ΒΟΣΤΩΝΗ. Βακτήρια τα οποία έχουν τροποποιηθεί γενετικά κατά τρόπο ώστε να πεθαίνουν εάν ξεφύγουν από τον ανθρώπινο έλεγχο δημιούργησαν Αμερικανοί ερευνητές, γεγονός που αποτελεί σημαντικό βήμα για τη διαχείριση των γενετικά τροποποιημένων μικροοργανισμών.
Συνήθως γενετικά τροποποιημένα βακτήρια χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία προκειμένου να υποβοηθήσουν την παραγωγή καυσίμων, φαρμάκων και διάφορων χημικών ουσιών. Η νέα τεχνική κρίνεται πολύ σημαντική, διότι μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο της χρήσης τέτοιων μικροοργανισμών στην ύπαιθρο, όπως, παραδείγματος χάρη, για τον έλεγχο των πετρελαιοκηλίδων ή άλλων τοξικών διαρροών. Η μέθοδος αυτή του βιοκαθαρισμού μπορεί να αποδειχθεί καίριας σημασίας, ιδιαίτερα σε εποχή σημαντικών απειλών σε εύθραυστα οικοσυστήματα, όπως στον Κόλπο του Μεξικού το 2010. Επιστήμονες από τα Πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Γέιλ παρουσίασαν τη νέα προσέγγιση με δύο μελέτες τους, οι οποίες δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature.
Οι επιστήμονες τροποποίησαν το γενετικό υλικό του E.coli έτσι ώστε να μην μπορεί να επιβιώσει χωρίς συγκεκριμένα αμινοξέα, τα δομικά υλικά, δηλαδή, για την κατασκευή πρωτεϊνών. Ωστόσο, τα συγκεκριμένα αμινοξέα δεν είναι δυνατόν να βρεθούν ελεύθερα στη φύση αλλά μόνο στο εργαστήριο. Ετσι, αν κάποιο από τα γενετικά τροποποιημένα βακτήρια ξεφύγει από τον ανθρώπινο έλεγχο –όπου οι άνθρωποι του παρέχουν τα απαραίτητα για την επιβίωση– θα πεθάνει.
«Και στα μεταλλαγμένα»
Ο Φέρεν Αϊζακς του Πανεπιστημίου Γέιλ και ο Τζορτζ Τσερτζ του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ ανέφεραν ότι πιστεύουν πως είναι δυνατόν να εφαρμόσουν την ίδια προσέγγιση και στις γενετικά τροποποιημένες φυτείες, στα γνωστά μεταλλαγμένα. Αμφότεροι αναγνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα είναι πολύ δύσκολο αλλά και σημαντικό, καθώς θα άμβλυνε τους φόβους για τη διασπορά των μεταλλαγμένων.
Η επιστημονική κοινότητα έκανε αποδεκτή με ενθουσιασμό την ανακοίνωση των νεαρών ερευνητών. Οι εργασίες «ανοίγουν τον δρόμο στη χαλιναγώγηση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών», αναφέρει ο Ρίτσαρντ Λένσκι του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
Τέλος, οι ερευνητές προσπαθούσαν να βρουν τρόπους για να καταστήσουν εφικτό τον βιολογικό περιορισμό των γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών από την εποχή που η γενετική τροποποίηση έγινε πραγματικότητα, κατά τη δεκαετία του 1970, με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν πολλά τέτοια συστήματα. Κάποιοι ερευνητές τοποθετούν στον οργανισμό που μελετούν ένα είδος «διακόπτη θανάτου», που προκαλεί την αυτοκαταστροφή του.
«Μόνο στο σινεμά»
Αξίζει να σημειωθεί ότι ουδέποτε έχουν καταγραφεί σοβαρά ατυχήματα με γενετικά τροποποιημένα μικρόβια, όπως συχνά αρέσκεται να περιγράφει ο κινηματογράφος, υποστηρίζει ο Βίκτορ ντε Λορέντζο, ερευνητής στο Εθνικό Ισπανικό Κέντρο Βιοτεχνολογίας στη Μαδρίτη που έχει μελετήσει εκτενώς τέτοια συστήματα.