Ψυχανάλυση ημών μέσω της Ιστορίας
Κύριε διευθυντά
Ο Γάλλος συγγραφέας και πολιτικός Ζοσέφ Ρενάκ σε ανταπόκρισή του από την Αθήνα το 1879 (Ζ. Ρενάκ – Σ. Μωρράς – Ζ. Μορεάς, «Ανταποκρίσεις από την Ελλάδα», Ολκός), γράφει μεταξύ άλλων και τα εξής, δημοσιολογικού χαρακτήρα:
– «Ολοι έχουν τη γνώμη ότι η διοίκηση είναι ελεεινή και όλοι εναλλάσσονται στην εξουσία χωρίς να τολμούν βαθιές τομές. Οι τρεις προϋπολογισμοί, της δημόσιας εκπαίδευσης, του πολέμου και του ναυτικού, ψηφίζονται χωρίς συζήτηση. Τέλος, η θεωρητική ανάγκη μιας φορολογικής μεταρρύθμισης αναγνωρίζεται από όλους τους πολιτικούς. Η Δεκάτη, καθώς εισπράττεται πιο ανόητα απ’ ό,τι και στην Τουρκία, πλήττει μόνο τη γεωργία, 25% όχι επί του πραγματικού ακαθάριστου προϊόντος, αλλά επί του ακαθάριστου προϊόντος όπως έχει αυθαιρέτως εκτιμηθεί. Η έγγειος φορολογία είναι δυσβάσταχτη, το δημόσιο ταμείο δεν εισπράττει τίποτε από το εμπόριο… Αλλά στο κεφάλαιο αυτό, όπως και στα άλλα, κάθε φορά που οι ίδιοι οι πολιτικοί καταλήγουν να θίξουν το επίμαχο ζήτημα όλοι κρίνουν ότι είναι πιο βολικό να συνάψουν κάποιο δάνειο παρά το τροποποιήσουν το φορολογικό σύστημα και να ανακουφίσουν τη γεωργία, δυσαρεστώντας το εμπόριο».
– «Τον περασμένο χειμώνα, ο Κουμουνδούρος, πρόεδρος της κυβέρνησης, εκφωνώντας έναν βαρυσήμαντο λόγο στη Βουλή, δήλωσε ότι στην Ελλάδα η μοναρχία είναι ένα αναγκαίο κακό, και κανείς δεν τον αντέκρουσε».
– «Με δεδομένα τα αισθήματα εθνικής ζήλιας που κατήγγειλα και που είναι αιωνόβια, μια ελληνική δημοκρατία θα ήταν αναπόφευκτα το θέατρο αδιάκοπων αγώνων, και αυτές οι εσωτερικές διχόνοιες γρήγορα θα έκαναν να χάσει ο ελληνισμός τη θέση που με τόσο κόπο κατέκτησε στην Ανατολή».
– «Το βασίλειο της Ελλάδας είναι η βορά των κομμάτων… Ορισμένοι βουλευτές εκλέγονται στη Βουλή από πάππου προς πάππο… Η Ελλάδα συντηρεί στην Αθήνα δύο χιλιάδες φοιτητές φιλοσοφικής, νομικής και ιατρικής: υπολογίστε τους επίδοξους δημόσιους υπαλλήλους και τους επίδοξους βουλευτές. Αυτός ο λαός από δικηγόρους, ιερείς και γιατρούς δεν θα βρει ποτέ σ’ ολόκληρη την Ανατολή ένα αρκετά μεγάλο ποίμνιο για να κηρύξει, πελάτες για να γιατρέψει και να συμβουλεύει. Ποιος θα στηρίξει μια τόσο πολυάριθμη αστική τάξη;».
– «Εχουν στον υπέρτατο βαθμό την επιθυμία να αρέσουν, να τους χειροκροτούν. Στην κοινωνία, στη διοίκηση, στην κυβέρνηση, ό,τι είναι άσχημο οφείλεται στους Τούρκους».
