Θα έλεγες ότι είναι χαμηλών τόνων, μέχρι τη στιγμή που αρχίζει να μιλά για τέχνη – λάμπει από ενέργεια, χαμογελά, πολλές φορές γελά από ευχαρίστηση. Πηγαινοέρχεται στον κήπο της Γαλλικής Σχολής, εξηγεί τα έργα με ενθουσιασμό, διηγείται την ιστορία τους ισομοιρασμένη ανάμεσα στις γνώσεις του ειδικού και τα παραμύθια – χαίρεσαι να την ακούς. Διαθέτει αγγλοσαξονικό χιούμορ, εκφράζεται με συναίσθημα, ο λόγος της είναι πρωτογενής και κατανοητός. Η Iwona Blazwick, που συχνά αναφέρεται ως μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες της τέχνης στη Βρετανία (πολλοί πιστεύουν ότι ενδέχεται να είναι η επόμενη διευθύντρια της Tate Modern), είναι συγχρόνως σταρ και κανονικός άνθρωπος. Διευθύντρια της Whitechapel Gallery από το 2002, έχει τέσσερις μεστές δεκαετίες έργου – έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της Tate Modern, ενώ σήμερα είναι μεταξύ άλλων πρόεδρος του London Cultural Strategy Group και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής της Government Art Collection.
Η περσινή έκθεση A Thousand Doors στην Γεννάδειο Βιβλιοθήκη ήταν η πρώτη μεγάλη πρόσκληση για συνεργασία του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ προς την Whitechapel Gallery. «Ήταν μια ευκαιρία να παρουσιαστούν στη γενέτειρα του αγάλματος διεθνή έργα δημόσιας τέχνης των τελευταίων δύο δεκαετιών, που συνδέονταν με την έννοια της βιβλιοθήκης, τη φιλολογία και τη γνώση», λέει η Iwona Blazwick. «Επίσης, αναθέσαμε σε Έλληνες καλλιτέχνες τη δημιουργία νέων έργων. Το εύρος, η νοημοσύνη και η αισθητική δύναμη της δουλειάς τους –η χορωδία των πουλιών του Κώστα Ιωαννίδη, οι φιλοσοφικοί διάλογοι της Βαλεντίνας Κάργα, το assemblage βιβλίων του Γιάννη Κουνέλλη, η “ζαχαροπλαστική” βιβλιοθήκη του Νίκου Ναυρίδη, τα αγάλματα ιππασίας της Πάκυ Βλασσοπούλου– ήταν συναρπαστικά».
Hope Hippo, Allora & Calzadilla
Breathing Space, Αλίκη Παλάσκα
Η έκθεση Terrapolis (επιμέλεια Iwona Blazwick, συνεπιμέλεια Ελίνα Κουντούρη και Poppy Bowers) στη Γαλλική Σχολή Αθηνών είναι η δεύτερη στη σειρά τριών προγραμματισμένων εκθέσεων σύγχρονης τέχνης σε χώρους της Αθήνας που βρίσκει ο ΝΕΟΝ με στόχο την ενεργοποίηση της πόλης μέσω της τέχνης. «Ο καταπράσινος κήπος και η “décontracté” βλάστηση του αρχαιολογικού ινστιτούτου είναι το φόντο για έργα τέχνης που επανασυνδέουν το ανθρώπινο με το ζωώδες. Άλλωστε, συχνά στην Αρχαία Ελλάδα τα αγάλματα δεν είχαν “δάνεια” από το ζωικό βασίλειο;» Απηχώντας τους Σάτυρους, τις Σφίγγες και τους Κένταυρους της ελληνικής γλυπτικής, 37 καλλιτέχνες –από τους ιστορικούς Lynn Chadwick και Yayoi Kusama, στους καλλιτέχνες της γενιάς του ’60, όπως ο Angus Fairhurst ή ο Ugo Rondinone, μέχρι νεότερους όπως οι Jennifer Allora & Guillermo Calzadilla– παρουσιάζουν σύγχρονα αγάλματα, εγκαταστάσεις και φιλμ αντλώντας από τους μύθους, το αρχαίο δράμα και το ζωικό βασίλειο για να υποδείξουν μια «βιοηθική» για τον 21o αιώνα. «Στον