Ο Ρώσος πρέσβης στην Αθήνα: Ετοιμοι για επανεκκίνηση στις σχέσεις Ρωσίας – Δύσης

Ο Ρώσος πρέσβης στην Αθήνα: Ετοιμοι για επανεκκίνηση στις σχέσεις Ρωσίας – Δύσης

9' 28" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της διεθνούς επικαιρότητας μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Την περασμένη Τετάρτη, όταν συναντούσαμε τον πρεσβευτή της Ρωσικής Ομοσπονδίας Αντρέι Μάσλοβ γι’ αυτήν τη συζήτηση, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είχε την πρώτη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, στον Λευκό Οίκο. Συγκρατημένος στις διατυπώσεις του, ο συνομιλητής μας εκτιμά ότι ο δρόμος της εξομάλυνσης είναι ανοικτός.

«Δυστυχώς, δεν βλέπουμε μεγάλη βούληση για την ανάπτυξη της συνεργασίας, αν και τους τελευταίους μήνες ο διάλογος μεταξύ Ρωσίας και Δύσης αναπτύσσεται. Υστερα από μεγάλο διάστημα αναστολής, πρόσφατα συνεδρίασε στις Βρυξέλλες το συνέδριο ΝΑΤΟ – Ρωσίας. Σήμερα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ συναντήθηκε με τον πρόεδρο Τραμπ στην Ουάσιγκτον. Τα αποτελέσματα χαρακτηρίστηκαν ενθαρρυντικά και από τις δύο πλευρές. Η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ αποτελείται από τους ανθρώπους των έργων, που έχουν την πρόθεση να συνεννοηθούμε, χωρίς ιδεοληψίες των προκατόχων τους. Οι επαφές θα συνεχιστούν για να προετοιμαστεί η συνάντηση του προέδρου Πούτιν με τον Αμερικανό ομόλογό του στο περιθώριο του G20, στο Αμβούργο, τον Ιούλιο».

Ο συνομιλητής μας είναι κατηγορηματικός όταν η συζήτηση έρχεται στις καταγγελίες περί ρωσικής ανάμειξης στις εκλογές της Αμερικής και άλλων χωρών της Δύσης. «Πρόκειται για αβάσιμες και ανόητες καταγγελίες. Είναι επινοήσεις που εκμεταλλεύονται κατά τις εσωτερικές διαμάχες στη Δύση, στις προεκλογικές εκστρατείες. Ποτέ δεν επεμβαίνουμε στο εσωτερικό γίγνεσθαι άλλων χωρών. Θα θέλαμε να μην εμπλέκεται κανένας και στα δικά μας εσωτερικά θέματα, αν και στη Δύση θεωρούν δυνατό να επεμβαίνουν. Αυτό όμως δεν θα περάσει.

«Ο δρόμος της αντιπαράθεσης που επιλέχθηκε από κάποιους πολιτικούς στη Δύση δεν είναι δική μας επιλογή. Σταθερά επιβεβαιώνουμε την ετοιμότητά μας να επανεκκινήσουμε την εποικοδομητική συνεργασία βάσει ισοτιμίας και αμοιβαίου σεβασμού. Ξέρουμε ότι στη Δύση οι λογικά σκεπτόμενες δυνάμεις διευρύνονται».

Αφορμή για τη συνάντησή μας με τον Ρώσο πρεσβευτή στάθηκε ο εορτασμός, την περασμένη Τρίτη, της 72η επετείου της αντιφασιστικής νίκης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που στοίχισε στους λαούς της Σοβιετικής Ενωσης 26 εκατομμύρια παιδιά τους. Συναντηθήκαμε με τον κ. Μάσλοβ σε μια συνοικία-σύμβολο της ελληνικής Αντίστασης, την Καισαριανή, μεταξύ άλλων και για την εκτέλεση 200 κομμουνιστών την Πρωτομαγιά του 1944, σε αντίποινα για την εκτέλεση του Γερμανού υποστράτηγου Κρεχ από τον ΕΛΑΣ.

Είχα την τύχη να βρεθώ στη Μόσχα τον Μάιο του 2015, την ημέρα της 70ής επετείου της Ημέρας της Νίκης. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, με τη χαρακτηριστική μαύρη-πορτοκαλί κορδέλα του Αγίου Γεωργίου στο στήθος και πορτρέτα των νεκρών της οικογένειας στα χέρια, συνέρρεαν στην επιβλητική πορεία του «Συντάγματος των Αθανάτων», όπως το λένε.

«Η Ημέρα της Νίκης της 9ης Μαΐου είναι για εμάς μια ξεχωριστή γιορτή, πράγματι παλλαϊκή γιορτή», θα μας πει ο κ. Μάσλοβ. «Την ημέρα αυτή αποτίουμε φόρο τιμής στον άθλο των πατέρων και των παππούδων μας, που θυσίασαν τη ζωή τους για την ανεξαρτησία όχι μόνο της πατρίδας τους, αλλά και όλης της ανθρωπότητας. Η καθοριστική συμβολή του λαού μας στη νίκη κατά του ναζισμού δεν μπορεί να λησμονηθεί, γιατί δεν υπάρχει οικογένεια στη Ρωσία η οποία να μην έχει δικούς της ήρωες και θύματα του πολέμου. Κάθε χρόνο ο αριθμός των επιζώντων βετεράνων-νικητών γίνεται μικρότερος και το καθήκον μας μπροστά σε αυτούς, αλλά και στις μελλοντικές γενιές είναι να μην επιτρέψουμε καμία διαστρέβλωση της αλήθειας, καμία παραχάραξη της Ιστορίας».

Στο αποκλειστικό άρθρο του στην «Κ», με αφορμή την επίσκεψή του στην Ελλάδα, ο πρόεδρος Πούτιν είχε τονίσει ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στις σχέσεις Ρωσίας – Ε.Ε. που να μην μπορεί να επιλυθεί. Πού βρισκόμαστε ένα χρόνο μετά;

«Οι σχέσεις Ρωσίας – Ε.Ε. είναι όμηροι της μη διορατικής πολιτικής των κυρώσεων που ακολουθεί η Ε.Ε. Αυτές οι κυρώσεις είναι παράνομες και απέδειξαν την μη αποτελεσματικότητά τους. Φαίνεται πως στην Ε.Ε. αντιλαμβάνονται ότι η συρρίκνωση της συνεργασίας με τη Ρωσία προκαλεί ζημιά πρώτα απ’ όλα στις οικονομίες και τους κατοίκους των χωρών-μελών της Ενωσης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Τώρα είναι ιδιαίτερα αναγκαίες οι κοινές προσπάθειες στην καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας και την αντιμετώπιση άλλων διασυνοριακών προκλήσεων. Δυστυχώς, οι προσπάθειες εξομάλυνσης προσκρούουν στην απερίσκεπτη ρωσοφοβία ορισμένων μελών της Ε.Ε.».

Ρώσοι και Ελληνες μιλάμε την ίδια γλώσσα

Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες, η Ρωσία παραμένει σταθερά μία από τις πιο φιλικές χώρες στα μάτια των Ελλήνων, όπως καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις. Ο κ. Μάσλοβ ταξιδεύει συχνά σε όλη την Ελλάδα και εισπράττει αυτό το κλίμα. «Τα αισθήματα είναι αμοιβαία. Βασίζονται στους γερούς δεσμούς φιλίας που άντεξαν στον χρόνο, τις κοινές πνευματικές αξίες, τις μακραίωνες πολιτιστικές ανταλλαγές, την αμοιβαία συμπαράσταση κατά τις δύσκολες περιόδους της Ιστορίας».

Η συζήτησή μας δεν χρειάστηκε μετάφραση, καθώς τα ελληνικά του κ. Μάσλοβ είναι πολύ καλά. «Σπούδαζα την ελληνική γλώσσα για πέντε χρόνια στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας (MGIMO). Ξεκίνησα τη διπλωματική μου σταδιοδρομία το 1977 στην πρεσβεία της ΕΣΣΔ στη Λευκωσία, όπου συνέχισα να τελειοποιώ τα ελληνικά μου. Το βασικό όμως είναι ότι, προωθώντας τον πολιτικό διάλογο και υλοποιώντας τα κοινά έργα, Ρώσοι και Ελληνες μιλάμε την ίδια γλώσσα, είμαστε προσηλωμένοι στις ίδιες πνευματικές αξίες, στην κοινή πολιτισμική και πολιτιστική κληρονομιά».

Κατά καιρούς έχει γίνει πολύς λόγος για μεγάλα προγράμματα, όπως η συμμετοχή της Ελλάδας στον αγωγό μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου (Turkish Stream), ή για ρωσικές επενδύσεις στους ελληνικούς σιδηροδρόμους και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Επί του πρακτέου, όμως;

«Οι Ρώσοι επενδυτές μελετούν προσεκτικά τα έργα που έχουν προοπτική. Προσβλέπουμε στο ότι οι όροι της συμμετοχής τους δεν θα είναι χειρότεροι από εκείνους για τους άλλους συμμετέχοντες. Η υλοποίηση του αγωγού Turkish Stream προχωράει. Τέθηκε σε ισχύ η διακυβερνητική συμφωνία με την Τουρκία για την κατασκευή του. Ομως, δεδομένης της μοίρας του αγωγού South Stream που ματαιώθηκε από τους Ευρωπαίους εταίρους, η υλοποίηση του έργου στο ευρωπαϊκό έδαφος είναι εφικτή μόνον υπό τον όρο των επίσημων εγγυήσεων εκ μέρους της Κομισιόν και των ενδιαφερόμενων χωρών-μελών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.

«Το δυναμικό των επιχειρηματικών μας σχέσεων δεν αξιοποιείται στο έπακρο, αν και το 2016 το διμερές εμπόριο επέστρεψε σε τροχιά ανάπτυξης σημειώνοντας αύξηση 4,4%. Οι κυρώσεις και η πτώση της τιμής του πετρελαίου είχαν ως συνέπεια να πέσει το τουριστικό ρεύμα. Ωστόσο, από πέρυσι άρχισε η ανάκαμψη και το 2016 782.500 Ρώσοι τουρίστες ήρθαν στην Ελλάδα, αύξηση 23% σε σχέση με το 2015. Το φθινόπωρο θα ξεκινήσει πανηγυρικά στη Μόσχα το τουριστικό έτος Ρωσίας – Ελλάδας, που θα επεκταθεί στο 2018».

Είχε προηγηθεί το αφιερωματικό έτος Ελλάδας – Ρωσίας, το 2016, που έδωσε σοβαρή ώθηση στις διμερείς σχέσεις. «Πραγματοποιήθηκαν πάνω από 200 εκδηλώσεις. Μερικές από αυτές συνεχίζονται: εκθέσεις, συναυλίες, κοινή προκήρυξη επιστημονικών ερευνών. Πολλές επαφές στο ανώτατο επίπεδο έφεραν ποιοτική αλλαγή στον διμερή μας διάλογο. Κορυφαία ήταν, βέβαια, η επίσκεψη στην Αθήνα του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντιμίρ Πούτιν, τον Μάιο 2016».

Η πολιτική της Μόσχας και οι εντάσεις στο Αιγαίο και στα Βαλκάνια

Η Τουρκία εξομάλυνε τον τελευταίο χρόνο τις σχέσεις της με τη Ρωσία, που είχαν φτάσει στο χείλος της ρήξης με την κατάρριψη του ρωσικού αεροπλάνου, αλλά συντηρεί ατμόσφαιρα έντασης στο Αιγαίο, αμφισβητώντας τη Συνθήκη της Λωζάννης. Ρώτησα τον κ. Μάσλοβ πώς θα μπορούσε η Μόσχα να συμβάλει στη θωράκιση της ασφάλειας στην περιοχή.

«Η Ρωσία σταθερά τάσσεται υπέρ της τήρησης των κανόνων και των αρχών του διεθνούς δικαίου. Εδώ και σχεδόν μισό αιώνα η χώρα μας βρίσκεται στις προφυλακές του αγώνα για την ειρήνη και σταθερότητα στην Ευρώπη. Σε αυτό τον στόχο ανταποκρίνεται η ιδέα για διαμόρφωση ενός ισότιμου, αδιαίρετου χώρου ασφάλειας από τη Λισσαβώνα ώς το Βλαδιβοστόκ. Δυστυχώς αυτή η ιδέα δεν έχει πάρει ακόμη σάρκα και οστά. Οι απόπειρες να εξασφαλιστεί η ασφάλεια ενός εις βάρος των άλλων οδηγούν μόνο σε ακόμα μεγαλύτερη αστάθεια. Προσβλέπουμε στο ότι τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ θα παραιτηθούν από την πορεία της συγκράτησης της Ρωσίας, τη ρητορική της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, θα σταματήσουν να προωθούν τις υποδομές της Συμμαχίας προς τα σύνορά μας».

Θέλησα να εκμεταλλευτώ την καλή γνώση του συνομιλητή μου στο Κυπριακό και τον ρώτησα αν βλέπει λύση κι αν η χώρα του μπορεί να βοηθήσει. «Εκείνο που προέχει είναι να εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες των διακοινοτικών συνομιλιών. Οσο για τη διεθνή διάσκεψη για τις εξωτερικές πτυχές του Κυπριακού, ήταν επιλογή των δύο κοινοτήτων να λάβει χώρα στη Γενεύη με τη συμμετοχή των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Επομένως εμείς δεν θα εμπλακούμε στις εσωτερικές υποθέσεις της Κύπρου και δεν θα δώσουμε συμβουλές. Θα στηρίξουμε οποιαδήποτε λύση συμφωνηθεί από τις δύο κοινότητες».

Η εν εξελίξει κρίση στα Σκόπια συνδέεται από μερίδα διεθνών μέσων ενημέρωσης με τον ανταγωνισμό Ουάσιγκτον – Μόσχας για άσκηση επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια. Υπάρχει κάποια βάση σ’ αυτό; «Απολύτως καμία. Ο πρόεδρος Πούτιν έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι η Ρωσία δεν αναμειγνύεται στις εσωτερικές υποθέσεις τρίτων. Οι δύο κοινότητες στα Σκόπια, Σλαβομακεδόνες και Αλβανοί, πρέπει να συζητήσουν και να λύσουν τα προβλήματα ανάμεσά τους και οι υπόλοιποι να στηρίξουμε τις λύσεις που αυτοί θα βρουν». Απασχολούν, ωστόσο, τη Ρωσία τα σχέδια εθνικιστικών κύκλων για αλλαγή συνόρων και «Μεγάλη Αλβανία»; «Ναι, μας απασχολούν. Θεωρούμε την ιδέα της “Μεγάλης Αλβανίας” πολύ επικίνδυνη για την περιοχή και είμαστε σταθερά αντίθετοι».

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τις δύο επαναστάσεις του 1917. Παραδόξως, δεν ακούμε πολλά πράγματα από τη Ρωσία γι’ αυτές τις δύο επετείους. Να συμπεράνουμε ότι η σύγχρονη Ρωσία έχει ακόμη ανοικτούς λογαριασμούς με την ιστορία της;

