Mπορεί με αποφασιστικότητα, οξύνοια και πολλά χρήματα να καταφέρουμε στο άμεσο μέλλον να εμφυσήσουμε και πάλι ζωή στα μαλλιαρά μαμούθ τοποθετώντας γονίδια από αρχαία ζώα στο γενετικό υλικό ασιατικών ελεφάντων. Το υπέρτατο όνειρο θα είναι η δημιουργία μιας αγέλης μαμούθ που θα απολαμβάνουν ελεύθερα την τούνδρα. Ομως τι θα συνέβαινε αν το κόστος αυτού του ονείρου επιβάρυνε τους σημερινούς ασιατικούς και αφρικανικούς ελέφαντες, οι πληθυσμοί των οποίων φθίνουν εξαιτίας του συρρικνούμενου οικοσυστήματος και της λαθροθηρίας.
«Σε 50 χρόνια μπορεί να μην έχουμε αυτούς τους ελέφαντες», εξηγεί ο Τζόσεφ Μπάνετ, αναπληρωτής καθηγητής και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Κάρλτον του Οντάριο. Πρόσφατα, μαζί με τους συνεργάτες του, ο δρ Μπάνετ προσπάθησε να απαντήσει σε ένα νέο ερώτημα. Αν οι μοριακοί βιολόγοι μπορούσαν να επαναφέρουν στη ζωή αφανισμένα είδη, όπως το μαμούθ, θα έπρεπε η κοινωνία να προσπαθήσει να αποκαταστήσει τα σφάλματα του παρελθόντος ή να αποφύγει νέους αφανισμούς;
Σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο Nature Ecology & Evolution οι ερευνητές κατέληξαν ότι τα οφέλη για τη βιοποικιλότητα δεν εκπορεύονται από την αποκατάσταση κάποιου είδους στη ζωή. Βέβαια, πολλοί επιστήμονες διαφωνούν με αυτή την άποψη. Μία από τις πιο επιφανείς ομάδες του τομέα είναι η Revive & Restore, μη κερδοσκοπική οργάνωση που τάσσεται υπέρ της αναβίωσης των εξαφανισμένων ειδών με τη βοήθεια της γενετικής μηχανικής και της βιοτεχνολογίας και σήμερα καταβάλλει προσπάθειες ώστε να ξαναδούμε τα μαμούθ να κυκλοφορούν μεταξύ μας.
Προφανώς, η επαναφορά αυτών των εξαφανισμένων ειδών στη ζωή έχει κάποια μακροπρόθεσμα κέρδη, αναγνωρίζει ο δρ Μπάνετ, αλλά φοβάται πως στην ουσία πρόκειται για πολυτέλεια που ο σημερινός κόσμος δεν μπορεί να αντέξει. Σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, το 20% των ειδών που ζουν επί της Γης αντιμετωπίζει τον κίνδυνο αφανισμού και αυτό το ποσοστό μπορεί να φθάσει στο 50% μέχρι τα τέλη του αιώνα.
Καθώς το κόστος της γενετικής αναδόμησης των αφανισμένων ειδών παραμένει άγνωστο και μπορεί να ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια, οι επιστήμονες επικέντρωσαν τις ερευνητικές τους προσπάθειες στο κόστος που θα έχει η επαναεισαγωγή τέτοιων ειδών στη φύση αλλά και η διατήρησή τους εκεί. Στη Νέα Ζηλανδία, μια τέτοια προσπάθεια που θα ήταν δυνατό να γίνει για 11 αφανισμένα είδη θα μπορούσε να προστατεύσει τρεις φορές περισσότερα είδη που σήμερα βρίσκονται στη ζωή. Την ίδια στιγμή, στη Νέα Νότια Ουαλλία η επαναφορά στη ζωή πέντε αφανισμένων ειδών θα κόστιζε όσο η διάσωση οκταπλάσιων ειδών που εξακολουθούν να υπάρχουν σήμερα.