Χρονιάρες μέρες, ας απομακρυνθούμε απ’ όσα θεωρούνται «σημαντικά». Τέρμα οι αναλύσεις για επενδύσεις και πληθωρισμό, την ανεργία και το έλλειμμα. Στροφή στην τέχνη.
Μπορεί να μην έχουμε την οικονομία που είναι όνειρο κάθε επενδυτή, αλλά κληρονομήσαμε έναν από τους σημαντικότερους πολιτισμούς. Τι προσφέρει ως θέαμα το κράτος για την προώθηση του πολιτισμού; Η Στατιστική Αρχή δίνει κάποιες απαντήσεις με το δελτίο Τύπου που εκδίδει κάθε χρόνο αυτή την εποχή, μερικές ημέρες πριν κλείσει η χρονιά. Λίγο μετά τα Χριστούγεννα ανακοινώθηκε κι εφέτος η «Κίνηση κρατικών, δημοτικών θεάτρων και ορχηστρών».
Το πρώτο απογοητευτικό συμπέρασμα είναι ότι πρόκειται για στοιχεία του… προηγούμενου έτους, του 2017. Η μόνιμη καθυστέρηση στην αποτύπωση της πραγματικότητας δίνει μια πρώτη ένδειξη για τη χώρα και την οικονομία, αλλά ας αγνοήσουμε τη σχολαστικότητα! Το 2017, είχαμε αύξηση αριθμού έργων στα κρατικά θέατρα (8,7% σε σύγκριση με το 2016), αύξηση αριθμού των παραστάσεων (4,4%), αύξηση της κρατικής επιχορήγησης (15,5%) αλλά μείωση των θεατών κατά 4%. Επίσης αυξήθηκαν κατά 10,2% οι εργαζόμενοι στα κρατικά, δημοτικά θέατρα και έφθασαν τις 5.180 άτομα. Χρειάστηκαν περισσότεροι καλλιτέχνες αφού αυξήθηκαν τα έργα και δόθηκαν περισσότερες παραστάσεις; Καλοπροαίρετη αλλά αφελής σκέψη. Ο αριθμός των καλλιτεχνών που απασχολήθηκαν σε περισσότερες παραστάσεις αυξήθηκε μόλις κατά 3%. Το διοικητικό προσωπικό αυξήθηκε 45,9% και οι «Λοιποί» (τεχνικοί, καθαρίστριες κτλ.) αυξήθηκαν 4%. Η αύξηση προσωπικού δεν έχει σχέση με το έργο που παρουσιάστηκε, ούτε φυσικά αντιστοιχεί στη μείωση των θεατών που παρακολούθησαν τις κρατικές παραστάσεις.
Κάποιες χρονιές φαίνεται ότι η κρατική επιχορήγηση «πιάνει τόπο», ίσως τυχαία. Το 2015 οι θεατές αυξήθηκαν 19,2% ενώ η αύξηση της επιχορήγησης ήταν περιορισμένη, μόλις 2,4%. Ωστόσο, γενικά φαίνεται ότι ο αριθμός των θεατών κυμαίνεται στην περιοχή από 1,9 εκατ. έως 2,5 εκατ. χωρίς πάντα να είναι εύκολη η αξιολόγηση των κρατικών δαπανών. Βέβαια παραμένει αξεπέραστο το αρνητικό ρεκόρ του 2008, όταν η κρατική επιχορήγηση αυξήθηκε 62,9% στα 89 εκατ. ευρώ, ενώ οι θεατές μειώθηκαν 5,9%.
Ας επικεντρωθούμε, στον πολιτισμό και όχι στις κρατικές δαπάνες. Τι βλέπουν οι θεατές; Πότε; Ορισμένοι νομίζουν ότι η δραστηριότητα των κρατικών θεάτρων προσανατολίζεται στη θερινή περίοδο και συμπληρώνει το τουριστικό πακέτο της χώρας. Λάθος.
Περισσότερες παραστάσεις αλλά και περισσότεροι θεατές προσελκύονται τον χειμώνα. Μεγαλύτερη συμμετοχή θεατών συγκεντρώνουν τον χειμώνα οι συναυλίες, το παιδικό θέατρο και το ξένο δράμα. Σημαντικό μέρος της χειμερινής δραστηριότητας των κρατικών θεάτρων είναι παιδικές παραστάσεις και συναυλίες που παρακολουθούν σχεδόν οι μισοί από τους θεατές. Το καλοκαίρι ασχολούνται με συναυλίες, αρχαίο θέατρο, ελληνική κωμωδία. Προσελκύουν όμως λιγότερους θεατές από τον χειμώνα.
Η στήλη δηλώνει αδυναμία να αξιολογήσει την ποιότητα του έργου που προσφέρει η δραστηριότητα. Αλλοι πρέπει να την κάνουν. Απομονώσαμε, όμως, ένα δείγμα κρατικών δαπανών που χορηγούνται χωρίς να αξιολογείται το αποτέλεσμα, που διασπαθίζονται σε προσλήψεις που δεν βελτιώνουν το πραγματικό αποτέλεσμα. Γνωστό, κλασικό έργο με μεγάλη επιτυχία. Είναι το «δημόσιο» η ελληνική οπερέτα.