όρο Terrapolis, που εισήγαγε η Donna Haraway, ειδική σε θέματα φιλοσοφίας των επιστημών, συνδυάζεται η λατινική λέξη “terra”, που σημαίνει γη, με την ελληνική λέξη “πόλις”. Η έκθεση Terrapolis θέτει μια σειρά ερωτημάτων: Πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα ζώα ως πολίτες; Πώς συνδέεται η τέχνη με διαδικασίες της φύσης, όπως η μεταμόρφωση; Πώς αντηχούν οι μυθικές αφηγήσεις στη σύγχρονη κοινωνία; Μπορούμε να επανακαθορίσουμε τη σχέση μας με τα άλλα είδη;»
Dancers, Lynn Chadwick
Nahuiolin, Sarah Lucas
Pumpkin (M), Yayoi Kusama
«Κάθε επισκέπτης θα “βρει” στην έκθεση ένα έργο, όλα μιλούν γι’ αυτό που συμβαίνει τώρα», λέει η Blazwick. «Προσωπικά, πιστεύω ότι το έργο Hope Hippo συμπυκνώνει το νόημα της έκθεσης. Ο ποτάμιος-ίππος, ο ιπποπόταμος, ξεπροβάλλει από τη λάσπη ταπεινός. Σε αντίθεση με τα αγάλματα θριάμβου έφιππων πολεμιστών, στην πλάτη του κάθεται ένας νέος άνθρωπος που διαβάζει εφημερίδα. Κάθε φορά που διαβάζει για μια κοινωνική αδικία μας αφυπνίζει με μια σφυρίχτρα – η φωνή της πόλης έχει πολλούς ήχους…»
Ποια είναι η γνώμη της για την ελληνική σκηνή; «Οι καλλιτέχνες στην Ελλάδα συνδυάζουν μια εκλεπτυσμένη, κοσμοπολίτικη ευαισθησία με μια ιδιαίτερη τοπική χροιά. Για παράδειγμα, από τις πιο συγκινητικές παρουσιάσεις στη φετινή Μπιενάλε της Βενετίας είναι το ελληνικό περίπτερο της Μαρίας Παπαδημητρίου, η οποία χρησιμοποιεί ένα τυπικό κατάστημα βιοτεχνίας για να εξερευνήσει ευρύτερα θέματα. Με τον ΝΕΟΝ επιθυμούμε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την τοπική και διεθνή συνειδητοποίηση της ζωτικής σημασίας που έχει η σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα του σήμερα. Για την Terrapolis αναθέσαμε έργα στους Αθανάσιο Αργιανά, Ελένη Καμμά, Διονύση Καβαλλιεράτο, Αλίκη Παλάσκα και Κώστα Σαχπάζη. Οι πέντε αυτοί νέοι καλλιτέχνες θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελούν ένα δείγμα της ελληνικής εικαστικής σκηνής, υπό την έννοια του πόσο ευρύ είναι το φάσμα των μέσων και των στρατηγικών που εκπροσωπούν».
Rot Front – Remains, Anatoly Osmolovsky
Επιστρέφοντας στο Λονδίνο, ποιος είναι ο καλοκαιρινός προγραμματισμός της Whitechapel Gallery; «Αυτήν την εποχή, μεταξύ άλλων παρουσιάζουμε μια νέα εγκατάσταση της Corin Sworn εμπνευσμένη από την Commedia del’ Arte. Πρόκειται για την πρόσφατη νικήτρια του MaxMara Art Prize for Women, το οποίο δίνει ώθηση στο ταλέντο γυναικών καλλιτεχνών. Από τις 15 Ιουλίου μέχρι αρχές Σεπτεμβρίου, στο London Open 2015 (την Τριενάλε της Whitechapel Gallery) θα εκτεθούν αξιόλογα έργα που πραγματοποιούνται στην πρωτεύουσά μας. Σε συνεργασία με τον ΝΕΟΝ προσκαλούμε Έλληνες επιμελητές να έρθουν στο Λονδίνο – ας δούμε τι μπορούν να κάνουν με τη βρετανική καλλιτεχνική σκηνή!»
Photo ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
PHOTOS: ΝΑΤΑΛΙΑ ΤΣΟΥΚΑΛΑ, ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΚΟΥ. HAIR&MAKE UP: ΜΑΙΡΗΛΟΥ ΤΖΙΒΕΛΕΚΗ