράδειγμα, θα μπορούσε να βοηθήσει τα ελληνικά πανεπιστήμια να καλλιεργήσουν δεσμούς με τα αμερικανικά. «Εχουμε μακρά ιστορία, πόρους, διασυνδέσεις με εξαίρετους εταίρους και μπορούμε να συνεισφέρουμε» τονίζει ο δρ Χόρνερ.
Δεν θεωρεί πιθανό, τελικώς, να επικρατήσει ο λαϊκισμός; Ηταν σκληρά τα τελευταία πέντε χρόνια, παρατηρώ, ρωτώντας. «Είναι κατανοητή η απογοήτευση» απαντά «αλλά αυτό δεν είναι παραγωγικό μακροπρόθεσμα, δεν μπορεί κανείς να αποφύγει τον κόσμο». Θεωρεί ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να γίνει κανείς ανταγωνιστικός, και πιστεύει ότι «το γεγονός ότι ο κόσμος είναι πλέον πιο εύκολα προσβάσιμος ευνοεί την Ελλάδα διότι έχει κάτι παγκοσμίως ελκυστικό, την πολιτιστική της κληρονομιά που εκτιμάται παντού. Αλλά αυτή η προσβασιμότητα λειτουργεί και εμπορικά, για μεταφορά εξειδίκευσης και πρωτοβουλιών».
Είμαι αισιόδοξος
Οπως λέει χαρακτηριστικά ο ίδιος «με το να αποσύρεται, να προστατεύει και να οχυρώνει δεν θα επιτύχει τίποτε. Θα οδηγηθεί σε μη ανταγωνιστικούς θεσμούς και τελικά η παγκόσμια πραγματικότητα θα τους καταρρίψει μέσω της συσσώρευσης χρέους… ξέρετε, τα πράγματα που είδαμε στο παρελθόν. Είμαι αισιόδοξος για την Ελλάδα και τις προοπτικές της, αλλά μόνο εφόσον ακολουθήσει αυτό τον δρόμο της δημιουργικής εμπλοκής και του ανοιχτού πνεύματος».
Καθώς ολοκληρώνουμε το «Γεύμα με την Κ», η συζήτηση γυρίζει στο Μέιν, τα παιδιά και τα εγγόνια του. Η οικογένειά του απολαμβάνει πολύ και την Ελλάδα, λέει. Μάλιστα, ο εξάχρονος εγγονός του αποφάνθηκε από τη δεύτερη κιόλας ημέρα του στη χώρα ότι… εδώ θα κάνει το ταξίδι του μέλιτος. «Εξυπνο παιδί», σχολιάζω γελώντας. Ο κ. Χόρνερ τσιμπά έναν λουκουμά από το πιάτο μου και το φιλοσοφεί: «Υπάρχουν σημαντικά χαρακτηριστικά της ζωής στην Ελλάδα που δεν θέλει κανείς να δει να χάνονται, να θυσιάζονται στον βωμό της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας. Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι οποιοδήποτε περιβάλλον μπορεί να μείνει το ίδιο για πάντα. Θα υπάρξουν αλλαγές. Αλλά κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά ασφαλώς πρέπει να διατηρηθούν».
Η συνάντηση
Το Iron Gate, ένα από τα παλαιότερα εστιατόρια της Ουάσιγκτον, γνωρίζει νέες δόξες σερβίροντας ελληνικής έμπνευσης εδέσματα: Για αρχή μοιραστήκαμε πατατοκεφτέδες, και για κυρίως πήραμε από μία κρύα σούπα γιαουρτιού με αγγούρι. Την παρασπονδία μας την κάναμε στα γλυκά: Εκείνος με τα ιταλικά cannoli κι εγώ με τους λουκουμάδες. Ο λογαριασμός ήταν 57 δολάρια.
1949
Γεννήθηκε στη Μασαχουσέτη.
1978
Εχοντας σπουδάσει Φιλοσοφία στο Barrington College και στο Rhode Island Kingston, αποκτά δεύτερο μεταπτυχιακό στη διοίκηση επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο του Stanford και προσλαμβάνεται από την εταιρεία KPMG σε ένα νέο τομέα: τις συμβουλευτικές υπηρεσίες προς εκπαιδευτικά ιδρύματα.
1979
Πρόεδρος στο Barrington College. Είναι ο νεότερος πρόεδρος κολεγίου ή πανεπιστημίου στις ΗΠΑ.
1983
Διδακτορικό στη διοίκηση ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από το Stanford University School of Education.
1985
Αντιπρόεδρος στην εταιρεία Kenney Manufacturing.
1987
Πρόεδρος στο North Park College and Seminary. Μέχρι να αποχωρήσει το 2004, θα το έχει μετατρέψει σε πανεπιστήμιο (North Park University), τριπλασιάζοντας τον αριθμό των φοιτητών, προσθέτοντας τμήματα και εξαπλασιάζοντας τους πόρους του.
2005
Διευθυντής του Κλάδου Ανώτερης Εκπαίδευσης στη συμβουλευτική εταιρεία της Βοστώνης EFL Associates.
2008
Αναλαμβάνει πρόεδρος του Αμερικανικού Κολλεγίου της Ελλάδας.