Ενα πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα κύμα χιλιάδων ερασιτεχνών δρομέων θα πλημμυρίσει σήμερα τους δρόμους της Αθήνας. Οι περισσότεροι αποφάσισαν να αναμετρηθούν με την απόσταση του Μαραθωνίου μετά τα 35 τους έτη, στην ίδια ηλικία που ο πρωταθλητής του στίβου Περικλής Ιακωβάκης επέλεξε να σταματήσει τη δική του κόντρα με το χρονόμετρο. «Το μεγάλο στοίχημα της ομοσπονδίας στίβου είναι να καταφέρει να αξιοποιήσει τον κόσμο που τρέχει» λέει όταν συναντιόμαστε στο κέντρο της πόλης.
«Είναι χιλιάδες άνθρωποι. Μπορεί να το κάνουν για την υγεία τους, για ψυχολογικούς λόγους, γιατί τους αρέσει, γιατί είναι μόδα. Αυτή όμως είναι η μαγιά. Πρέπει η ομοσπονδία να πείσει τον γονέα που ασχολείται με το τρέξιμο να σπρώξει το παιδί του στον στίβο, να το κάνει να αγαπήσει τις αποστάσεις και την κούραση. Εάν στα επόμενα χρόνια η ομοσπονδία στίβου δεν βγάλει πέντε καλούς αθλητές μεγάλων αποστάσεων σημαίνει ότι θα έχει αποτύχει στον σχεδιασμό της» προσθέτει.
Ο Περικλής Ιακωβάκης είναι ένας από τους μακροβιότερους αθλητές της Εθνικής Ομάδας στίβου στο αγώνισμα των 400 μέτρων με εμπόδια. Ορισμένες από τις κορυφαίες του στιγμές περιλαμβάνουν ένα χρυσό μετάλλιο σε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα (Γκέτεμποργκ, 2006), ένα χάλκινο σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα (Παρίσι, 2003) και ένα χρυσό σε Παγκόσμιο Εφήβων (Ανσί, 1998). Σε αντίθεση με άλλους διάττοντες αστέρες του κλασικού αθλητισμού, κατόρθωσε επί σχεδόν δύο δεκαετίες να διατηρηθεί σε υψηλό επίπεδο. Ωσπου κάποιοι τραυματισμοί που επουλώνονταν όλο και πιο δύσκολα λόγω ηλικίας, τον οδήγησαν το καλοκαίρι στο τέλος της καριέρας του στα 36 του χρόνια. «Ημουν συνειδητοποιημένος ότι έχει τελειώσει ο κύκλος της ακμής και δεν ήμουν στο επίπεδο για να τρέξω σε μεγάλες διοργανώσεις όπως το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου που πραγματοποιήθηκε φέτος στο Πεκίνο», λέει.
Αυστηρή ματιά
Στα τέλη Ιουλίου, στον τελευταίο του αγώνα, γονάτισε συγκινημένος στο ταρτάν του Ολυμπιακού Σταδίου μετά τον τερματισμό στα 400 μέτρα με εμπόδια. Ηταν η 16η νίκη του σε Πανελλήνιο Πρωτάθλημα στίβου και το φινάλε μιας αξιοθαύμαστης σε σταθερότητα και διάρκεια αθλητικής πορείας. Ομως από τις πρώτες κιόλας κουβέντες του δεν έχει διάθεση να περιαυτολογήσει ή να αναπολήσει παλιές επιτυχίες. Παρά την πλούσια συγκομιδή διακρίσεων φαίνεται να μην έχει αποβάλει ακόμα την πίεση του πρωταθλητή – αυτή την αυστηρή αυτοκριτική ματιά που μπορεί να ξεχωρίσει από τους καλούς τους καλύτερους. «Ηταν μια κακή κούρσα εκείνη από πλευράς επίδοσης και τεχνικής. Δεν περίμενα να αποσυντονιστώ τόσο πολύ. Θα ήθελα να τρέξω λίγο πιο γρήγορα», λέει. «Αλλά κατά τ’ άλλα ήταν ένα καλό αντίο».
Ενας από τους τελευταίους αγώνες του πριν από το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα όμως του επεφύλασσε μια δυσάρεστη εμπειρία. Στο διασυλλογικό πρωτάθλημα στην Τρίπολη, έπειτα από καταρρακτώδη βροχή, ήταν ο μοναδικός αθλητής που κάθισε στον βατήρα. Ηταν μια αμήχανη στιγμή. Αργότερα έγραψε στο Twitter: «Τα παιδιά μου με ρώτησαν γιατί δεν έτρεξε άλλος, δεν ήταν ωραία χωρίς άλλους αθλητές. Τι να απαντήσω; Κρίμα, ο ελληνικός στίβος σε κάμψη».
Τα «δύσκολα» αγωνίσματα
Του θυμίζω εκείνη την ημέρα. «Επειδή ο στίβος είναι μια μικρογραφία της ελληνικής κοινωνίας, έχω την αίσθηση ότι μετακινηθήκαμε λίγο προς την ελάσσονα προσπάθεια» λέει. «Μέσα στον στίβο υπάρχουν κάποια αγωνίσματα που είναι πιο δύσκολα από άλλα. Δεν έχουμε πλέον αρκετούς καλούς αθλητές σε αυτά. Δεν έχουμε, για παράδειγμα, κανένα δεκαθλητή. Τα καινούργια παιδιά που έρχονται στον στίβο φοβούνται τη δυσκολία της κούρασης. Νομίζω ότι αυτό πηγάζει από μια γενικότερη νοοτροπία στην κοινωνία. Φοβόμαστε τη μεγάλη προσπάθεια».
Τα αποτελέσματα των τελευταίων ετών τον επιβεβαιώνουν. Παρά τη μεγάλη διάδοση του τρεξίματος μεταξύ των ερασιτεχνών δρομέων, οι συμμετοχές στα Πανελλήνια Πρωταθλήματα μικρότερων ηλικιακών κατηγοριών μειώνονται τα τελευταία χρόνια. Πέρα από λιγοστές εξαιρέσεις ο ελληνικός στίβος -ειδικά στους δρόμους ταχύτητας και αντοχής- κινείται σε μέτρια επίπεδα επιδόσεων. Στην τελευταία του κούρσα στο πανελλήνιο πρωτάθλημα ο Ιακωβάκης δεν απειλήθηκε από κανέναν αντίπαλο, παρά την κόπωση ετών και τη συναισθηματική φόρτιση που κουβαλούσε.
Με την ίδια προπονήτρια μέχρι την τελευταία κούρσα
Ξεκίνησε την αθλητική του καριέρα στα Λεχαινά υπό τις οδηγίες της Μαίρης Σωτηρακοπούλου. «Ηταν γυμνάστρια του συλλόγου στον οποίο πήγαινε ο μεγαλύτερος αδερφός μου και κάποιες χρονιές την είχα γυμνάστρια και στο σχολείο» λέει ο Περικλής Ιακωβάκης. «Οταν ξεκίνησα στίβο η Μαίρη ήταν της λογικής ότι δεν χρειάζεται πίεση σε μικρή ηλικία. Λόγω του ταλέντου έτρεξα γρήγορα τότε. Βλέπω όμως σήμερα, ειδικά από την εποχή που καθιερώθηκε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Παίδων, να έχει αλλάξει πολύ η προπονητική μεθοδολογία. Πλέον πιέζουν τα παιδιά από μικρά, ίσως για λόγους πριμ, για να μη χάσουν τους αθλητές, από ματαιοδοξία ή έλλειψη υπομονής. Ποιος ξέρει; Εχουν εμφανιστεί πάντως πολλοί αθλητές με εκπληκτικές επιδόσεις σε αυτές τις ηλικίες και μετά χάθηκαν».
Παρατηρώντας και τους νέους αθλητές στην Ελλάδα, συχνά θλίβεται από τη νοοτροπία και τη συμπεριφορά τους. «Βλέπω τι επιλογές κάνουν και θέλω να τους φωνάξω: “Τι κάνεις!” Παιδιά 16 ετών συμπεριφέρονται λες και πάνε να κερδίσουν Ολυμπιακούς Αγώνες. Ψάχνονται να βρουν τον καλύτερο προπονητή στην Ελλάδα. Ας τελειώσουν πρώτα το σχολείο, να δουν πού θα τους βγάλουν οι πανελλαδικές εξετάσεις και μετά έχουν όλο τον χρόνο μπροστά τους. Δεν τελειώνει ο πρωταθλητισμός στα 17 ούτε στα 18».
Σε αυτές τις ηλικίες κάθε Σάββατο η προπόνηση του Ιακωβάκη περιελάμβανε τρέξιμο και ασκήσεις στην αμμουδιά, στην παραλία των Λουτρών Κυλλήνης. Η ακτογραμμή εκεί απλώνεται στα δύο χιλιόμετρα και σε κάποια σημεία το πλάτος της φτάνει τα 50 μέτρα. Από έφηβος έκανε διπλές προπονήσεις. Στην πορεία λόγω και των απαιτήσεων του αγωνίσματός του αύξανε και ο βαθμός δυσκολίας. Οι επιτυχίες που ακολούθησαν έκρυβαν στην αθέατη πλευρά τους την κοπιαστική και μονότονη επανάληψη της άσκησης. «Οποιος δεν έχει κάνει γαλακτική προπόνηση, δεν μπορεί να καταλάβει την κούραση» λέει. Γαλακτική αποκαλείται από τους δρομείς μια προπόνηση τρεξίματος με μικρές επαναλήψεις υψηλής έντασης και σύντομο διάλειμμα. Ο Ιακωβάκης μου περιγράφει τα συμπτώματα αυτής της κόπωσης από ζαλάδες και ναυτία, μέχρι αίσθηση καψίματος των δικεφάλων. «Ημουν κάθε μέρα στο γήπεδο, πρωί-απόγευμα. Εμαθα να κάνω και προπόνηση μόνος όταν έφυγα από τα Λεχαινά και ήρθα στην Αθήνα. Ηταν καλύτερα, γιατί αν η Μαίρη μου έδινε μια δύσκολη προπόνηση και με έβλεπε, μπορεί να με λυπόταν και να έλεγε να σταματήσω. Μόνος μου δεν υπήρχε περίπτωση να μη βγάλω την προπόνηση» λέει. Μαζί με την ίδια προπονήτρια πορεύτηκε μέχρι το τέλος.
Οι απορριφθείσες υποτροφίες στις ΗΠΑ και οι Ολυμπιακοί της Αθήνας
Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του ο Περικλής Ιακωβάκης πήρε λίγα ρίσκα. Δεν το μαρτυρά αυτό μόνο η επιλογή να μην αλλάξει προπονητή, αλλά και η απόρριψη προτάσεων που είχε για να συνεχίσει τις σπουδές του στις ΗΠΑ. Μετά το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Εφήβων το 1998 τον πλησίασαν δύο Αμερικανοί κυνηγοί ταλέντων. Ο Ιακωβάκης ήταν τότε πρωτοετής φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ. «Μου έκαναν δύο ερωτήσεις μόνο. Εάν μιλάω αγγλικά και αν σπουδάζω κάτι» θυμάται. Επειτα του έστειλαν ταχυδρομικώς προτάσεις για πλήρη υποτροφία σε μερικά από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου: Χάρβαρντ, UCLA, Στάνφορντ. Τις αρνήθηκε όλες.
«Εκείνη την εποχή φαινόταν πολύ δύσκολο να γίνεις υψηλού επιπέδου αθλητής σπουδάζοντας στις ΗΠΑ γιατί ήσουν πρώτα φοιτητής και μετά αθλητής. Σε λίγα χρόνια είχαμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και φοβόμουν ότι εάν πήγαινα εκεί, δεν θα κατάφερνα να ανταποκριθώ σε αυτό το κομμάτι εδώ» λέει. Τον κοιτάζω κάπως ξαφνιασμένος. Ρωτάω μήπως χαράμισε μια μοναδική ευκαιρία. «Αν ήμουν τώρα σε εκείνη την ηλικία, κέρδιζα το παγκόσμιο και μου έκαναν αντίστοιχες προτάσεις θα πήγαινα κολυμπώντας…», απαντά.
Τελικά, ένας τραυματισμός (σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών) του στέρησε τη διάκριση το 2004 στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας. Είχε την τύχη όμως να ζήσει τις καλές εποχές του ελληνικού στίβου. Οταν υπήρχαν άφθονες χορηγίες, τα στάδια είχαν περισσότερους θεατές, το αγωνιστικό επίπεδο ήταν πιο ανεβασμένο.
Κρίση και πρωταθλητισμός
Σήμερα η οικονομική κρίση έχει αντίκτυπο και στο κομμάτι του αθλητισμού. Λόγω της επιβολής capital controls, αθλητές σε αρκετά αθλήματα δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις προετοιμασίες τους για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Ρίο το ερχόμενο καλοκαίρι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως είχε γράψει η «Κ» (2/8/2015), η συμμετοχή αθλητών μας σε αγώνες στο εξωτερικό έγινε με δανεικά χρήματα.
Μπορεί υπό αυτές τις συνθήκες κάποιος να αφοσιωθεί στον πρωταθλητισμό; «Στον στίβο αυτή τη στιγμή οι αθλητές που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας –που έχουν καλές επιδόσεις και είναι ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο- δεν έχουν πρόβλημα. Η μεγάλη δυσκολία βρίσκεται στους χαμηλού και μεσαίου επιπέδου αθλητές που θέλουν να ανέβουν ψηλότερα», λέει ο Ιακωβάκης. «Επειδή όμως έχω υπάρξει αθλητής σε όλες τις βαθμίδες, λέω ότι αν το θες πολύ θα βρεις τον τρόπο και θα φτάσεις εκεί πάνω. Είναι πολύ δύσκολο να χαθείς. Θα ήταν εγκληματικό η ομοσπονδία να ξέρει τι δυνατότητες έχεις και να μη σε στηρίξει».
Η συζήτηση πηγαίνει και στο θέμα του ντόπινγκ. Τα τελευταία χρόνια –και στον στίβο- υπήρξαν περιπτώσεις Ελλήνων αθλητών οι οποίοι βρέθηκαν θετικοί στη χρήση απαγορευμένων ουσιών. Σχεδόν σε κάθε περιστατικό όλοι αρνούνταν ότι λάμβαναν αναβολικά εν γνώσει τους. «Ο αθλητισμός είναι υποσύνολο της κοινωνίας. Οπως υπάρχει η κλεψιά στον έξω κόσμο, όπως κάποιος επιχειρηματίας θα πάρει επιχορήγηση με ψευδή στοιχεία ή κάποιος άλλος θα βρει παράνομο τρόπο να πλουτίσει, με το ίδιο σκεπτικό κάποιοι αθλητές κάνουν χρήση απαγορευμένων ουσιών», λέει. «Υπάρχουν όμως και κάποιοι αθλητές που είτε έχουν τυφλή εμπιστοσύνη στο γιατρό ή στον διατροφολόγο τους ή παίρνουν κατά λάθος κάτι. Η λογική ότι όλοι ντοπάρονται ή είναι δυνάμει ντοπαρισμένοι με προσβάλλει. Είναι σαν να λέμε ότι όλοι οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι, όλοι οι γιατροί παίρνουν φακελάκι. Είναι λάθος αυτή η νοοτροπία».
Το «αντίο» στην Εθνική Ομάδα
Πριν από τον επίλογο στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα ο Ιακωβάκης πραγματοποίησε τον περασμένο Ιούνιο την τελευταία του εμφάνιση με την Εθνική Ομάδα στο Ηράκλειο, στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ομάδων Α΄ Κατηγορίας. «Ηθελα να τιμήσω την Εθνική Ομάδα», λέει. «Αν υπήρχε όμως κάποιος νεότερος που θα μπορούσε να τρέξει γρήγορα δεν θα του έκλεινα τον δρόμο». Στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα επέλεξε να αγωνιστεί και για να τον δουν τα παιδιά του, ηλικίας 6 και 4,5 ετών. «Ηθελα να θυμούνται τον μπαμπά τους να τρέχει. Είναι καλό να θυμούνται τον μπαμπά τους αθλητή», τονίζει.
Για την ώρα δεν έχει αποφασίσει ποιο θα είναι το επόμενο βήμα του. Ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να τρέξει ξανά στην ίδια ένταση. Θα εξακολουθήσει όμως να γυμνάζεται χαλαρά λίγες φορές την εβδομάδα. Λόγω του πρωταθλητισμού είχε διακόψει τις σπουδές του ώσπου το 2013 αποφοίτησε από το τμήμα Επικοινωνίας και Μάρκετινγκ της ΑΣΟΕΕ. Παραμένει αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας, θέση που του απονεμήθηκε ύστερα από διεθνείς διακρίσεις.«Το Ανώτατο Συμβούλιο Αθλητισμού των Ενόπλων Δυνάμεων προσφέρει σημαντικό έργο στις ένοπλες δυνάμεις και στηρίζει τον αθλητισμό εντός και εκτός σωμάτων», λέει. Τι κρατάει από αυτές τις δύο δεκαετίες πρωταθλητισμού; Το ολυμπιακό μετάλλιο σίγουρα παραμένει απωθημένο, αλλά όπως συνηθίζει να λέει αισθάνεται «πλήρης επιτυχιών και αποτυχιών».
Oι σταθμοί του
1979
Γεννιέται στην Πάτρα.
1998
Χρυσό στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Εφήβων στο Ανσί της Γαλλίας με επίδοση 49.82.
2000
Πρώτη συμμετοχή σε Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σίδνεϊ.
2003
Χάλκινο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στο Παρίσι με 48.24.
2006
Πανελλήνιο ρεκόρ στα 400μ. εμπόδια στο Γκραν Πρι της Οσάκα με 47.82.
2006
Χρυσό στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας με 48.46.
2015
Τερματίζει την καριέρα του με τη 16η νίκη του σε Πανελλήνιο Πρωτάθλημα.