Το 1998 η Πενέλοπε Κρουζ ήταν 24 ετών. Το άστρο της είχε αρχίσει να λάμπει –και όχι μόνο στην Ισπανία–, ήταν μούσα του Πέδρο Αλμοδόβαρ, το 1992 είχε παίξει στο πλευρό του Χαβιέ Μπαρδέμ στο «Χαμόν χαμόν» (πώς τα έφερε η ζωή ώστε να παντρευτούν το 2010 και να έχουν αποκτήσει δύο παιδιά)… Η απόφαση του Φερνάντο Τρουέμπα να τη συμπεριλάβει στο καστ της νέας του ταινίας τής έδωσε μεγάλη χαρά· ο συμπατριώτης της σκηνοθέτης είχε ήδη ένα Οσκαρ (ξενόγλωσσης ταινίας για την «Belle Εpoque» το 1994) και εθεωρείτο ο νέος Μίδας του ισπανικού σινεμά: ό,τι κι αν άγγιζε, οι παραγωγοί πίστευαν ότι θα γινόταν χρυσός.
Ετσι, την επόμενη χρονιά βγήκε στις αίθουσες «Το κορίτσι των ονείρων σας». Η υπόθεση; Ενώ ο Εμφύλιος μαίνεται στην Ισπανία, ένα ισπανικό κινηματογραφικό συνεργείο φτάνει στα ναζιστικά στούντιο της UFA για να γυρίσει ένα εξωτικό μιούζικαλ. Εκεί ο διαβόητος Γκέμπελς, υπουργός Προπαγάνδας, ερωτεύεται την πρωταγωνίστρια, Μακαρένα Γρανάδα… Οι προβλέψεις επιβεβαιώθηκαν: «Το κορίτσι των ονείρων σας» είχε τεράστια εισπρακτική επιτυχία και μέχρι σήμερα συγκαταλέγεται στις καλύτερες ισπανικές ταινίες όλων των εποχών, με την πρωταγωνίστριά της να έχει κερδίσει για την ερμηνεία της ένα από τα επτά βραβεία Goya που πήρε το φιλμ – το πρώτο της.
Πέρασαν τα χρόνια, πολύ νερό κύλησε στο αυλάκι της ιστορίας –και του κινηματογράφου, γενικότερα, αλλά και των συντελεστών της ταινίας– και ο Τρουέμπα αποφάσισε να γυρίσει το σίκουελ. Με την Πενέλοπε, φυσικά, σε ένα ρόλο που κατά κάποιον τρόπο αφηγείται και τη δική της ιστορία: η Μακαρένα Γρανάδα κάνει πια καριέρα στις ΗΠΑ και επιστρέφει στην Ισπανία –επί Φράνκο, αυτήν τη φορά– για μια επική χολιγουντιανή παραγωγή με Αμερικανό σκηνοθέτη και συμπρωταγωνιστή αλλά ισπανικό θέμα: τη ζωή της βασίλισσας Ισαβέλας Α΄ της Καστίλλης (η οποία ήταν γνωστή και ως «η Καθολική»).
Στην Berlinale
«Η βασίλισσα της Ισπανίας» έκανε πρεμιέρα τον Φεβρουάριο στην Berlinale. Και όσοι δημοσιογράφοι βρεθήκαμε εκεί έχοντας εξασφαλίσει την πολυπόθητη συνέντευξη με τη 43χρονη Κρουζ, την τελευταία στιγμή έκπληκτοι μάθαμε ότι οι συνεντεύξεις δεν θα πραγματοποιούνταν τελικά. Θα βλέπαμε μόνο το φιλμ. Προέκυψε ξαφνική ασθένεια (κάτι ακούσαμε για γρίπη); Κάποια υποχρέωση που δεν γινόταν να μετατεθεί σε άλλο χρόνο; Ή μήπως η διάσημη ηθοποιός αποφάσισε να μη ρίξει και τόσο βάρος, με την παρουσία της, σε μια ταινία που είχε… χλιαρή υποδοχή στο φεστιβάλ;
Από κάποια χρονική απόσταση πια, τείνω να καταλήξω στο τρίτο σενάριο. «Η βασίλισσα της Ισπανίας» (που μόλις βγήκε στις ελληνικές αίθουσες από την Tanweer) στην Ισπανία και την υπόλοιπη Ευρώπη δεν έχει μέχρι στιγμής την προσδοκώμενη πορεία. Διαθέτει μεν ένα νοσταλγικό… κουλέρ και πολύ όμορφη ατμόσφαιρα, καθώς η πλοκή τοποθετείται στη Μαδρίτη της δεκαετίας του ’50, αλλά αυτό που κάποιοι κριτικοί είδαν ως κλασικό, οι περισσότεροι το χαρακτήρισαν παλιομοδίτικο.
Κι έπειτα, άνοιξε πολλά μέτωπα, ειδικά στην πατρίδα της. Δεν έφτανε μόνο η γελοιοποίηση του Φράνκο την οποία του καταλογίζουν αρκετοί συμπατριώτες του (οργανώσεις της άκρας Δεξιάς, μάλιστα, κάλεσαν τα μέλη τους να μποϊκοτάρουν το φιλμ), ήρθε και η δήλωση του ίδιου του Φερνάντο Τρουέμπα ότι δεν αισθάνεται πια Ισπανός να ρίξει λάδι στη φωτιά. Υπάρχει όμως και συνέχεια: οργανώσεις για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων έκαναν λόγο για προκατάληψη εναντίον των γκέι, που παρουσιάζονται ως καρικατούρες και επίσης γελοιοποιούνται.
Στη συνάντησή μας, ο σκηνοθέτης υπεραμύνθηκε των αγαθών του προθέσεων, λέγοντας ότι θέλησε –έστω και με τη φόρμα μιας κομεντί– να αφηγηθεί ένα μέρος της σύγχρονης ισπανικής ιστορίας και είναι αναμενόμενο να ανοίγει πληγές ένα τέτοιο εγχείρημα. Επίσης, έπλεξε το εγκώμιο της Κρουζ (χωρίς, ωστόσο, να πει το παραμικρό για να εξηγήσει την απουσία της) και θυμήθηκε πώς εκείνη ήταν που διεκδίκησε σθεναρά, το 1998, και πήρε τον ρόλο της Μακαρένα. Ο ίδιος δεν την είχε επιλέξει αρχικά, γιατί η προφορά της δεν ήταν καθόλου… ανδαλουσιανή, όπως της ηρωίδας.
Επί της ουσίας, τώρα. Τι μένει στον θεατή της «Βασίλισσας»; Η επιτυχημένη αναπαράσταση των ισπανικών ’50s και μια λαμπερή, ακαταμάχητη Πενέλοπε Κρουζ, που, όπως εύστοχα έγραψε ο Guardian «καταφέρνει να σώσει μια μάλλον ανόητη κωμωδία, στην οποία τα όρια ανάμεσα στο “διασκεδάζω” και στο “αγανακτώ” είναι δυσδιάκριτα»… Στις νίκες της πρέπει, λοιπόν, να συμπεριληφθεί η ταινία και όχι στις ήττες της.
Η «Βασίλισσα της Ισπανίας» θα προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από την ερχόμενη Πέμπτη 1 Ιουνίου.