«Η ιστορία του ρωσικού λαού και του κράτους εδώ και περισσότερα από χίλια χρόνια είναι αδιάλειπτη και συμπεριλαμβάνει και το Κράτος των Ρως του Κιέβου, και τη Μοσχοβία, και τη Ρωσική Αυτοκρατορία, και τη Σοβιετική Ενωση, και τη σύγχρονη Ρωσία. Δεν έχουμε “ανοικτούς λογαριασμούς”. Ο λαός μας επέζησε ύστερα από πολλές αναταραχές, μεταξύ των οποίων και οι επαναστάσεις του Φεβρουαρίου και του Οκτωβρίου του 1917. Το κύριο δίδαγμα της Ιστορίας είναι η αξία της ενότητάς μας και της λαϊκής αλληλεγγύης, της ικανότητας να μην επιτρέπουμε τη ρήξη στην κοινωνία, αλλά να βρίσκουμε συμβιβασμούς στις πιο απότομες στροφές της Ιστορίας».

Ο κ. Μάσλοβ ξεκίνησε τη διπλωματική του καριέρα επί Σοβιετικής Ενωσης, την κατάρρευση της οποίας ο πρόεδρος Πούτιν χαρακτήρισε «τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του αιώνα». Πώς βίωσε ο ίδιος αυτή τη θεμελιακή ανατροπή;

«Βεβαίως, οι αλλαγές ήταν τεράστιες στη ζωή της χώρας μας και του καθενός ξεχωριστά. Ξεκίνησα, όπως σωστά είπατε, τη διπλωματική μου σταδιοδρομία επί Σοβιετικής Ενωσης. Ωστόσο, υπάρχει κάτι που δεν άλλαξε: ο επαγγελματισμός που χαρακτήριζε τη διπλωματική υπηρεσία επί ΕΣΣΔ και που την χαρακτηρίζει και σήμερα, στη Ρωσική Ομοσπονδία. Η αλήθεια είναι ότι σήμερα έχουμε περισσότερη δουλειά, και στο υπουργείο Εξωτερικών και στις πρεσβείες. Βλέπετε, επί Ψυχρού Πολέμου η προσοχή μας συγκεντρωνόταν κυρίως στις ανατολικές χώρες, ο κόσμος ήταν πιο απλός. Σήμερα, η χώρα μας είναι διαφορετική, οι διεθνείς σχέσεις της έχουν διευρυνθεί και η δουλειά των διπλωματών είναι πιο απαιτητική και, θα έλεγα, πιο ενδιαφέρουσα». Του ευχήθηκα καλή δύναμη.

Η συνάντηση

Συναντηθήκαμε με τον κ. Μάσλοβ στο εστιατόριο «Ο Μπούσουλας», στην πλατεία της Καισαριανής. Ξεκινήσαμε με βραστά λαχανικά και σταμναγκάθι, περάσαμε στα όστρακα (μύδια και κυδώνια) και μοιραστήκαμε μια φρεσκότατη σφυρίδα Σαρωνικού. Δοκιμάσαμε το λευκό κρασί με το χαρακτηριστικό του άρωμα, αλλά αντισταθήκαμε επιτυχώς στην πίεση του Μπάμπη για κέρασμα με τσίπουρο και επιδόρπιο. Αναλογία ποιότητας-τιμής παραπάνω από ικανοποιητική.

Oι σταθμοί του

1955

Γεννήθηκε στη Μόσχα.

1977

Απόφοιτος του Κρατικού Πανεπιστημίου Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας.

1977-1981

Ακόλουθος πρεσβείας στη Λευκωσία.

1984-1988

Γ΄ γραμματέας πρεσβείας στο Παρίσι.

1992-1997

Σύμβουλος πρεσβείας στη Ρώμη.

1997-2004

Αναπληρωτής διευθυντής Διεύθυνσης Αφοπλισμού του ΥΠΕΞ της Ρωσίας.

2004-2010

Πληρεξούσιος – υπουργός πρεσβείας στη Ρώμη.

2010-2014

Διευθυντής 4ης Ευρωπαϊκής Διεύθυνσης (χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης) του ΥΠΕΞ της Ρωσίας.

2014

Από τις 12 Ιουλίου είναι πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ελληνική Δημοκρατία. Μιλάει ελληνικά, αγγλικά, ιταλικά και γαλλικά.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή