Υπάρχει μια σκηνή στην ταινία «Slumdog Millionaire» του Ντάνι Μπόιλ που δύσκολα φεύγει από το μυαλό. Στις αναδρομές στο παρελθόν που κάνει ο μικρός πρωταγωνιστής βρίσκεται κάποια στιγμή παγιδευμένος σε μια ξύλινη, αυτοσχέδια, τουαλέτα με τη μόνη διέξοδο να βρίσκεται κάτω από τα πόδια του. Κοιτάει μια φορά τον βούρκο που περιέχει μια άμορφη μάζα ανθρώπινων περιττωμάτων και μια φορά τη φωτογραφία του αγαπημένου του σταρ του σινεμά που έχει μαζί του. Κλείνει τη μύτη και κάνει τη βουτιά.
Αυτή τη σκηνή είδε ο επίκουρος καθηγητής του Πρίνστον Νταν-ελ Παντίλα Περάλτα και στο μυαλό του αναδύθηκε μια άλλη ανάμνηση. «Η μητέρα μου μεγάλωσε στον Αγιο Δομίνικο, στα περίχωρα της πόλης, και μια μέρα έπεσε μέσα σε έναν παρόμοιο λάκκο που οι άνθρωποι πετούσαν τα απορρίμματά τους. Επιβίωσε, αλλά κόντεψε να πνιγεί», μας λέει ο καθηγητής Περάλτα.
Ετσι τα «σκουπίδια» μπήκαν ξανά στον νου του καθηγητή με ειδίκευση στην αρχαιοελληνική και ρωμαϊκή περίοδο και άρχισε να σκέφτεται τον ρόλο των απορριμμάτων στις αρχαίες και σύγχρονες κοινωνίες. «Με ενδιέφερε να καταλάβω πώς σκεφτόμαστε για τα απορρίμματα. Εκανα μια έρευνα για την ιστορία της μόλυνσης από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Το κύριο ερευνητικό μου ενδιαφέρον αφορά την έννοια της ιθαγένειας και η έρευνα για τα απορρίμματα συσχετίζεται στο πώς χρησιμοποιούμε τα σκουπίδια για να οργανώσουμε κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των ατόμων και της κοινότητας», μας λέει ο κ. Περάλτα.
Απόψε ο καθηγητής του Πρίνστον θα δώσει μια διάλεξη με θέμα «Coping with waste: Copropolitics from Aristophanes to Paul McCarthy» στο New York University της Αθήνας, συνδέοντας τον ρόλο των απορριμμάτων και των αποβλήτων στην κοινωνία αλλά και στην τέχνη, ξεκινώντας από τον Ομηρο και τον Αριστοφάνη και φτάνοντας μέχρι τον αμφιλεγόμενο Αμερικανό εικαστικό μοντέρνας τέχνης Πολ Μακάρθι.
Ομηρος και Κατελάν
Στην τέχνη τα ανθρώπινα περιττώματα εμφανίζονται στην αρχαιότητα, τόσο σε στίχους του Ομήρου όσο και στις κωμωδίες του Αριστοφάνη, ενώ το πιο γνωστό ίσως έργο τέχνης που προέρχεται από το «περιβάλλον» της διαχείρισης απορριμμάτων είναι το σατιρικό γλυπτό «America» του Μαουρίτσιο Κατελάν, που απεικονίζει μια ολόχρυση τουαλέτα και εκτίθεται στο μουσείο Γκούγκενχαϊμ.
Η ιστορία του Νταν-ελ Παντίλα Περάλτα μοιάζει με την ταινία του Ντάνι Μπόιλ. Η οικογένειά του μετανάστευσε από τον Αγιο Δομίνικο στην Αμερική, όταν ο ίδιος ήταν τεσσάρων ετών. Οταν οι βίζες τους έληξαν, ο πατέρας του γύρισε πίσω και εκείνος με τη μητέρα του ζούσε σε καταφύγια αστέγων με τον φόβο της απέλασης. Με την προτροπή του φωτογράφου Τζεφ Κόουεν ο νεαρός Νταν-ελ έδωσε εξετάσεις και πήρε υποτροφία για ένα από τα πιο δημοφιλή ιδιωτικά σχολεία στο Μανχάταν. Από εκεί έγινε δεκτός στο Πρίνστον το 2011 και αποφοίτησε δεύτερος από την τάξη του. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια δεν ήταν Αμερικανός πολίτης. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται ενίοτε όπως τα απορρίμματα; «Μία από τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές για την κατασκευή του “άλλου” είναι να τον δεις ως κάτι απόβλητο, να τον εντάξεις σε αυτό το αφήγημα. Η σημερινή κυβερνητική πολιτική των ΗΠΑ βασίζεται σε μια αντιμεταναστευτική ιδεολογία, στον πυρήνα της οποίας οι μετανάστες είναι άχρηστα προϊόντα, απόβλητοι», καταλήγει.
New York University, 7.30 μ.μ., Τσακάλωφ 34 & Δημοκρίτου.