Θρηνώντας για τον άδικο χαμό του εγγονού της, Αστυάνακτα, η Εκάβη αναφωνεί: «Τώρα που καταστραφήκαμε, θα γράψουνε για μας, θα κάνουν τα παθήματά μας τραγωδίες και θα μας βλέπουν οι μελλούμενες γενιές». Οι Τρωάδες του Ευριπίδη, ένα αντιπολεμικό αριστούργημα, δεν μιλά για ήρωες και μάχες, αντίθετα εστιάζει στη Βασίλισσα της Τροίας και τις γυναίκες της οικογένειάς της που ανήμπορες υπομένουν τις συνέπειες της οδυνηρής ήττας που υπέστησαν από τους Έλληνες. Τραγικότερες όλων, η σύζυγος του Έκτορα, Ανδρομάχη, η οποία πληροφορείται πως πρέπει να ακολουθήσει τον Νεοπτόλεμο, γιο του νεκρού Αχιλλέα, και ενώ πενθεί για το χαμό του άντρα της και την ατίμωση που θα υποστεί το όνομά της, η μοίρα τής επιφυλάσσει ένα σκληρότερο χτύπημα: Οι Έλληνες αρπάζουν το παιδί της και το κατακρημνίζουν από τα τείχη της Τροίας. «Συνειδητοποιεί πως με το θάνατο του γιου της χάνεται η γενιά της. Δεν πρόκειται να υπάρξει συνέχεια. Δεν περιμένει τίποτα, δεν ελπίζει σε κάτι, φεύγει ρημαγμένη», επισημαίνει η Μαρία Κίτσου, που υποδύεται την τραγική ηρωίδα, ακολουθώντας τις σκηνοθετικές οδηγίες του Σωτήρη Χατζάκη, στην καλοκαιρινή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου. Είναι η δεύτερη φορά που αναμετράται με το εμβληματικό κείμενο του Ευριπίδη, είχε προηγηθεί η σκηνοθετική προσέγγιση του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου το 2010. Εκεί είχε δώσει ζωή στο λόγο της Κασσάνδρας. «Σίγουρα είναι μεγαλύτερη η εμπειρία, βλέπεις το κείμενο με άλλα μάτια, έχεις μεγαλώσει κι εσύ. Από μέρα σε μέρα παίζεις διαφορετικά σε μια παράσταση. Το καλό με αυτά τα έργα είναι ότι δεν τελειώνουν ποτέ, μια δεύτερη ανάγνωση μπορεί να προσφέρει κάτι καινούριο, να φωτίσει μια άλλη πλευρά της ιστορίας, και έπειτα είναι και οι μεταφράσεις διαφορετικές. Είναι άλλα λόγια, ξεχωριστός τρόπος σκέψης».
Επισημαίνει πως όταν ο Ευριπίδης έγραψε τις Τρωάδες το 415 π.Χ. διεξήγετο ήδη ο Πελοποννησιακός Πόλεμος και μέσα από το κείμενό του προέβλεψε πολλά δεινά, πιάνοντας τον παλμό της εποχής του. Σήμερα, παρατηρεί πως επιστρέφουμε στα κλασικά έργα για να μιλήσουμε για μεγάλες αξίες και χαμένα ιδανικά. «Σαν να μην εμπιστευόμαστε τη νέα γραφή».
