Μόνον ένας παθιασμένος θαυμαστής του Ορσον Γουέλς θα μπορούσε να έχει σκηνοθετήσει την ταινία «Το βλέμμα του Ορσον Γουέλς» («The Eyes of Orson Welles»), που προβάλλεται σήμερα στις «Νύχτες Πρεμιέρας», στο αφιέρωμα «Icons».
Αυτό ακριβώς είναι ο Μαρκ Κάζινς: σκηνοθέτης και σεναριογράφος, επίσης κριτικός του κινηματογράφου, ιστορικός και αφοσιωμένος λάτρης ενός από τους πιο αυθεντικούς, χαρισματικούς και πρωτοπόρους καλλιτέχνες του παγκόσμιου σινεμά. Εάν ο Ορσον Γουέλς θα ήταν ευχαριστημένος από αυτό το ντοκιμαντέρ το οποίο του απευθύνεται ευθέως –αρχίζει με τη φράση «Αγαπητέ Ορσον»–, και ξετυλίγεται σαν ένας φανταστικός διάλογος ανάμεσα στον Κάζινς και στο είδωλό του, δεν θα το μάθουμε ποτέ. Μάλλον ο θαυμασμός θα τον ευχαριστούσε, αλλά ίσως το γεγονός ότι κάποια από τα μυστικά του αποκαλύπτονται, να τον θύμωνε. Γιατί αυτή η ταινία φέρνει στο φως μια διαφορετική πλευρά του Πολίτη Γουέλς, του ανθρώπου που αποκαλούσε τον εαυτό του «Βασιλιά ηθοποιό»: τα σχέδια, τα σκίτσα και τη ζωγραφική του.
Ολα ξεκίνησαν από μια πρόταση που έκανε στον Ιρλανδό σκηνοθέτη η κόρη του Γουέλς από τον τρίτο του γάμο, η Μπίατρις Γουέλς, η οποία έχει φυλάξει τα μεγαλύτερο μέρος των σχεδίων του πατέρα της, από τις χριστουγεννιάτικες κάρτες που έστελνε κάθε χρόνο σε φίλους μέχρι σκαριφήματα που χρησιμοποιούσε ως οδηγούς για τη σκηνοθεσία των ταινιών του αλλά και ζωγραφικές ερωτικές επιστολές προς τις αγαπημένες του, που δηλώνουν το πάθος ενός άνδρα που ερωτεύθηκε πολύ και πλήγωσε βαθιά κάποιες από τις γυναίκες της ζωής του. Η έρευνα που ξεκίνησε ο Κάζινς στάθηκε η αφορμή για ένα υπερατλαντικό ταξίδι στα μέρη όπου έζησε και δημιούργησε ο Γουέλς. Αυτό του έδωσε την έμπνευση για ένα ευφάνταστο ντοκιμαντέρ που ξεκινά σαν υπερβατικός διάλογος ενός θαυμαστή με το είδωλό του, και στην πορεία γίνεται μια ειλικρινής και συγκινητική κουβέντα, η «ερωτική» αλληλογραφία δύο δημιουργών, που ο νεότερος δηλώνει διαρκώς την αφοσίωση και την πίστη στον μέντορά του. Ο φακός, ακόμη κι όταν ψάχνει τα κρυμμένα χαρτιά του Γουέλς –κυριολεκτικά και μεταφορικά–, δεν γίνεται ποτέ σκανδαλοθηρικός. Πλάνα και σκηνές από τη φιλμογραφία του Γουέλς συνδιαλέγονται με τα εικαστικά του έργα, βοηθώντας μας να συλλάβουμε στο σύνολό της την προσωπικότητα ενός καλλιτέχνη που θεωρείται μυθικός.
Κι όμως, μοιάζει να λέει ο Κάζινς, ήταν πιο παιχνιδιάρης και χαριτωμένος από όσο πιστεύουμε, πιο πολιτικός και ρηξικέλευθος στις κοινωνικές του απόψεις και σίγουρα πιο αιχμηρός και καυστικός από όσο το σύστημα του Χόλιγουντ μας επέτρεπε να καταλάβουμε. Παρά την τεράστια συμβολή του στον κινηματογράφο, κάτι που γνώριζε και απαιτούσε να το αναγνωρίζουν οι πάντες, ως ζωγράφος δούλευε σεμνά. Ο σπουδαίος σκηνοθέτης υπήρξε παράλληλα ένας εκφραστικός καλλιτέχνης, αποκαλύπτει ο Κάζινς και είναι αυτό το ιδιαίτερο βλέμμα του πάνω στη ζωή είναι που κάνει το ντοκιμαντέρ μια πραγματική ανακάλυψη.
«Το βλέμμα του Ορσον Γουέλς» προβάλλεται σήμερα στις 5.30 μ.μ. στον κινηματογράφο «Δαναός 1».