Η κατασκευή λίθινων εργαλείων έχει μεγαλύτερη ιστορία στον πλανήτη από το γένος Homo, από το οποίο προήλθε ο σύγχρονος άνθρωπος, αφού πρωτόγονα είδη ανθρωπιδών έφτιαχναν εργαλεία από πέτρα αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν «γεννηθούν» οι πρώτοι πρόγονοί μας.
Αυτό υποστηρίζουν παλαιοανθρωπολόγοι από το Πανεπιστήμιο Stony Brook της Νέας Υόρκης, οι οποίοι πριν από μερικές εβδομάδες ανακοίνωσαν σε συνέδριο ότι εντόπισαν στην Κένυα λίθινα εργαλεία που κατασκευάσθηκαν πριν από 3,3 εκατομμύρια έτη. Μία ανακάλυψη που, αν επιβεβαιωθεί, θα αλλάξει τα δεδομένα στην ανθρωπολογία, τοποθετώντας την κατεργασία του λίθου πιο πίσω στον χρόνο από την εμφάνιση του γένους μας.
Τα αρχαιότερα ευρήματα που είχαν εντοπισθεί έως σήμερα έχουν ηλικία 2,6 εκατομμύρια χρόνια και βρέθηκαν στην περιοχή Gona της Αιθιοπίας.
Δημιουργήθηκαν με την τεχνική Ολντουβάν, η οποία πήρε το όνομά της από τα πρώτα ανάλογα εργαλεία που βρέθηκαν ποτέ, πριν από περίπου 80 χρόνια στο φαράγγι Ολντουβάι στην Κένυα. Βέβαια, ήδη από το 2010 άλλοι ερευνητές είχαν υποστηρίξει πως η κατεργασία μικρών κομματιών πέτρας ξεκίνησε αρκετά νωρίτερα – αποδίδοντας σε τέτοια πρωτόγονα μαχαίρια τις χαρακιές που εντόπισαν σε κόκαλα ζώων στην περιοχή Dikika της Αιθιοπίας, τα οποία χρονολογούνται πριν από 3,4 εκατομμύρια χρόνια.
Ο ισχυρισμός τους όμως δεν βρήκε σύμφωνους αρκετούς παλαιοανθρωπολόγους, από τη στιγμή που δεν βρέθηκαν ίχνη εργαλείων στο σημείο. Ετσι, τα σημάδια θα μπορούσαν κάλλιστα να έχουν δημιουργηθεί από τα δόντια πρωτόγονων ανθρώπων ή σαρκοφάγων ζώων, που είχαν καταναλώσει το κρέας αυτών των θηραμάτων. Τώρα όμως οι επιστήμονες από το Stony Brook βρήκαν απομεινάρια εργαλείων, και όχι έμμεσες αποδείξεις για την ύπαρξή τους, τα οποία παραπέμπουν στην ίδια χρονική περίοδο.
Οπως περιέγραψε στο συνέδριο της Εταιρείας Παλαιοανθρωπολόγων η αρχαιολόγος Sonia Harmand, επικεφαλής της ομάδας από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, η ανακάλυψη έγινε σε μια περιοχή που απέχει περίπου 1.000χιλιόμετρα από το φαράγγι Ολντουβάι. Σκοπός των επιστημόνων ήταν να εξερευνήσουν την περιοχή για πιθανά ευρήματα που να σχετίζονται με το κρανίο που βρέθηκε εκεί το 1998 και το οποίο ορισμένοι ερευνητές αποδίδουν στον Κενυάνθρωπο, ένα υποθετικό είδος της οικογένειας των ανθρωπιδών που έζησε πριν από 3,5 εκατομμύρια χρόνια. Ετσι, σε μικρή απόσταση από το σημείο που ανακαλύφθηκε το κρανίο, η ομάδα του Stony Brook εντόπισε το πρώτο λίθινο εργαλείο, αποφασίζοντας στη συνέχεια να προχωρήσει σε ανασκαφή.
Με αυτό τον τρόπο, ήρθαν στο «φως» αρκετές ακόμη ενδείξεις κατεργασίας του λίθου, ανάμεσα στις οποίες και «πυρήνες» – δηλαδή πέτρες από τις οποίες, πελεκώντας τις, οι πρωτόγονοι έφτιαχναν αιχμηρές φολίδες. Μάλιστα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως μία φολίδα ταίριαζε απόλυτα στην πλευρά ενός από τους «πυρήνες» που ανακάλυψαν. Συνολικά από την ανασκαφή προέκυψαν πάνω από 20 «πυρήνες» και φολίδες. «Τα αντικείμενα αυτά μορφοποιήθηκαν ξεκάθαρα από ανθρώπινο χέρι, και δεν πρόκειται για τυχαίες αποκολλήσεις θραυσμάτων», ανέφερε χαρακτηριστικά στο συνέδριο η Harmand. Επίσης, πρόσθεσε, η τεχνική με την οποία χρονολογήθηκαν αφήνει μικρά περιθώρια σφάλματος για την ηλικία τους.