Θ. Φέσσας: Ασφαλιστικό, βιώσιμο μόνο και με ιδιωτικό πυλώνα

Θ. Φέσσας: Ασφαλιστικό, βιώσιμο μόνο και με ιδιωτικό πυλώνα

9' 33" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η εποχή Φέσσα στον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών έχει υπάρξει κάθε άλλο παρά ανέφελη. Εχοντας αποτελέσει επιλογή-έκπληξη, ο αυτοδημιούργητος Θεσσαλονικιός επιχειρηματίας ανέλαβε τα ηνία του Συνδέσμου στα τέλη Μαΐου του 2014 – ακριβώς τη συγκυρία εκείνη, όταν με την ήττα της Ν.Δ. στις ευρωεκλογές ξεκινούσε ο εκτροχιασμός του success story και η χώρα έμπαινε στην τελική ευθεία για την Πρώτη Φορά Αριστερά.

Ακολούθησαν η «ηρωική διαπραγμάτευση», το δημοψήφισμα, τα capital controls, η υποτροπή στην ύφεση. Και στη συνέχεια, μετά τις νέες εκλογές, η ατέρμονη διαπραγμάτευση για την πρώτη αξιολόγηση, οι παλινωδίες με τις συμφωνηθείσες ιδιωτικοποιήσεις, η παράταση της επενδυτικής ξηρασίας.

Αφού βολευόμαστε με τον πρόεδρο του ΣΕΒ σε μια διακριτική γωνία στον εσωτερικό χώρο του «Ελιά και Τσίπουρο», ενός ανεπιτήδευτου φαγάδικου στην οδό Ζαλοκώστα, τον ρωτώ για τη δήλωση του Αλέξη Τσίπρα στη ΔΕΘ ότι πρώτη προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι η δημιουργία σταθερών και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Είναι συμβατή η στάση πολλών υπουργών της κυβέρνησης απέναντι στις μεγάλες επενδύσεις και ιδιωτικοποιήσεις με τον στόχο αυτό;

«Νομίζω πως όχι» απαντά ο Θεόδωρος Φέσσας. «Για να το πω απλά, χρειαζόμαστε περισσότερους σαν τον κ. Πιτσιόρλα [επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ] στην κυβέρνηση». Πρόκειται για χαλαρή προσέγγιση του πρωθυπουργού στη διοίκηση ή εσκεμμένη στρατηγική;

«Εν μέρει πρόκειται για ζήτημα ιδεολογικών καταβολών. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξελέγη ευαγγελιζόμενος μια αριστερή προσέγγιση στην οικονομία, με ένα πολύ μεγάλο κράτος, που εργοδοτεί τους πάντες και φροντίζει για όλα.

Αυτό το μοντέλο πέθανε το ’89 και όπου υπάρχει, φέρνει φτώχεια. Ηταν προφανές ότι δεν μπορούσε να εφαρμοστεί σε μια χώρα με συγκεκριμένες δεσμεύσεις, συγκεκριμένη Ιστορία και πολίτευμα».

Υπάρχει όμως και μια πιο «αγοραία», όπως τη χαρακτηρίζει, εξήγηση. Σύμφωνα με αυτήν, «ο εκλογικός στρατός» του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι συνδικαλιστές, «οι συνδικαλιστές διοικούν τις κρατικές επιχειρήσεις», άρα είναι φυσικό το κόμμα να εναντιώνεται στις ιδιωτικοποιήσεις.

Ο κ. Φέσσας πιστεύει ότι ο κ. Τσίπρας έχει εξελιχθεί στην κοσμοθεωρία του από τον Ιανουάριο του 2015 και καταλαβαίνει ότι χωρίς ιδιωτικές επενδύσεις, δεν πρόκειται να υπάρξει ανάκαμψη: «Το λέει δημόσια, το λέει κατ’ ιδίαν, θεωρώ ότι το πιστεύει». Ωστόσο, μεταξύ της συνειδητοποίησης και της υλοποίησης υπάρχει μεγάλη απόσταση.

Η καινοτομία

Χαρακτηριστικό είναι το ζήτημα της καινοτομίας, την οποία συχνά εξυμνεί –το έκανε και στη ΔΕΘ– ο πρωθυπουργός. Η κυβέρνηση «προσπαθεί να προσεγγίσει το θέμα με ευρωπαϊκά κονδύλια και με κρατικιστική προσέγγιση», λέει ο πρόεδρος του ΣΕΒ, που δεν δείχνει να τρέφει ιδιαίτερες ελπίδες για τα αποτελέσματα. Ακόμα και για την ανάγκη σύμπραξης των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις, λέει ότι «έχει γίνει κατανοητή σε θεωρητικό επίπεδο από την κυβέρνηση», αλλά «δεν έχει τους ανθρώπους και τις διαδικασίες για να τρέξει αυτό το εγχείρημα. Ο ΣΕΒ έχει αυτούς τους ανθρώπους και τις επαφές, τόσο με τους ερευνητές όσο και με τις εταιρείες», συνεπώς μπορεί να συμβάλει στην υλοποίησή του. Το πρόβλημα της χώρας, φυσικά, δεν περιορίζεται στην παρούσα πολιτική της ηγεσία. Του θυμίζω κάτι που είχε πει στη γενική συνέλευση του ΣΕΒ τον περασμένο Ιούνιο για την περίοδο πριν από τη μεγάλη κρίση: «Αντί οι εθνικοί και ευρωπαϊκοί πόροι να διοχετευθούν στην παραγωγή, συντηρούσαν μη ανταγωνιστικούς κλάδους και προστάτευαν συντεχνίες».

Εχει αλλάξει αυτό; Υπάρχει η πολιτική βούληση να αλλάξει; «Δεν έχει αλλάξει, όχι», λέει. Ισχυρίζεται ότι τα κόμματα της Κεντροαριστεράς έχουν κάνει «πολλά βήματα στη σωστή κατεύθυνση» στο ζήτημα της πολιτικής βούλησης για πραγματικές μεταρρυθμίσεις, ενώ «κόμματα που βιώνουν τώρα την εξουσία και που έχουν αφετηρία την Αριστερά, θα χρειαστούν κάποιο χρόνο να καταλάβουν το αδιέξοδο του κρατισμού στην οικονομία».

Ωστόσο, η πελατειακή λογική και ο κρατισμός δεν ήταν αποκλειστικό προνόμιο της Αριστεράς πριν από το 2010. Η Νέα Δημοκρατία έχει κάνει ουσιαστική στροφή στο θέμα αυτό; «Θα κριθεί στην πράξη. Αν κρίνω από τα λόγια του αρχηγού της, δείχνει μεγάλη αλλαγή. Αλλά οι άνθρωποι δεν αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη. Το πολιτικό προσωπικό, τα στελέχη της Ν.Δ., αυτό έχουν ως βίωμα – τη διαχείριση ενός μεγάλου κράτους. Και δεν θέλουν να χάσουν αυτό το μεγάλο πεδίο επιρροής και άσκησης εξουσίας».

«Οχι» στις ομαδικές απολύσεις, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις

Στο επίκεντρο της δεύτερης αξιολόγησης, που αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στον Οκτώβριο, θα βρεθούν οι εργασιακές σχέσεις. Ο ΣΕΒ έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν από το αντιμνημονιακό μέτωπο ότι κρυβόταν πίσω από την επιμονή της τρόικας στην απορρύθμιση της αγοράς εργασίας. Στις αρχές του έτους δέχθηκε κριτική από την άλλη πλευρά, για τη συναίνεσή του στο κυβερνητικό σχέδιο αύξησης των εργοδοτικών εισφορών.

Ενα από τα πιο εύφλεκτα ζητήματα που θα συζητήσει η κυβέρνηση με τους δανειστές τις επόμενες εβδομάδες είναι αυτό της απελευθέρωσης των ομαδικών απολύσεων (επί του παρόντος απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του υπουργού Εργασίας για απολύσεις που υπερβαίνουν το 5% του προσωπικού σε διάστημα ενός μηνός). Πού στέκεται ο κ. Φέσσας σε αυτό το ζήτημα;

«Η θέση του ΣΕΒ, επισήμως καταγεγραμμένη, είναι “όχι" στις ομαδικές απολύσεις, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις, που αφορούν μεγάλες συγχωνεύσεις ή εξαγορές». Είναι μία σαφής θέση, αλλά ο πρόεδρος του Συνδέσμου συνεχίζει, αναδεικνύοντας πόσο ευαίσθητο είναι το ζήτημα και πόσο έντονη είναι η ανησυχία να μην παρεξηγηθούν οι θέσεις του: «Τα δικά μας μέλη δεν τις χρειάζονται, η ισχύουσα νομοθεσία δίνει τη δυνατότητα ταχείας μείωσης προσωπικού αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Αλλά καταλαβαίνω και την πλευρά των δανειστών, που λένε ότι είναι καλό να προσαρμοστεί το ελληνικό Δίκαιο στο θέμα αυτό με ό,τι ισχύει στην Ευρώπη, ώστε να μπορεί ένας επενδυτής που θέλει να βάλει κεφάλαια σε μία επιχείρηση με προβλήματα να κάνει την απαραίτητη μείωση κόστους με την αναγκαία ταχύτητα».

Η συζήτηση περνάει στο θέμα της διαιτησίας, η δυνατότητα μονομερούς προσφυγής που είχε οδηγήσει σε κάποιες περιπτώσεις προ κρίσης σε μισθολογικές αυξήσεις μεγαλύτερες από αυτές που ζητούσαν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων. Η μονομερής προσφυγή καταργήθηκε με πράξη υπουργικού συμβουλίου της κυβέρνησης Παπαδήμου, η οποία όμως στη συνέχεια κρίθηκε αντισυνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

«Το θέμα της διαιτησίας πονάει πολύ» λέει ο κ. Φέσσας. «Εχουμε σχεδόν επιστρέψει στην πρότερη κατάσταση. Παρότι υπάρχουν θεωρητικά κάποιες δικλίδες ασφαλείας που θεσμοθέτησε η προηγούμενη κυβέρνηση, βάσει των οποίων το διαιτητικό δικαστήριο πρέπει να λάβει υπόψη του κριτήρια βιωσιμότητας του κλάδου, κριτήρια κερδοφορίας κ.ο.κ., στην πράξη οι διαιτητές βγάζουν ό,τι αποφάσεις τους κατέβει – συχνά προκλητικές!».

Πού βρίσκονται οι ευθύνες των πολιτικών και των επιχειρηματιών

Συνεχίζοντας τη διαδρομή μας στις άλυτες παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, καταλήγουμε αναπόφευκτα στο Ασφαλιστικό. Η όποια βιώσιμη λύση πρέπει «100%» να περιλαμβάνει και ιδιωτικό πυλώνα, υπογραμμίζει: «Αν δεν υπάρξουν οι τρεις πυλώνες, θα συνεχίσει να σέρνεται, ώσπου τελικά θα ξεσπάσει μια διαγενεακή σύγκρουση».

Πέρα από την έλλειψη πολιτικής βούλησης και τις ιδεολογικές αγκυλώσεις του εγχώριου πολιτικού συστήματος, δεν ευθύνονται και οι δανειστές για το ελληνικό αδιέξοδο; Μπορεί να ανακάμψει η οικονομία χωρίς μείωση των δημοσιονομικών στόχων; Η προσέγγιση των εταίρων σχετικά με τα πλεονάσματα, σύμφωνα με τον κ. Φέσσα, εστιάζει στη διασφάλιση ότι το ελληνικό κράτος δεν θα δαπανά πέρα από τις δυνατότητές του.

«Το σημαντικό γι’ αυτούς είναι να νοικοκυρευτούμε. Από εκεί και πέρα, θα δείξουν ευελιξία για το ύψος των πλεονασμάτων».

Τι κρατά από την πρώτη του θητεία ως επικεφαλής του ΣΕΒ; «Ο αριθμός των μελών μας έχει αυξηθεί σχεδόν 100%», σημειώνει, ενώ «αυτά που πρεσβεύουμε ακούγονται περισσότερο» στα ΜΜΕ – εν μέρει επειδή υπάρχει «μία συσπείρωση των σοβαρών επιχειρηματιών, που αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα και αναγνωρίζουν ότι ο ΣΕΒ μπορεί να διεκδικήσει κοινές λύσεις».

Υπάρχουν όμως και οι άλλοι επιχειρηματίες – αυτοί που πλούτισαν όχι χάρη σε καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες, αλλά στις πολιτικές τους διασυνδέσεις. Τι σημαίνει για τον πρόεδρο του ΣΕΒ η λέξη «διαπλοκή» και πόσο μεγάλο ρόλο έπαιξε στην καταστροφή που βιώνουμε; Υπάρχει ολιγαρχία στην Ελλάδα;

«Δεν πιστεύω ότι υπάρχει ολιγαρχία – ότι πέντε οικογένειες κυβερνούν τη χώρα. Υπάρχουν προφανώς ορισμένοι επιχειρηματίες που έχουν μεγαλύτερη επιρροή. Σε μία χώρα με πολύ ασθενείς θεσμούς, όπως η Ελλάδα, οι διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ επιχειρηματιών και πολιτικών μπορούν να αποδειχθούν πολύ πιο αποτελεσματικές από την ισότιμη εφαρμογή των νόμων».

Σχολιάζοντας την πολύκροτη διαδικασία απονομής των τηλεοπτικών αδειών, ο κ. Φέσσας επαναλαμβάνει μεν τη διαφωνία του με τους όρους (ειδικά τον περιορισμό του αριθμού των αδειών σε τέσσερις), αλλά αναφέρει ότι ανέδειξε τα όρια της ισχύος των «λεγομένων “ολιγαρχών” έναντι της πολιτικής».

«Το πρόβλημα είναι η πελατειακή νοοτροπία» στη διαχείριση των δημοσίων αγαθών, καταλήγει, και παρουσιάζεται στρεβλά όταν αγνοούμε άλλες εκφάνσεις της και εστιάζουμε μόνο σε «5-10 επιχειρηματίες».

Κοιτώντας μπροστά λίγα χρόνια, πιστεύει ότι η Ευρωζώνη θα έχει αφήσει πίσω της την υπαρξιακή της κρίση – ή μπορεί και να μην υπάρχει;

«Κάνε με προφήτη να σε κάνω πλούσιο», απαντάει. «Ελπίζω ότι θα ισχύσει το πρώτο. Η Ευρωζώνη χρειάζεται διόρθωση, αλλά στην κατεύθυνση της ολοκλήρωσης – προς ένα κοινό υπουργείο Οικονομικών, μία κοινή δημοσιονομική πολιτική».

Εχουν ευθύνη τα λόμπι των επιχειρήσεων διεθνώς για τον λαϊκισμό που έχει κυριεύσει τη Δύση, εξαιτίας των πιέσεων που άσκησαν για φορολογικές διευκολύνσεις, οι οποίες αποσάθρωσαν τη φορολογική βάση των ανεπτυγμένων οικονομιών;

«Είναι ευθύνη όλων μας, πολιτικών και επιχειρηματιών, να αποδείξουμε ότι η παγκοσμιοποίηση μπορεί να δουλέψει υπέρ της μεσαίας τάξης, όχι μόνο υπέρ των επιχειρήσεων», απαντά ο κ. Φέσσας. Η κριτική που είναι διατεθειμένος να ασκήσει στην επιχειρηματική τάξη περιορίζεται στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η απορρύθμιση και ο υπερδανεισμός του οποίου ήταν η κυριότερη αιτία πίσω από το ξέσπασμα της διεθνούς κρίσης του 2008-9. Οι πρακτικές φοροαποφυγής μεγάλων εταιρειών όπως η Apple, όμως, στην οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα επέβαλε φορολογικό πρόστιμο ύψους 13 δισ. ευρώ, δεν είναι σημαντικό μέρος του προβλήματος;

«Αυτή είναι μία ατέλεια του συστήματος, που θα σταματήσει. Οι Αμερικανοί φαντάζομαι, ανεξαρτήτως του ποιος θα εκλεγεί, θα κάνουν κάποιον επαναπατρισμό κερδών, ώστε να μη χάσουν αυτά τα έσοδα από άλλες φορολογικές αρχές. Κι εδώ στην Ευρώπη δεν γίνεται να συνεχιστεί μία κατάσταση όπου, π.χ., εμείς φορολογούμαστε με 29% στα εταιρικά μας κέρδη και η Βουλγαρία επιβάλλει φόρο μόνο 10%».

Πριν χωρίσουν οι δρόμοι μας, τον ρωτώ για τη δική του ιστορία. Τι τον οδήγησε –έναν γόνο δημοσίων υπαλλήλων χωρίς διασυνδέσεις, σε μια χώρα χωρίς δομές προώθησης της επιχειρηματικότητας– στην πορεία που ακολούθησε; «Κάτι στη δική μου νοοτροπία ήταν», λέει. Οι γονείς του πάντως δεν τον ενθάρρυναν. «Η μάνα μου, ακόμα και μετά τα πρώτα πετυχημένα μου βήματα, μου έλεγε ότι έπρεπε να είχα γίνει υπάλληλος» – ιδανικά στη ΔΕΗ (ο κ. Φέσσας είχε αποφοιτήσει από το ΕΜΠ με πτυχίο ηλεκτρολόγου μηχανικού).

Συγκρίνοντας την εποχή που ξεκίνησε εκείνος με το σήμερα, λέει ότι τότε «δεν υπήρχε το οικοσύστημα χρηματοδότησης και στήριξης start-up επιχειρήσεων που υπάρχει σήμερα». Από την άλλη, όμως, «υπήρχε η προοπτική ότι όλα θα πάνε προς τα πάνω, ότι έρχονται καλύτερες μέρες». Αυτή η αισιοδοξία έχει εκλείψει σήμερα, λέει. «Αυτήν την αισιοδοξία πρέπει να επαναφέρουμε, την αίσθηση ότι μπορεί ο καθένας να σχεδιάσει με αυτοπεποίθηση το μέλλον του στη χώρα του».

Η συνάντηση

Βρεθήκαμε στο «Ελιά και Τσίπουρο» στην οδό Ζαλοκώστα. Μοιραστήκαμε στην αρχή μια σαλάτα με βραστά λαχανικά. Ο πρόεδρος του ΣΕΒ συνέχισε με σαρδέλες στη σχάρα, κατόπιν διαβεβαιώσεων του καταστηματάρχη ότι αγγίζουν τις «μηδενικές θερμίδες». Εγώ, λιγότερο πειθαρχημένος, επέλεξα μύδια αχνιστά και πατάτες τηγανητές. Ηπιαμε τσίπουρο, με εγκράτεια, και δύο εσπρέσο. Λόγω εγκληματικής αμέλειας ήμουν χωρίς το πορτοφόλι μου και αναγκάστηκε να πληρώσει τα 37,40 ευρώ του λογαριασμού εκείνος. Οι διαπραγματεύσεις για την επιστροφή των χρημάτων συνεχίζονται και προμηνύονται αγωνιώδεις.

Oι σταθμοί του

1951

Γεννιέται στη Θεσσαλονίκη.

1974

Αποφοιτά από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με πτυχίο Ηλεκτρολόγου Μηχανικού.

1975

Λαμβάνει Master στη Θερμοδυναμική από το Πανεπιστήμιο του Birmingham.

1981

Ιδρύει την Info Quest, που θα μετεξελιχθεί σε Quest Συμμετοχών, τον πολυσχιδή όμιλο εταιρειών που θα αποτελέσει το βασικό όχημα των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων.

1995-1999

Υπηρετεί ως πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΣΕΠΕ).

2000-2012

Μέλος του Δ.Σ. καθώς και της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΣΕΒ.

2014

Εκλέγεται πρόεδρος του Δ.Σ. του ΣΕΒ.

2016

Ανανεώνεται η εντολή του στον ΣΕΒ για μια δεύτερη διετία.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή