Μονίκ Βιλά: Είναι χρήσιμα τα social media αλλά με έλεγχο των ειδήσεων

Μονίκ Βιλά: Είναι χρήσιμα τα social media αλλά με έλεγχο των ειδήσεων

8' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δύο παρά δέκα, βγαίνω από το μετρό και διασχίζω βιαστικά την πολυσύχναστη πλατεία Canary Wharf στο κεντρικό Λονδίνο, για να φτάσω στον γυάλινο οβάλ πύργο όπου εδρεύει ο ειδησεογραφικός κολοσσός του πρακτορείου Reuters. Το ραντεβού με τη διευθύνουσα σύμβουλο του Ιδρύματος Reuters, Μονίκ Βιλά, ήταν προγραμματισμένο για τις 14.15, την ώρα που κάνει το διάλειμμά της για δύο ώρες. Τη μία από τις δύο ώρες τη διέθεσε στην «Κ» προκειμένου να συζητήσει για ένα θέμα που, όπως λέει χαρακτηριστικά, «ταλαιπωρεί πολλές διοικήσεις δημοσιογραφικών οργανισμών παγκοσμίως» και δεν είναι άλλο από τη μετάβαση των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης στην ψηφιακή εποχή.

Η βετεράνος δημοσιογράφος, γαλλικής καταγωγής, συγκαταλέγεται στις εκατό πιο ισχυρές γυναίκες στον χώρο των επιχειρήσεων και τα δημοσιογραφικά της ενδιαφέροντα σχετίζονται με ζητήματα ισότητας και δικαιωμάτων του ανθρώπου. Από το 2008 διευθύνει με επιτυχία το ίδρυμα του γνωστού πρακτορείου, που έχει στόχο την προαγωγή της δημοσιογραφίας. Στο μεγάλο λόμπι υποδοχής επισκεπτών, αμέσως μετά τον έλεγχο ασφαλείας, με υποδέχεται η νεαρή δημοσιογράφος Μελίσα Μέι, συνεργάτις της κ. Βιλά. «Με συγχωρείτε για την αναστάτωση», λέει με απολογητικό ύφος εξηγώντας ότι, λόγω των εκατοντάδων επισκεπτών και συνεργατών που συρρέουν στο κτίριο καθημερινά, τα μέτρα ασφαλείας έχουν ενισχυθεί σημαντικά. Διασχίζοντας τον διάδρομο μέχρι τα ασανσέρ, τραβούν την προσοχή μου οι πελώριοι ηλεκτρονικοί πίνακες πάνω στους οποίους ρέουν με ταχύτητα τα τελευταία νέα της παγκόσμιας ειδησεογραφίας.

«Breaking: Εκρηξη σε λεωφορείο έξω από τη Βαγδάτη με δεκάδες τραυματίες», «Αύξηση των τιμών στα κινεζικά ομόλογα», «Την παραίτησή του υπέβαλε ο υπουργός Ενέργειας στην Κολομβία» και άλλες συναφείς ειδήσεις μείζονος ή ήσσονος σημασίας για έναν Ελληνα δημοσιογράφο. «Πριν από λίγους μήνες έβλεπες πολύ συχνά τη λέξη “Greece" στην πορτοκαλιά κορδέλα» (έτσι αποκαλούν τη ροή ειδήσεων λόγω του χρώματος των γραμμάτων), εξηγεί η Μελίσα αναφερόμενη στην κρίση του περυσινού καλοκαιριού ενόσω ανεβαίνουμε στον 10ο όροφο όπου μας περιμένει η κ. Βιλά.

Φτάνοντας στο γραφείο παρατηρώ τους τοίχους που είναι διακοσμημένοι με εντυπωσιακές φωτογραφίες από μεγάλα γεγονότα που έχουν καλύψει οι φωτορεπόρτερ του πρακτορείου σε όλο τον κόσμο. «Τις περισσότερες από αυτές τις διαλέξαμε όταν ήμουν υπεύθυνη του φωτορεπορτάζ, κάθε μία κρύβει μια μοναδική ιστορία». Πράγματι, στις λεζάντες των φωτογραφιών υπήρχαν μαρτυρίες των φωτογράφων που θα μπορούσαν να γίνουν ολοσέλιδες ιστορίες. Στο γυάλινο τραπέζι πλάι στο γραφείο, δύο εσπρέσο περιμένουν να συνοδέψουν τη συζήτηση.

Συνεχείς αλλαγές

«Η βιομηχανία των μέσων ενημέρωσης αλλάζει συνεχώς όλο και πιο γρήγορα», μου απαντά όταν τη ρωτώ αν διακρίνει κάποιες ιδιαίτερες τάσεις στον χώρο, επικαλούμενος τη 40χρονη δημοσιογραφική της εμπειρία.

«Κάθε έξι μήνες το τοπίο φαίνεται να μετατοπίζεται και οι τάσεις εξελίσσονται διαρκώς. Κανείς δεν θα το φανταζόταν πριν από δύο χρόνια ότι το Facebook θα γίνει σήμερα μια από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες ειδήσεων ή ότι το τηλεοπτικό κοινό θα μειωνόταν με τόσο γρήγορους ρυθμούς. Κατά την άποψή μου, αυτός είναι ο κυριότερος λόγος που είναι τόσο δύσκολο να εφαρμοστεί με επιτυχία ένα συγκεκριμένο επιχειρηματικό μοντέλο στα μέσα ενημέρωσης σήμερα».

Η Μονίκ Βιλά εκφράζει την πεποίθηση ότι το μέλλον της δημοσιογραφίας βρίσκεται στο Διαδίκτυο. Τη ρωτώ κατά πόσον μια ενημερωτική ιστοσελίδα μπορεί να είναι ανοιχτή και να παρέχει το περιεχόμενο δωρεάν ή αν πρέπει να υπάρχει συνδρομή.

«Υπάρχουν πολλά ζητήματα πάνω σε αυτό το θέμα το οποίο σχετίζεται με το περιεχόμενο που παράγεται από το Μέσο. Τι παρέχει στον αναγνώστη ώστε να πληρώνει; Ποια είναι η σχέση αξίας και χρήματος; Οι περισσότερες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες είναι συνδρομητικές σήμερα και αυτό, γιατί έχει αποδειχθεί ότι η διαφήμιση δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα μιας δυναμικής ενημερωτικής σελίδας. Ενα τεράστιο πλεονέκτημα που έχουμε στο Ιδρυμα Reuters είναι ότι έχουμε μια πολύ ζωντανή ειδησεογραφική ιστοσελίδα που δεν βασίζεται στη διαφήμιση ή σε paywall. Πέρα από την είδηση που παράγουμε, παρέχουμε στον αναγνώστη μια συνολική εμπειρία ενημέρωσης με στοιχεία και αναλύσεις που ξεφεύγουν από τα όρια του τίτλου μιας είδησης που μπορεί να βρει είτε στα κοινωνικά δίκτυα είτε οπουδήποτε αλλού».

Η συνταγή είναι περιέργεια, καλή γραφή και φωτογραφίες

«Η πρώτη συμβουλή που δίνουμε στους νέους ρεπόρτερ όταν ξεκινούν στο Reuters είναι ότι η δημοσιογραφία είναι για το μέλλον. Ολες οι ιστορίες, ακόμη και αν ερευνούν ένα ιστορικό γεγονός, πρέπει να συμπεριλαμβάνουν τον αντίκτυπο στο μέλλον». Ετσι μου απαντά όταν τη ρωτώ για τις δεξιότητες που πρέπει να έχει ένας δημοσιογράφος το 2016 για να «επιβιώσει» στην αγορά.

Ως νεαρή ρεπόρτερ του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων στο Παρίσι τη δεκαετία του ’70, η Μονίκ Βιλά κάλυπτε διαδηλώσεις και νέα κινήματα λόγω των μεγάλων κοινωνικών αλλαγών που λάμβαναν χώρα εκείνη την περίοδο. «Περιέργεια, αυτή είναι η ουσιαστική λέξη που περιγράφει τη δουλειά μας. Σε βοηθάει να ξεκλειδώσεις ιστορίες, αλλά δυστυχώς τη σημερινή εποχή δεν αρκεί να είσαι απλά περίεργος δημοσιογράφος. Την καλή γραφή πρέπει να συνοδεύει μια καλής ποιότητας φωτογραφία ή ένα βίντεο. Τα πολυμέσα είναι ουσιώδη συστατικά στη σύγχρονη αφήγηση μια ιστορίας».

Βάσει των ερευνών που έχουν εκπονήσει οι ειδικοί αναλυτές του οργανισμού, οι αναγνώστες αναζητούν τη μεγάλη εικόνα πίσω από την είδηση. «Τις περισσότερες φορές η είδηση μεταδίδεται γρήγορα σε απευθείας μετάδοση χωρίς να περάσει από παραδοσιακά Μέσα (σ.σ.: εννοεί έντυπα). Αυτό που χρειάζεται ο αναγνώστης είναι η ανάλυση της είδησης, τον αντίκτυπο δηλαδή που θα έχει στη ζωή του». Βασική δεξιότητα για έναν νέο ρεπόρτερ, κατά τη βετεράνο του πολιτικού ρεπορτάζ, είναι το γνωστικό υπόβαθρο που δίνουν οι σπουδές. «Είναι πολύ σημαντικό ένας δημοσιογράφος να έχει ακαδημαϊκές γνώσεις υψηλού επιπέδου για να μπορεί να καλύψει τα πολύπλοκα προβλήματα που έρχονται στη δημοσιότητα». Η ακρίβεια, η ανεξαρτησία και η ελευθερία από προκαταλήψεις, καθώς και η αμεροληψία, αποτελούν τις αδιαπραγμάτευτες και διαχρονικές αρχές που πρέπει να συνοδεύουν το έργο των δημοσιογράφων, σύμφωνα με τη βετεράνο του γαλλικού πολιτικού ρεπορτάζ.

Για τα social media στα οποία η κ. Βιλά είναι ιδιαίτερα δραστήρια, η γνώμη της είναι ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ειδικά όταν τα χρησιμοποιούμε ως εργαλείο δουλειάς. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύ χρήσιμα, μας δίνουν πρόσβαση σε πολλές νέες πηγές που δεν υπήρχαν παλαιότερα. Ειδικά σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ή μιας επίθεσης. Oμως θα πρέπει να είμαστε πάντα επιφυλακτικοί και να ελέγχουμε προτού εμπιστευθούμε κάτι. Αυτός άλλωστε είναι ο λόγος που οι δημοσιογράφοι εξακολουθούμε να είμαστε απαραίτητοι. Τεκμηριώνουμε και διασταυρώνουμε τις πληροφορίες πριν από τη μετάδοσή τους».

Θέλουμε να εντάξουμε στο κράτος δικαίου τα δικαιώματα των γυναικών

Η συζήτηση ζωηρεύει όταν τη ρωτώ να μου πει ποια θέματα θεωρεί ότι δεν καλύπτονται επαρκώς ενώ ταυτόχρονα σηκώνω το φλιτζάνι να πιω την τελευταία γουλιά του καφέ μου. «Η οικονομία έχει μονοπωλήσει την παγκόσμια ειδησεογραφία τις τελευταίες δεκαετίες. Φυσικά, τα οικονομικά θέματα επηρεάζουν ποικιλοτρόπως άλλα θέματα όπως το περιβάλλον ή τα ανθρώπινα δικαιώματα και είναι μια συζήτηση που κάνει κύκλο. Εμείς έχουμε συστήσει μια ομάδα 35 δημοσιογράφων για να εντοπίζει και να γράφει ιστορίες που θεωρούμε ότι δεν έχουν επαρκή κάλυψη».

Από το 2008 όταν η Μονίκ Βιλά ανέλαβε καθήκοντα διευθύνουσας συμβούλου του Ιδρύματος Reuters, έβαλε δύο προσωπικά στοιχήματα, όπως εξηγεί. Το πρώτο είναι να συμβάλει στην καταπολέμηση της εκμετάλλευσης και της δουλείας σε χώρες που μαστίζονται από το φαινόμενο. Το δεύτερο στοίχημα σχετίζεται με το θέμα της ισότητας των γυναικών στην κοινωνία και στην εργασία. Για την εξυπηρέτηση των στόχων, η ίδια ίδρυσε δύο Ταμεία: το «Εμπιστοσύνη στον Νόμο» και το «Εμπιστοσύνη στις Γυναίκες» που χρηματοδοτούν δημοσιογράφους και δικηγόρους ανά τον κόσμο για την εκπόνηση ερευνών.

«Την ημέρα που αποφασίσαμε να καλύψουμε το ζήτημα των δικαιωμάτων των γυναικών ήταν όταν είδα τα στατιστικά στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, που έδειχναν ότι οι γυναίκες δαπανούν περίπου το 90% του μισθού τους στις οικογένειές τους. Επιπλέον, υπάρχει χάσμα μεταξύ των φύλων στις αμοιβές. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, μια γυναίκα που κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά με έναν άνδρα αμείβεται με 78 σεντς, όταν ο άνδρας κερδίζει ένα δολάριο». «Αυτό είναι ανεπίτρεπτο και δεν πρέπει να υπάρχει καμία ανοχή από την κοινωνία μας», συμπληρώνει με αυστηρό ύφος που προδίδει την ευαισθησία της στο θέμα.

Για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, η κ. Βιλά πιστεύει ότι θα πρέπει να πείσει άνδρες και γυναίκες να συνεργαστούν ώστε να ξεπεραστούν οι στερεοτυπικές αντιλήψεις και να επέλθει ισορροπία.

«Οι γυναίκες έχουμε τη δύναμη να πείσουμε την κοινή γνώμη για την ανάγκη ισότιμης αντιμετώπισης».

