Μια πολύ σημαντική ανακάλυψη για τη λειτουργία μιας πρωτεΐνης, που έχει πρωτεύοντα ρόλο στη λειτουργία των κυττάρων, πραγματοποίησαν ύστερα από πενταετή έρευνα επιστήμονες του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ). Η πρωτοπόρος μελέτη τους δημοσιεύθηκε χθες στο έγκυρο διεθνές περιοδικό Nature Communications.
Οι ερευνητές του ΙΤΕ ανακάλυψαν ότι η πρωτεΐνη XAB2 εμπλέκεται τόσο στην επιδιόρθωση των γενετικών βλαβών όσο και στη ζωτικής σημασίας διαδικασία της ρύθμισης της γονιδιακής έκφρασης, που επηρεάζει την παραγωγή άλλων πρωτεϊνών, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε κυττάρου. «Η XAB2 είναι μια βασική πρωτεΐνη, μια πρωτεΐνη-κόμβος, που έχει διπλό ρόλο. Η συμμετοχή της στη ρύθμιση των γονιδίων ήταν κάτι που δεν το γνωρίζαμε και η ανακάλυψή της μας βοηθάει στο να σχεδιάσουμε κατάλληλη φαρμακευτική παρέμβαση», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Γαρίνης, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας και καθηγητής του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
«Γενετικές βλάβες συσσωρεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό με το πέρασμα του χρόνου, βλάβες που επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης, αυξάνοντας επίσης την πιθανότητα εμφάνισης ασθενειών.
Το DNA εκτίθεται αδιάκοπα σε γενοτοξικούς παράγοντες που προσβάλλουν την εύθραυστη δομή του, παρεμποδίζοντας τη λειτουργία κάθε κυττάρου. Τα κύτταρα αντιμετωπίζουν τις βλάβες του DNA ενεργοποιώντας επιδιορθωτικούς μηχανισμούς που έχουν την ικανότητα να το επαναφέρουν στην αρχική του μορφή. Ασθενείς με μεταλλάξεις σε γονίδια που εμπλέκονται σε επιδιορθωτικούς μηχανισμούς γερνούν πρόωρα, ενώ εκδηλώνουν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκινογένεσης», εξηγεί ο κ. Γαρίνης.
Οπως σημειώνει, μεταλλάξεις στα συγκεκριμένα γονίδια συνδέονται με εμφάνιση επίσης διαβήτη, νευροεκφυλιστικών ασθενειών, παγκρεατίτιδα κ.λπ. Μάλιστα, οι μεταλλάξεις στο γονίδιο που ενεργοποιεί την παραγωγή της XAB2 οδηγούν σε θνησιγένεια. Η σημαντική αυτή μελέτη διεξήχθη από τη δρα Εύη Γουλιελμάκη και τη δρα Μαρία Τσεκρέκου, με επικεφαλής τον κ. Γιώργο Γαρίνη, ο οποίος δήλωσε: «Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να ανοίξουν νέους δρόμους για την πρόληψη ή τη θεραπεία νοσημάτων που σχετίζονται με τη γήρανση και τους μηχανισμούς καρκινογένεσης στον άνθρωπο».
Η ερευνητική ομάδα έχει ήδη στραφεί στην ανάπτυξη κατάλληλης φαρμακευτικής στρατηγικής, η οποία θα επιδιορθώνει τους μηχανισμούς γονιδιακής έκφρασης και θα αντιμετωπίζει τα παρελκόμενα μιας γενετικής βλάβης, όπως μια χρόνια φλεγμονή. «Στόχος μας είναι να επιμηκύνουμε τα υγιή χρόνια ζωής του ανθρώπου, χρησιμοποιώντας μη στερεοειδή φαρμακευτική αγωγή», λέει στην «Κ» ο κ. Γαρίνης, αποκαλύπτοντας πως η ομάδα προχωράει σε προκλινική δοκιμή θεραπευτικών σχημάτων. Στη συγκεκριμένη ερευνητική προσπάθεια συμμετείχαν επίσης ο Νίκος Μπατσιώτος, η Mariana Ascensão-Ferreira, η Ελευθερία Λεδάκη, η δρ Καλλιόπη Στρατήγη, η δρ Γεωργία Χατζηνικολάου, ο δρ Παντελής Τοπάλης, ο δρ Θεόδωρος Κωστέας, η Dr. Janine Altmüller, ο καθηγητής Jeroen A. Demmers και o καθηγητής Nuno L. Barbosa-Morais.