– «Οι Ελληνες μεταξύ τους, όταν θέλουν να πουν για κάποιον γείτονά τους ότι είναι εύπιστος και απλοϊκός, λένε γελώντας πως είναι βλαξ σαν φιλέλληνας… Σήμερα, αρκετές φορές, συνέλαβα επ’ αυτοφώρω τον εαυτό μου να είναι φιλέλληνας…».
Συμπερασματικά, αποδεικνύονται διαχρονικές οι εύστοχες πριν από 140 χρόνια παρατηρήσεις του Ζ. Ρενάκ, ιδίως δε η προφητική κρίση του για την ελληνική δημοκρατία, «θέατρο αδιάκοπων αγώνων»!
ΓΡΗΓΟΡΗΣ Γ. ΒΑΡΕΛΑΣ
Οικονομολόγος, απόφοιτος Ινστιτούτου ΕDI της World Bank
Θρακομακεδόνες Αττικής
«Εχω ένα σχισμένο συνολάκι, μούρλια»
Κύριε διευθυντά
Ας πάμε μερικά χρόνια πίσω. Η γκαρνταρόμπα μας ήταν τότε περιορισμένη και τα έτοιμα ρούχα ακριβά. Οι μοδίστρες δούλευαν καθημερινά μεροκάματο για τις γυναίκες που ήθελαν να είναι κομψές και καλοντυμένες. Οι άνδρες που εργάζονταν χειρωνακτικά είχαν λίγα παντελόνια για τη δουλειά και την καθημερινή τους εμφάνιση. Οταν αυτά τα παντελόνια σχίζονταν ή τρυπούσαν από την καθημερινή χρήση, αναγκάζονταν να συνεχίζουν να τα φοράνε ή να τα μπαλώνουν, λόγω δυσκολίας να τα αντικαταστήσουν. Αυτές οι… τρύπες και τα σχισίματα έγιναν σήμερα… μόδα! Στα περισσότερα καταστήματα και στις λαϊκές αγορές τα ρούχα είναι φθηνά και καλά. Οι νέοι όμως –και όχι μόνο– προτιμάνε να αγοράζουν τρύπια και σχισμένα παντελόνια ακολουθώντας τη μόδα! Ενα θέαμα ακαλαίσθητο και γελοίο! Οι εγκληματίες και οι κρατούμενοι στις φυλακές έπρεπε να αναγνωρίζονται από τους υπευθύνους και τους φύλακες. Βρέθηκε για αυτό ένας τρόπος να σημαδεύονται στα χέρια και στο σώμα με τατουάζ, που ήταν αδύνατο να απαλειφθεί. Σήμερα και αυτό έγινε… μόδα. Βλέπουμε συνεχώς ζωγραφισμένα και μουντζουρωμένα σώματα με συμβολικές –όπως λένε– επιλογές. Ενα θέαμα που όταν εκτείνεται σε όλο το σώμα είναι αηδιαστικό. Είναι όμως και αυτό μόδα! Γιατί πρέπει πάντοτε να την ακολουθούμε; Αναρωτιέμαι τι θα σκέφτονται οι επόμενες γενεές για τις επιλογές μας.
Αναρωτιέμαι επίσης τι θα κάνουν οι ζωγραφισμένοι όταν με τα χρόνια η μόδα περάσει και αρχίσουν να νοσταλγούν το καθαρό φυσικό τους σώμα που τους χάρισε η φύση. Το τατουάζ είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να απαλειφθεί.
Ολγα Ντινοπουλου
Αρχιτέκτων
Η Αννα, η Σάρα και περί γενικής
Κύριε διευθυντά
Διαβάζοντας στην «Καθημερινή» (22/1/2019) για τις πολλές υποψηφιότητες της ταινίας του Γ. Λάνθιμου για Οσκαρ συναντώ τις φράσεις «βασίζεται στην αληθινή ιστορία της Βασίλισσας Αννα» και παρακάτω «μέσα από τη σχέση της Αννα» και «της Σάρα».
Απ’ όσο ξέρω, το (εβραϊκής καταγωγής) γυναικείο όνομα Αννα έχει πάρει εδώ και αιώνες ελληνική «υπηκοότητα» και κλίνεται (η Αννα, της Αννας) – το ίδιο πρακτικά ισχύει και για το Σάρα, που είναι βέβαια πολύ σπάνιο στα ελληνικά.
Είναι ιδιαίτερα βάναυσο από γλωσσική πλευρά να το χρησιμοποιούμε άκλιτο, όπως στα παραπάνω παραδείγματα. Κατ’ αναλογίαν, θα λέγαμε ποτέ «του Βασιλιά Ιωάννης» αν αναφερόμασταν σε ξένο μονάρχη, αφού κι αυτό το όνομα έχει την ίδια γλωσσική ιστορία με το Αννα;
Δρ Αντωνης Παπαγιαννης
Ιατρός
Θεσσαλονίκη
«Τι περιμένω από το Ημερολόγιο 2020»
Κύριε διευθυντά
Με την παρούσα μου καταθέτω κάποιες σκέψεις για το Ημερολόγιο «Καθημερινής» 2019, ώστε ενδεχομένως να ληφθούν υπόψη για μελλοντικές εκδόσεις ημερολογίων της «Καθημερινής».
Στο εφετινό ημερολόγιο δεν αναφέρονται καθημερινώς οι εορτάζοντες άγιοι. Αντί αυτού υπάρχει στην 7η σελίδα ένα συνοπτικό εορτολόγιο ολοκλήρου του έτους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πρέπει ο αναγνώστης της «Καθημερινής» να ανατρέχει καθημερινώς στη σελίδα 7 του εορτολογίου, ώστε να είναι συνεπής στις θρησκευτικές και κοινωνικές του υποχρεώσεις. Πόσο δύσχρηστο!
Μαρια Βανδωρου
Κέρκυρα
Η υπογεννητικότητα και η Μαντάμ Κιουρί
Κύριε διευθυντά
Τον τελευταίο καιρό έχουν γραφεί διάφορα άρθρα για την υπογεννητικότητα των Ελλήνων και ότι σε 20-30 χρόνια θα μείνουμε οι μισοί. Η προοπτική αυτή είναι εφιαλτική! Εκεί που διαφωνώ είναι στην αιτία αυτής της καταστάσεως. Ολοι όσοι έχουν ασχοληθεί με το θέμα – κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι κ.λπ.– το αποδίδουν στην οικονομική κρίση! Δεν είναι ο κύριος λόγος αυτός. Η σημερινή γυναίκα δεν ανατρέφεται όπως παλιά για τον ρόλο της μητέρας και φοβάμαι ούτε και της συζύγου! Οι γονείς οδηγούν την κόρη τους να κάνει καριέρα όπως και οι άνδρες.
Η σύγχρονη γυναίκα έχει ανδροποιηθεί και επαγγελματικά συναγωνίζεται τον άνδρα και θέλει να είναι ελεύθερη να κανονίζει αυτή και μόνη τη ζωή της. Σ’ αυτά συνέβαλλαν και τα διάφορα φεμινιστικά κινήματα. Σ’ αυτό ας προσθέσουμε και ότι η νεολαία η σημερινή με τις πολλές παροχές δημιούργησε άτομα με ατομισμό, αδιάφορα και ψυχρά.
Η οικογένεια και δη τα παιδιά θέλουν ν’ απαρνηθείς το εγώ σου και να προσφέρεις αγάπη, στοργή και θυσίες. Γι’ αυτό εφηύραν και τη γιορτή της μητέρας – αλλά εις μάτην. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και οι παρατηρήσεις κοινές, υπάρχει και σε κοινωνίες με οικονομική ευμάρεια.
Δυστυχώς είναι θέμα νοοτροπίας και αυτό δεν αλλάζει. Υπενθυμίζω στις σύγχρονες κοπέλες, που με το πρόσχημα της καριέρας αποφεύγουν να τεκνοποιήσουν, ότι η Μαντάμ Κιουρί, η οποία βραβεύτηκε με δύο Νομπέλ, έκανε μια θαυμάσια οικογένεια με παιδιά – και εξακολουθώ να πιστεύω ότι η γυναίκα ολοκληρώνεται με τη μητρότητα. Είναι για εκείνη ένα ωραίο δώρο της φύσης!
Βασιλικη Γ. Αραμπατζη