Μαθητής της Ε΄ Δημοτικού, ο Μενέλαος κοιτάζει εκστασιασμένος στην οθόνη το βίντεο ενός δορυφόρου που με μια ακτίνα «σαρώνει» τους ωκεανούς, την ώρα που ο πατέρας του τού εξηγεί ότι αυτή η ακτίνα μπορεί να μετράει τη θερμοκρασία του νερού, ακόμη και από χιλιόμετρα μακριά. «Οταν μεγαλώσω, θέλω να κατασκευάσω ρομπότ που θα ταξιδέψουν σε άλλους πλανήτες», απαντά στην ερώτηση γιατί ήρθε στην έκθεση. Ωστόσο, αν και το όνειρό του έχει για προορισμό κόσμους μακρινούς, γνωρίζει μερικά από όσα κάνουν οι δορυφόροι που γυρίζουν γύρω από τον πλανήτη: «Μας βοηθούν να προβλέπουμε τον καιρό και δίνουν οδηγίες στα αεροπλάνα».
Το μόνιτορ μπροστά στον 10χρονο Μενέλαο προβάλλει οπτικοακουστικό υλικό και κείμενα που δείχνουν με ποιον τρόπο οι δορυφόροι βοηθούν στη μελέτη της κλιματικής αλλαγής―ακόμη ένα ενδεικτικό παράδειγμα, μαζί με την πρόγνωση του καιρού και τις αερομεταφορές, από τα οφέλη που έχουν οι διαστημικές εφαρμογές στη ζωή μας. Οφέλη στα οποία είναι αφιερωμένη η Ευρωπαϊκή Εκθεση Διαστήματος (European Space Expo), που φιλοξενείται από το περασμένο Σάββατο σε ειδικό θόλο στην πλατεία Συντάγματος.
Η έκθεση πραγματοποιείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με ελεύθερη είσοδο, και θα διαρκέσει ώς την επόμενη Κυριακή. «Στόχος της European Space Expo είναι να ενημερώσει τους πολίτες για τον τρόπο με τον οποίο βελτιώνουν την καθημερινότητά του τα ευρωπαϊκά διαστημικά προγράμματα», λέει στην «Κ» ο Δημήτρης Παπαδάκης, μέλος της οργανωτικής ομάδας. Η ελληνική πρωτεύουσα είναι ο 24ος σταθμός της έκθεσης, την οποία έχουν ήδη επισκεφθεί πάνω από 500.000 Ευρωπαίοι. «Το νούμερο αυτό φαίνεται πως θα αυξηθεί, αφού η προσέλευση στην Αθήνα είναι από τις μεγαλύτερες που έχουμε δει. Μέσα στο πρώτο τριήμερο, οι επισκέπτες έφτασαν τις 32.000 και οι μαθητές σχολείων τις 2.500», προσθέτει.
Για να πάρει κανείς μια ιδέα από τους τομείς «κάτω στη Γη» τους οποίους «αγγίζουν» οι δορυφορικές τεχνολογίες, αρκεί μπαίνοντας στον θόλο να ρίξει μια ματιά στα πανό όπου αναγράφονται οι επιμέρους ενότητες της έκθεσης. Ετσι, θα διαπιστώσει πως το Διάστημα έχει αποδειχθεί χρήσιμο σε κάθε είδους εφαρμογές χαρτογράφησης, στις οδικές μεταφορές, στη διαχείριση φυσικών καταστροφών, αλλά και στην ενέργεια, με την παρακολούθηση ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων ή αιολικών πάρκων. Επίσης, οι δορυφόροι υπόσχονται να κάνουν την αλιεία πιο «φιλική» στο περιβάλλον και να βελτιώσουν τον έλεγχο της θαλάσσιας ρύπανσης.
Ηδη χρησιμοποιούνται στη μέτρηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης πόλεων, ενώ εφαρμόζονται και στη γεωργία ακριβείας (με την πλοήγηση των αγροτικών μηχανημάτων από το Διάστημα, οι αγρότες μπορούν να εξοικονομούν νερό, λιπάσματα και φυτοφάρμακα, χωρίς να μειώνεται η παραγωγή τους). Σε αυτές τις υπηρεσίες θα προστίθενται κι άλλες τα επόμενα χρόνια, καθώς θα συμπληρώνεται το «σμήνος» των δορυφόρων Sentinels του ευρωπαϊκού διαστημικού προγράμματος Copernicus.
Η ελληνική συνδρομή
Ορισμένες από τις μελλοντικές υπηρεσίες θα έχουν και ελληνική «υπογραφή»―από μέλη του si-Cluster, του ελληνικού συνεργατικού σχηματισμού διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών, που λειτουργεί υπό τον συντονισμό του Corallia και περιλαμβάνει ήδη 38 επιχειρήσεις και ακαδημαϊκούς φορείς. Απόδειξη, τα πρότζεκτ που υλοποιούν από κοινού μέλη του si-Cluster, όπως ένα δορυφορικό σύστημα για την επιτήρηση δασών για πυρκαγιές ή τεχνολογίες για την ευκολότερη αξιοποίηση των δορυφορικών εικόνων. Επίσης, το si-Cluster έχει στα σκαριά μια πλατφόρμα για τη μελέτη της διάβρωσης των ακτών, την παρακολούθηση συνόρων και τον εντοπισμό μόλυνσης.