Η Ιώ Βουλγαράκη δηλώνει ευτυχής που συνεργάζεται με τους ΠΥΡ: «Έχουμε μια σχέση εμπιστοσύνης και αλληλοσυμπλήρωσης. Ξεκινήσαμε το 2012. Η σχέση μου με τον πυρήνα των ΠΥΡ, τον Αργύρη Ξάφη και τη Δέσποινα Κούρτη, κρατούσε από παλιά, πριν φύγω για τη Ρωσία. Με τον Αργύρη δουλέψαμε στο Θέατρο Πόρτα το 2007, έφυγα για τη Μόσχα το 2008. Υπήρχε μια καλλιτεχνική φιλία, μια επαφή που όσο περνούσε ο καιρός μπολιαζόταν με μια υπόσχεση –όταν γυρίσω από τη Ρωσία να συνεργαστούμε». Σπούδασε στη Ρωσία; «Μετά τη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου ήθελα κι άλλο να σπουδάσω, να αποκτήσω εργαλεία. Οι σπουδές στη Ρώσικη Ακαδημία Θεάτρου είναι ακόμα βαρβάτες, ένα τεράστιο κεφάλαιο γνώσης. Τα χρόνια μου εκεί ήταν η συνειδητή, δημιουργική μου νιότη».
«Το ταξίδι των ΠΥΡ ξεκίνησε με το "Γλέντι στον Καιρό της Πανούκλας" του Pushkin, που ήταν η διπλωματική μου. Η δεύτερη συνεργασία μας ήταν οι "Ληστές" του Schiller για το Φεστιβάλ Αθηνών, το 2014. Η "Μισαλλοδοξία" είναι η τρίτη μας δουλειά». Ξανά στα βαθιά; Χειμαρρώδης, ειλικρινής, η νεαρή σκηνοθέτρια έχει τεκμηριωμένη απάντηση. «Μετά τους Ληστές νιώσαμε ότι μας αφορά το θέμα του Εμφυλίου στην Ελλάδα, το οποίο προσωπικά αισθάνομαι ότι είναι μια μαύρη τρύπα. Γνωρίζουμε ελάχιστα, ενώ νιώθω ότι επηρεάζει τη ζωή μας μέχρι σήμερα. Δεν με ενδιέφερε μια παράσταση ντοκουμέντο, αλλά η ποιητική του θέματος, πώς θα μπορούσαμε να το ανοίξουμε και να εμβαθύνουμε σε αυτό. Σε εκείνη τη φάση, που έψαχνα και διάβαζα, ο Αργύρης είδε τυχαία τη "Μισαλλοδοξία" (Intolerance) του D.W. Griffith, ο οποίος είχε επίσης γυρίσει τη "Γέννηση ενός Έθνους". Καταγοητεύτηκα. Και κατάλαβα ότι συναντήθηκα με το θέμα στην πανανθρώπινη εκδοχή του –ο εμφύλιος ως υπαρξιακό ζήτημα. Δεν πίστευα ότι αυτό το έργο είχε γυριστεί πριν από 100 χρόνια! Ερωτεύτηκα τον Griffith όπως είχε συμβεί με τον Pushkin και με τον Schiller… Ενώ ήταν τόσο Αμερικανός στην ορμή και την καινοτομία, ταυτόχρονα είχε μια τόσο απαισιόδοξη ματιά πάνω στην ανθρώπινη ύπαρξη, που θύμιζε Ευρωπαίο –σπάνιος συνδυασμός στην τέχνη! Είχε ένα όνειρο για ειρήνη που συγχρόνως ένιωθε ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί».
«Η συνεχής ματαίωση αυτής της ευχής καθορίζει τον τρόπο που υπάρχω και ζω. Είμαι σε μια ηλικία που αρχίζω να βρίσκομαι αντιμέτωπη με τη θνητότητα, να μετρώ, να αντιλαμβάνομαι το χρόνο αλλιώς. Γιατί η κοινή μοίρα αντί να αδελφώνει τους ανθρώπους τούς εξοργίζει; Τα ελλείμματα, ο φόβος, η μοναξιά μετατρέπονται σε θυμό και σύγκρουση. Η μισαλλοδοξία δεν έχει μόνο ακραίες εκφάνσεις. Μπορείς σε καθημερινή κλίμακα να είσαι μισαλλόδοξος προς το μοντέλο ζωής των άλλων. Αναρωτιέμαι λοιπόν πώς μπορούμε να διανύσουμε το δρόμο προς τον άλλο. Κατ’ αρχάς προς τον εαυτό μας. Αυτό είναι το θέμα της παράστασης. Η κινητήρια δύναμη είναι η ταινία. Επιλέξαμε το βωβό ως εργαλείο, επιστρέφοντας σε μια πρωτογενή επικοινωνία. Χρησιμοποιούμε προβολή κειμένου, αλλά όχι ως επεξήγηση παντομίμας των ηθοποιών. Πραγματοποιήσαμε μια μεγάλη έρευνα που έχει καταλήξει σε μια σκηνική γλώσσα, η οποία δεν περιλαμβάνει την ομιλία. Υπάρχουν ήχοι: περπατάς, ακούγεσαι, αναστενάζεις, ακούγεσαι. Η συνεργασία με τη Σταυρούλα Σιάμου που επιμελείται την κίνηση, όπως και η μουσική του Θοδωρή Αμπαζή, είναι καθοριστικές. Η παράσταση στο μεγαλύτερο μέρος έχει ομαδικές σκηνές. Επιζήτησα ένα ensemble από το οποίο ζητείται μια λειτουργία χορού –η συλλογική μοίρα, όπως στη ζωή, επηρεάζει την ατομική και το αντίστροφο. Παίζουν δέκα ηθοποιοί και συμμετέχουν επί σκηνής τέσσερις μουσικοί. Ασκηθήκαμε πολύ ώστε να υπάρξουν στη σκηνή με έναν τρόπο επικοινωνίας πυκνό, χωρίς περιττούς σχολιασμούς».
«Εμείς αυτή τη στιγμή είμαστε τυχεροί –υπάρχει ένας φορέας, η Στέγη, που καλύπτει ένα μεγάλο κενό. Αλλά, στην πραγματικότητα, ζούμε το θάνατο του επαγγέλματος. Δεν ξέρω πώς και πόσο θα αντέξει η γενιά μου για να βγάλει τους δικούς της καλλιτέχνες, αν πρέπει να ασχοληθεί με ποσοστά, χωρίς να μπορεί να βιοποριστεί. Αυτό δεν ξεκινά σήμερα, απλά λόγω κρίσης αναδεικνύεται. Η τέχνη δεν υπάρχει στην ατζέντα του κράτους. Δεν μπορούμε να διεκδικούμε τη θέση μας στην Ευρώπη και ταυτόχρονα να βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση, είναι μια αντίφαση. Κάτι πρέπει να αλλάξει». —Από 20/01/2016 έως 31/01/2016, www.sgt.gr
PHOTO/ART DIRECTION: ΘΑΝΟΣ ΣΑΜΑΡΑΣ/ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ-IΔΡΥΜΑ ΩΝΑΣΗ.