Δίνει εξετάσεις στη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου σε σχετικά μεγάλη ηλικία, 24 ετών, και λίγα χρόνια αργότερα, βραβεύεται για την ερμηνεία της στα Ορφανά του Dennis Kelly με την καρφίτσα της Μελίνας Μερκούρη. «Αρχικά ήθελα να γίνω γιατρός, ύστερα αρχαιολόγος, τελικά πέρασα στη Θεολογική Σχολή και από την ερασιτεχνική ομάδα του Πανεπιστημίου ήρθα σε επαφή με το θέατρο. Αποκαλύφθηκε μπροστά στα μάτια μου ένας μαγικός κόσμος. Μέχρι εκείνη τη στιγμή βασανιζόμουν τρομερά, γιατί σκεφτόμουν πως δεν θα μπορούσα να αντλήσω ευτυχία από πουθενά. Όχι πως τώρα ευτυχώ απόλυτα, πάντα υπάρχουν συνεργασίες που δεν είναι ιδανικές, αποτελέσματα που δεν σε ικανοποιούν, πρόβες με ανθρώπους που δεν ταιριάζεις, όμως εισπράττω μεγάλες στιγμές χαράς και ικανοποίησης, που αντισταθμίζουν όλα τα αρνητικά. Για μένα η δημιουργία είναι σημαντική πηγή ευτυχίας». Αναφέρει πως προτιμά το θέατρο σε σχέση με το σινεμά και την τηλεόραση. «Πάντα, όταν μου γίνεται πρόταση για μια ταινία, έχω “κλείσει” κάτι στο θέατρο, και σε αυτήν την περίπτωση ποτέ δεν υφίσταται για μένα δίλημμα. Από την άλλη, αν τρελαινόμουν για τον κινηματογραφικό φακό, είμαι σίγουρη πως θα το κυνηγούσα. Οι διαδικασίες, ωστόσο, είναι διαφορετικές. Το θέατρο είναι ζωντανό, είναι εδώ και τώρα, είναι ανθρωποκεντρικό. Στο σινεμά υπάρχουν τόσο πολλά τεχνικά στοιχεία, που η ερμηνεία του ηθοποιού φτάνει να είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Ο σκηνοθέτης θα κρατήσει τη λήψη που είναι άρτια τεχνικά, κι ας είναι η χειρότερη ερμηνευτική στιγμή σου. Αυτό δεν μπορώ να το χωνέψω, δεν το χωράει ο νους μου».
Απαντά πως αν μπορούσε να απέχει για μια περίοδο από τις θεατρικές σκηνές, θα έπαιρνε το χρόνο της. «Είναι καλό να διατηρείς μια απόσταση από τα πράγματα». Κι ωστόσο, όταν το ξανασκέφτεται, ομολογεί πως όταν της δόθηκε αυτή η ευκαιρία τα προηγούμενα καλοκαίρια, δεν αξιοποίησε το χρόνο όπως θα έπρεπε. «Υπέφερα που δεν δούλευα. Ακούγεται παράδοξο, γιατί ταλαιπωρούμαι ψυχικά στη διάρκεια μιας παράστασης, φαίνεται όμως πως το θέατρο είναι ο αέρας που αναπνέω». Για να προσεγγίσει ένα ρόλο άλλες φορές αναζητά συναφή έργα κι άλλοτε αφοσιώνεται στο κείμενο που έχει μπροστά της, αυτό όμως που κυρίως τη βοηθά είναι η ευκολία που έχει να αντιλαμβάνεται την ψυχική και συναισθηματική κατάσταση του ήρωα που πρόκειται να ενσαρκώσει. «Μπαίνω πολύ εύκολα στην ιστορία, καταδύομαι στα βάθη της». Αυτός είναι και ο λόγος που ποτέ δεν νοσταλγεί κάποιο ρόλο ή δεν εύχεται ποτέ να παραταθεί η διάρκεια των παραστάσεων. «Ανακουφίζομαι όταν τελειώνει το έργο. Ίσως γιατί ζω έντονα μια δεύτερη “εσωτερική” ζωή, αυτήν του ήρωα που υποδύομαι».
Βαμβακερό πουκάμισο και πλισέ φούστα Sacai Luck, Free Shop
Ανάλογα «κόπιασε» συναισθηματικά και με τις Δούλες του Jean Genet, σε σκηνοθεσία Bruce Myers, τη φετινή σεζόν. «Ψυχοσωματικά, ήταν το πιο βαρύ πράγμα που έχω κάνει. Ήθελα δύο ώρες για να αποφορτιστώ. Έπρεπε να βυθιστείς σε τέτοιο έρεβος, να σκάψεις και να βρεις μεγάλη αλήθεια στα λόγια και τις πράξεις της Κλαιρ. Ένα τέτοιο κείμενο σου δίνει τόσα ερεθίσματα για σκέψεις γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη, τη μοναξιά, την κοινωνική καταπίεση…»
Διαβάζει πολύ, έχοντας προτίμηση στους συμβολιστές αλλά και στο κίνημα του ρομαντισμού όχι μόνο στη λογοτεχνία αλλά και στην τέχνη γενικότερα. «Σαν κάτι να με αρπάζει από το θυμικό μου, δεν μπορώ να εξηγήσω με τη λογική γιατί με μαγνητίζει τόσο αυτή η εποχή. Με γοητεύει το γοτθικό στοιχείο και οι αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν αυτήν την περίοδο: ο έρωτας, ο θάνατος, η ζωή, η διαδρομή από το φως στο σκοτάδι και πίσω. Όλα τα έντονα πράγματα με έλκουν πολύ». Αγαπά ιδιαίτερα και την εποχή του Μεσοπολέμου και στυλιστικά δανείζεται πολλά από τα στοιχεία της μόδας των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα. «Εμείς δεν ζούμε όσα έζησαν οι νέοι του ’20 και του ’30. Οι άνθρωποι ξεκινούσαν από τις στάχτες για να ανοικοδομήσουν τη ζωή τους, γι’ αυτό και γνώρισαν τέτοια άνθηση οι τέχνες, τα γράμματα, γι’ αυτό και υπήρξε τέτοια ελευθεριότητα στις κοινωνικές συμβάσεις. Σήμερα δεν στεκόμαστε όλοι στην ίδια γραμμή εκκίνησης, είναι περίεργη εποχή. Και η τέχνη μας καμιά φορά σκέφτομαι πως είναι μάταιη. Πώς να παρηγορήσεις έναν άνθρωπο που πεινάει και ζει κάτω από το όριο της φτώχειας; Και από την άλλη, μια θεατρική παράσταση ή η γνωριμία με ένα σημαντικό άνθρωπο μπορεί να σου καθορίσει την πορεία, να επαναπροσδιορίσει την αισθητική σου. Εμένα μου είχε συμβεί με μια καθηγήτρια στο σχολείο, μου άλλαξε τον τρόπο που έβλεπα μέχρι τότε τα πράγματα». Αυτό το συμπέρασμα οδηγεί την κουβέντα στο ευαίσθητο θέμα της εκπαίδευσης: «Η έλλειψη παιδείας και ουσιαστικής μόρφωσης είναι η αιτία του κακού για όλα όσα βιώνουμε σήμερα».
Τρωάδες, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, www.n-t.gr, www.greekfestival.gr
Τρωάδες του Ευριπίδη, περιοδεία:
● 11 & 12 Ιουλίου, Καβάλα, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων
● 15 Ιουλίου, Κηποθέατρο Δήμου Αλεξανδρούπολης
● 18 Ιουλίου, Σίβηρη, Αμφιθέατρο Σίβηρης
● 24 Ιουλίου, Αρχαία Ολυμπία
● 27 Ιουλίου, Νεμέα
● 4 & 5 Αυγούστου, Πάτρα , Ρωμαϊκό Ωδείο
● 7 Αυγούστου, Μεσολόγγι,
● 12 Αυγούστου, Ανδρος
● 24 Αυγούστου, Βριλήσσια
● 27 Αυγούστου, Χαλάνδρι, Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς
● 30 Αυγούστου, Ελευσίνα , Παλαιό Ελαιουργείο
● 2 Σεπτεμβρίου, Βύρωνας, Θέατρο Βράχων «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ»
● 7 Σεπτεμβρίου, Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους
● 11 Σεπτεμβρίου, Ωδείο Ηρώδου Αττικού
● 13 Σεπτεμβρίου, Κηποθέατρο Παπάγου
● 16 Σεπτεμβρίου, Νέα Σμύρνη
● 18 Σεπτεμβρίου, Ηλιούπολη
Photos ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΥΡΤΩ ΚΡΙΤΣΩΤΑΚΗ. HAIR&MAKE UP: ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΑΪΡΑΜΠΑΣ (D-TALES). ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ STYLING: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΙΩΣΗΦΙΔΟΥ