Γεννητικά κύτταρα, τα οποία μεταβάλλονται σε σπερματοζωάρια, κατάφεραν να δημιουργήσουν Αμερικανοί επιστήμονες χρησιμοποιώντας δέρμα από ενήλικους στείρους άνδρες. Η νέα μελέτη των ερευνητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ και του Πανεπιστημίου της Μοντάνα δημιουργεί την ελπίδα ότι μέσω αυτών των βλαστοκυττάρων πολλοί στείροι άνδρες θα μπορέσουν στο μέλλον να γίνουν βιολογικοί πατέρες. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Reports.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την καθηγήτρια Κυτταρικής Βιολογίας Ρένι Πέρα, χρησιμοποίησαν κύτταρα από άνδρες που έπασχαν από αζωοσπερμία, την πιο σοβαρή μορφή ανδρικής στειρότητας, καθώς εξαιτίας μιας γενετικής μετάλλαξης ο οργανισμός τους δεν μπορεί να παράγει ώριμα σπερματοζωάρια.
Οι επιστήμονες «αναπρογραμμάτισαν» τα κύτταρα από το δέρμα πέντε ανδρών, έτσι ώστε να δημιουργήσουν πολυδύναμα εμβρυϊκού τύπου βλαστικά κύτταρα, τα οποία σε επόμενο στάδιο είναι δυνατό να μετατραπούν σε πιο εξειδικευμένα κύτταρα – γεννητικά εν προκειμένω. Δύο εκ των ανδρών ήταν γόνιμοι και τρεις στείροι. Ευκολότερη κατέστη η δημιουργία γεννητικών κυττάρων από τα βλαστικά κύτταρα που ανήκαν σε άνδρες χωρίς μεταλλάξεις.
Στη συνέχεια, τα βλαστικά κύτταρα μεταμοσχεύθηκαν στο αναπαραγωγικό σύστημα ποντικών. Αν και δεν ολοκλήρωσαν τη διαφοροποίηση και την ωρίμανσή τους ώστε να μετατραπούν σε κανονικά σπερματοζωάρια, οι επιστήμονες υποθέτουν ότι μπορεί να οφείλεται στις σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις αναπαραγωγικές διαδικασίες ανθρώπων και ποντικιών.
Μεγάλη έκπληξη προκάλεσε, ωστόσο, στους ερευνητές το γεγονός ότι μόνο από δερματικά και βλαστικά κύτταρα στείρων ανδρών είναι δυνατόν να παραχθούν γεννητικά κύτταρα πρόδρομα των σπερματοζωαρίων.
Η διαπίστωση αυτή οδηγεί στην υπόθεση πως οι στείροι άνδρες πιθανότατα σε κάποιο στάδιο της ζωής τους και κυρίως κατά τη βρεφική ηλικία είχαν έστω ελάχιστα λειτουργικά γεννητικά κύτταρα, τα οποία χάθηκαν τελείως καθώς μεγάλωναν.
Αν και χρειάζονται πολλά ακόμα πειράματα και έρευνες για να εφαρμοσθεί η μέθοδος, οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι στο μέλλον θα είναι δυνατή η συλλογή και κατάψυξη τέτοιων κυττάρων από τα πολύ νεαρά αγόρια, που παρουσιάζουν την εν λόγω μετάλλαξη, προτού καταστούν στείρα, με την προοπτική να μπορούν να αποκτήσουν παιδί αργότερα στη ζωή τους.
Σε αντίθεση με άλλες μεθόδους που είχαν προταθεί στο παρελθόν, η δημιουργία γεννητικών κυττάρων από βλαστικά κύτταρα, που έχουν προέλθει από αναπρογραμματισμό δερματικών κυττάρων, δεν προϋποθέτει γονιδιακή παρέμβαση, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Μετά την εφαρμογή σε ποντίκια, οι ερευνητές θα επιχειρήσουν ανάλογα πειράματα σε πιθήκους πριν προχωρήσουν σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. Εάν αυτή η μέθοδος αποδειχθεί αποτελεσματική, θα χαρίσει ελπίδα σε πολλά σύγχρονα ζευγάρια, αφού υπολογίζεται ότι τα προβλήματα γονιμότητας πλήττουν το 10% με 15% των ζευγαριών.