Εχει πρωταγωνιστήσει σε μερικές από τις πιο σημαντικές ταινίες των τελευταίων χρόνων, από το «Στηρίξου πάνω μου» (2000) και την «Αιώνια λιακάδα ενός υπέροχου μυαλού» (2004) μέχρι «Το νησί των καταραμένων» (2010), «Τα παιδιά είναι εντάξει» (2010) και τους «Εκδικητές» (2012). Είναι πάντα παρών στην πρώτη γραμμή μεγάλων πολιτικών και κοινωνικών κινημάτων, χωρίς να φοβάται να εκφράσει με πάθος την άποψή του και χωρίς να υπολογίζει την «πολιτική ορθότητα»: τον έχουμε δει σε δράσεις του Occupy Wall Street, σε διαδηλώσεις για το περιβάλλον και τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, υπέρ των αμβλώσεων – ακόμη και γυμνόστηθο, στο πλαίσιο καμπάνιας ενημέρωσης για τον ανδρικό καρκίνο του μαστού.
Δεν είναι, όμως, μόνο αυτά που κάνουν τον Μαρκ Ράφαλο τόσο ενδιαφέροντα και γοητευτικό. Είναι και το ότι έχει καταφέρει να μείνει όρθιος -στη ζωή και στην τέχνη του- περνώντας μέσα από τις συμπληγάδες μεγάλων προσωπικών τραγωδιών. Το 2002, μόλις δύο χρόνια μετά το γάμο του με τη Σανράιζ (μέχρι σήμερα είναι μαζί), διαγνώστηκε με ακουστικό νευρίνωμα, ένα είδος όγκου στον εγκέφαλο, και υπεβλήθη σε χειρουργική επέμβαση. Ο όγκος ήταν καλοήθης, αλλά ο ηθοποιός υπέστη, για ένα διάστημα, μερική παράλυση στο πρόσωπο. Επίσης, έχασε -οριστικά- την ακοή του από το ένα αυτί. Και το 2008, ο μικρός αδελφός του, Σκοτ, δολοφονήθηκε στο σπίτι του στο Μπέβερλι Χιλς. Το έγκλημα παραμένει ανεξιχνίαστο.
Φέτος, ο 48χρονος Ράφαλο επανέρχεται δυναμικά με το «Spotlight». H ταινία του Τομ Μακάρθι αφηγείται την πραγματική ιστορία της βραβευμένης με Pulitzer δημοσιογραφικής ομάδας Spotlight, της αμερικανικής εφημερίδας Boston Globe. Το 2002, τα ρεπορτάζ τους σόκαραν την κοινή γνώμη της Βοστώνης αποκαλύπτοντας ένα σκάνδαλο παιδεραστίας στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας, στο οποίο εμπλέκονταν περισσότεροι από 70 ιερείς – είχαν κακοποιήσει σεξουαλικά δεκάδες παιδιά για περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Η υποδοχή της είναι κάτι παραπάνω από θερμή.
«Το “Spotlight” εμπνέει και καταδικάζει ταυτόχρονα, ενθαρρύνει αλλά και θλίβει. Αν και τα γεγονότα διαδραματίστηκαν πριν από μία δεκαετία, είναι το “Ολοι οι άνθρωποι του προέδρου” της εποχής μας – και το χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ», έγραψαν οι Los Angeles Times. «Μια ταινία πλούσια σε σπάνιες ερμηνείες» τη χαρακτήρισε το Slate. Με τον «Πολίτη Κέιν» τη συγκρίνει η Washington Post. Ως μια «καθηλωτική ιστορία εξιχνίασης, ένα εξαιρετικό ειδησεογραφικό δράμα, μια συμπαγή ιστορία που προσπαθεί να αντιμετωπίσει το κακό χωρίς κιτρινισμό» την περιέγραψαν οι New York Times.
Σκεφτόταν να γίνει αγρότης!
Ο Μαρκ Ράφαλο υποδύεται έναν από αυτούς τους ρεπόρτερ που δεν φοβήθηκαν να τα βάλουν με το πιο νοσηρό κομμάτι της παντοδύναμης Καθολικής Εκκλησίας. Ηταν μια Παρασκευή βράδυ όταν πήρε στα χέρια του το σενάριο. Ξενύχτησε διαβάζοντάς το και την επόμενη μέρα, ξημερώματα, τηλεφώνησε για να πει το «ναι». «Υπάρχουν οι ταινίες που κάνεις για τους άλλους κι εκείνες που κάνεις για σένα, όπως το “Spotlight”», λέει. Μάλιστα, για να μπει στο πετσί του ρόλου, πέρασε αμέτρητες ώρες με τον Μάικ Ρεζέντες, τον δημοσιογράφο που υποδύεται. Και όσο τον γνώριζε καλύτερα τόσο ανακάλυπτε όσα είχαν κοινά. «Και ο Μάικ και εγώ είμαστε outsiders. Προερχόμαστε από έναν κόσμο όπου κανείς δεν μας άνοιξε πόρτες στα επαγγέλματα που θέλαμε να ακολουθήσουμε. Αν και ανατραφήκαμε από τις οικογένειές μας ως πιστοί καθολικοί, απομακρυνθήκαμε από την Εκκλησία γιατί διακρίναμε ασυνέπειες ανάμεσα στα κηρύγματά της και την εφαρμογή τους», εξηγεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Ρεζέντες τού «ανοίχτηκε» με την πρώτη. «Κόπιασα πολύ για να κερδίσω την εμπιστοσύνη του. Στην αρχή, με κρατούσε σε απόσταση. Και ήταν λογικό. Ερχεται ένας ηθοποιός του Χόλιγουντ και σου λέει “θα σε υποδυθώ” στο σινεμά. Δεν είναι εύκολο να δεις τη ζωή σου στη μεγάλη οθόνη, είναι κάπως τρομακτικό…»
Ηταν κι εκείνος ανάμεσα σε όσους ένιωσαν ισχυρό σοκ με τις αποκαλύψεις της Boston Globe πριν από 14 χρόνια. «Αυτό που σε λυπεί σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι μόνο τα θύματα. Σίγουρα, ο πόνος τους δεν μπορεί να σε αφήσει ασυγκίνητο. Υπάρχει, όμως, άλλη μία πλευρά: όσοι μετά τη δημοσιοποίηση τέτοιων σκανδάλων χάνουν την πίστη τους. Είναι τα παράπλευρα θύματα…»
Για την ερμηνεία του είναι υποψήφιος για Οσκαρ Β΄ ανδρικού ρόλου. Και να σκεφτεί κανείς ότι το 2010 ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει την ηθοποιία και να περάσει πίσω από τις κάμερες, ως σκηνοθέτης. Ή να γίνει αγρότης! «Αυλαία» θα έριχνε με «Τα παιδιά είναι εντάξει», όπου πρωταγωνίστησε στο πλευρό της Ανέτ Μπένινγκ και της Τζούλιαν Μουρ (υποδύονταν ένα γκέι ζευγάρι). «Πράγματι, είχα πει ότι με αυτή την ταινία θα έκλεινα την καριέρα μου ως ηθοποιός. Γιατί με τη συγκεκριμένη ταινία; Γιατί ο ήρωας μου θύμιζε πολύ τον αδελφό μου… Αλλά, κατά έναν περίεργο τρόπο, στα γυρίσματα άρχισα να απολαμβάνω ξανά αυτήν τη διαδικασία. Ισως γιατί δεν με ενδιέφερε τι θα έλεγαν οι άλλοι ούτε αν θα αρέσω, κι έκανα αυτό που ήθελα. Το αποτέλεσμα ήταν να νιώσω ξανά ελεύθερος, έπειτα από πολύ καιρό!»
Πώς δικαιολογεί την ακτιβιστική δράση του; «Οι καλλιτέχνες είμαστε κομμάτι του κόσμου. Και πρέπει να αγωνιζόμαστε για να τον κάνουμε καλύτερο. Εχουμε ευθύνη». Του έδωσε το «Spotlight» την αφορμή να σκεφτεί αν θα ήταν καλός δημοσιογράφος; «Μάλλον δεν θα ήμουν», απαντά γελώντας. «Είμαι υπερβολικά ενθουσιώδης, και αυτό συχνά με παρασύρει. Επίσης εκνευρίζομαι εύκολα. Ενας δημοσιογράφος πρέπει να έχει ψυχραιμία και πειθαρχία. Αρα θα ήμουν από χέρι χαμένος…»
Η ταινία κυκλοφορεί στις 25/2 από τη Feelgood.