Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ενίσχυση της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη είναι η έλλειψη επενδύσεων, τονίζει η Αννα Μπoάτα, οικονομολόγος της Euler Hermes για την Ευρώπη, σε συνέντευξη που έδωσε στην «Κ».
Το έλλειμμα επενδύσεων από το 2008 μέχρι σήμερα φθάνει τα 250 δισ. ευρώ στην Ευρωζώνη. Ακόμη και στη Γαλλία ή τη Γερμανία, τις δύο ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης, υπάρχει έλλειψη επενδύσεων και ενός σχεδίου ανάπτυξης για το μέλλον, τονίζει η ρουμανικής καταγωγής οικονομολόγος κ. Μποάτα.
Αν και οι επαφές Ελλάδας και Βρυξελλών βρίσκονται σε εξέλιξη και είναι δύσκολη η διαμόρφωση εκτιμήσεων, η κ. Μποάτα διαβλέπει στα τέλη του έτους να τεθούν οι βάσεις ενός μακροπρόθεσμου, ρεαλιστικού προγράμματος με την παροχή προληπτικής γραμμής πίστωσης π.χ. από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και την επιτήρηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση, κατά κύριο λόγο, για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων.
Μέχρι τότε μια προσωρινή συμφωνία με την παράταση του τρέχοντος προγράμματος που, πιθανώς, να συναφθεί μέχρι τέλος Ιουνίου –μπορεί και νωρίτερα– είναι αναγκαία για να «δοθεί ανάσα στην ελληνική οικονομία», καθώς ο τομέας του επιχειρείν εμφανίζει σημάδια κόπωσης και εξάντλησης από το νέο κύμα αστάθειας στη χώρα.
Ομως, οι εγχώριες επιχειρήσεις είναι καλύτερα οχυρωμένες λόγω των περικοπών και του εξορθολογισμού των δαπανών των προηγούμενων ετών αλλά και του προσανατολισμού τους στις εξαγωγές, τονίζει η κ. Μποάτα. Το άνοιγμά τους στην ευρύτερη περιοχή και σε πιο μακρινές αγορές, όπως οι ΗΠΑ, τις έχει καταστήσει πιο ανθεκτικές σε αυτή τη φάση της ελληνικής κρίσης χρέους.
Η κ. Μποάτα θεωρεί ότι η Ευρώπη έχει τα περιθώρια να επιδείξει υπομονή απέναντι στην Ελλάδα διότι οι κίνδυνοι μετάδοσης της κρίσης είναι περιορισμένοι συγκριτικά με το 2012, όταν είχαν κορυφωθεί οι φόβοι διάλυσης της Ευρωζώνης. Βάσει των στοιχείων της Euler Hermes, η έκθεση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι περιορισμένη κατά 35% και των ευρωπαϊκών τραπεζών κατά 70%. Λόγω αυτού, όμως, η ανάκαμψη στην Ελλάδα θα είναι βραδύτερη. Σε κάθε περίπτωση, ένα Grexit θα προκαλούσε προηγούμενο στην Ευρωζώνη, αποδυναμώνοντας την ενότητα της νομισματικής ένωσης.
Αποπληθωρισμός
Κάτω από τη συγκεκριμένη συγκυρία, ένα μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη είναι ο αποπληθωρισμός και η μεγάλη έλλειψη επενδύσεων. Η Euler Hermes, θυγατρική του ασφαλιστικού ομίλου Allianz που παρέχει ασφαλιστική κάλυψη σε επιχειρήσεις από τον κίνδυνο επισφάλειας των αγοραστών της, προβλέπει πως οι τιμές στην Ελλάδα θα υποχωρήσουν κατά 0,3% σε ετήσια βάση το 2015, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να φθάσει το 0,2% στο βασικό σενάριο και το 0,5% στο καλό σενάριο, αντί προηγούμενης πρόβλεψης για 1,5%.
Στην Ευρωζώνη ήταν υπερβολική η αισιοδοξία που επικράτησε αυτήν την εβδομάδα από την ενίσχυση των τιμών στο 0% τον Απρίλιο από το -0,1%. Το οικονομικό περιβάλλον παραμένει αδύναμο λόγω της χαμηλής ζήτησης, του υποτονικού τζίρου των επιχειρήσεων και της έλλειψης χρηματοδότησης σε υποφερτό κόστος, ιδιαίτερα στις οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου. Ο χαμηλός πληθωρισμός αντανακλά όλους αυτούς τους παράγοντες, καθιστώντας κοστοβόρες τις επενδύσεις για τις επιχειρήσεις όσο η ζήτηση στην Ευρώπη παραμένει χαμηλή και σκληρός ο ανταγωνισμός για χαμηλές τιμές στο παγκόσμιο εμπόριο. Στον τομέα των χορηγήσεων, το κόστος δανεισμού είναι υψηλό ακόμη και στην Ιταλία διότι κυμαίνεται στο 5% συγκριτικά με το 3% που ισχύει στη Γαλλία, σημειώνει η κ. Μποάτα. Ωστόσο, ακόμη και στις καλές περιπτώσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας, υπάρχει έλλειψη επενδύσεων. Απουσιάζει ένα ευρωπαϊκό όραμα για ανάπτυξη καθώς το σχέδιο Γιουνκέρ παραμένει ανεπαρκές. Μόνον στην Ιταλία αυτό το κενό των επενδύσεων προσδιορίζεται στα 60 δισ. ευρώ.
Φως στο τούνελ με τα μέτρα της ΕΚΤ
H πολιτική αβεβαιότητα επηρεάζει άμεσα την οικονομία, γεγονός που ισχύει ακόμη και για τις ισχυρότερες χώρες της Ευρωζώνης. Αυτό καταδεικνύεται από την υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη Βρετανία τον Απρίλιο για πρώτη φορά από τον Δεκέμβριο, λόγω των εθνικών εκλογών, τονίζει η κ. Μποάτα.
Η αδύναμη ανάκαμψη στην Ευρωζώνη αποδίδεται, μεταξύ άλλων, στην επιφυλακτικότητα των τραπεζών να αυξήσουν τις χορηγήσεις δανείων. Ας μη λησμονείται ότι 80% των πιστώσεων στον ιδιωτικό τομέα προέρχεται από τραπεζικά δάνεια.
Παρ’ όλα αυτά διαφαίνεται φως στο τούνελ στην Ευρωζώνη, κάτι που αποδίδεται και στα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Θετικό σημάδι είναι, παραδείγματος χάριν, η ενίσχυση της καταναλωτικής πίστης στη Γαλλία, σε ετήσια βάση, το προηγούμενο τρίμηνο για πρώτη φορά από το 2011. Η Euler Hermes εκτιμά, επίσης, πως ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ιταλία θα διαμορφωθεί στο 0,4% το 2015 έπειτα από τριετή ύφεση. Αν και είναι αρκετά χαμηλότερα από τον μέσο όρο του 0,9% που προβλέπεται για την Ευρωζώνη, προδιαγράφεται μια θετική προοπτική και από την πτώση του ευρώ. Ειδικότερα, η υποχώρηση του ευρώ αναμένεται να αυξήσει τις εξαγωγές στην Ιταλία κατά 6 δισ. ευρώ το 2015 φτάνοντας συνολικά στα 10 δισ.