Στον αντίλογο βέβαια παραδέχεται ότι τα πράγματα ως προς την αντιμετώπιση των γυναικών στον εργασιακό χώρο έχουν βελτιωθεί εντυπωσιακά κατά τις τελευταίες δεκαετίες. «Οταν ξεκίνησα ως δημοσιογράφος, υπήρχαν πολύ λίγες γυναίκες στο newsroom. Ούτε στο Reuters ούτε στο AFP αλλά ούτε και στο Associated Press δεν υπήρχε διευθύντρια ή αρχισυντάκτρια για πολλά χρόνια. Σήμερα τα πράγματα έχουν διορθωθεί και βλέπουμε πολλές γυναίκες δημοσιογράφους, αλλά πάλι λίγες στη διοίκηση αναλογικά με τους άνδρες. Είναι προφανές όταν οι γυναίκες είναι καλύτερα μορφωμένες, παίρνουν καλύτερες θέσεις εργασίας, αλλά καταβάλλουν τον διπλάσιο κόπο και χρόνο για να το πετύχουν».

Καθώς η συνάντηση πλησιάζει προς το τέλος, ρωτώ την άποψή της για την προσφυγική κρίση. Καταλαβαίνω ότι είναι ένα θέμα που την απασχολεί ιδιαίτερα αφού αμέσως αρχίζει να λέει ιστορίες που της διηγήθηκαν ρεπόρτερ που καλύπτουν το θέμα. «Ανησυχώ πολύ για τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που θα επέλθουν. Η πολιτική συγκυρία ευνοεί για λήψη αποφάσεων αλλά παρατηρώ μια αδράνεια. Δεν ξέρω ποια θα είναι τα δεδομένα την επόμενη περίοδο».

Εγκυρη ενημέρωση

Επειτα από λίγα δευτερόλεπτα σιωπής, θέλοντας να αλλάξει θέμα, σπεύδει να μου μιλήσει για την ανάγκη έγκυρης ενημέρωσης σε μια τόσο τεταμένη περίοδο. Ως παράδειγμα χρησιμοποιεί την ενημερωτική ιστοσελίδα που ίδρυσε το Reuters στην Αίγυπτο αμέσως μετά την Αραβική Ανοιξη για να διασφαλιστεί η μετάδοση των αιγυπτιακών εκλογών. Σήμερα η σελίδα μεταδίδει ειδήσεις στα αραβικά και είναι μια έγκυρη και κύρια πηγή ενημέρωσης για ολόκληρη την Αίγυπτο, που έχει επεκτείνει την κάλυψή της και σε επιχειρηματικές ειδήσεις.

Η συζήτηση ολοκληρώνεται και η κ. Βιλά με συνοδεύει μέχρι την έξοδο. Στη διαδρομή, με προσκαλεί τον Σεπτέμβριο στη συνδιάσκεψη που διοργανώνει το Ιδρυμα του Reuters για τον σχεδιασμό των δράσεων του οργανισμού τα επόμενα χρόνια φέρνοντας στο ίδιο τραπέζι κυβερνήσεις, ΜΚΟ και εταιρείες. «Θέλουμε να εντάξουμε στο κράτος δικαίου τα δικαιώματα των γυναικών και να “χτυπήσουμε” την επιχείρηση παράνομης διακίνησης ανθρώπων». Οπως λέει, φέτος για πρώτη φορά θα απονεμηθούν βραβεία σε εταιρείες που συμβάλλουν στο project «Σταματήστε τη Δουλεία» αλλά και σε δημοσιογράφους που έχουν συμβάλει με τα ρεπορτάζ τους στην εξάρθρωση των κυκλωμάτων διακίνησης.

Φτάνοντας στην έξοδο, με ρωτάει τι ώρα είναι το επόμενο ραντεβού και ξαφνιάζεται όταν ακούει ότι η συνέντευξη ήταν ο λόγος του ταξιδιού-εξπρές στη βρετανική πρωτεύουσα. 

Η συνάντηση

Η συνάντηση έγινε στα κεντρικά γραφεία του Reuters στο Λονδίνο. Η κ. Βιλά παρήγγειλε μια σαλάτα με σολομό και εγώ έναν διπλό εσπρέσο. Ο λογαριασμός δεν έφτασε ποτέ.

Oι σταθμοί της

1969

Γεννημένη στο Παρίσι, ολοκληρώνει τις σπουδές της στο Τμήμα Νομικής της Σορβόννης και ύστερα από ένα χρόνο το Mάστερ στη Δημοσιογραφία.

1972

Ρεπόρτερ στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP).

1991

Αρχισυντάκτρια του AFP στο Λονδίνο.

1996

Διευθύντρια Στρατηγικής Εταιρικής Ανάπτυξης στο AFP.

2000

Γενική διευθύντρια του Reuters Media Group.

2008

Διευθύνουσα σύμβουλος του Ιδρύματος Reuters.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή